بزرگنمایی:
«ریچارد نفیو» می گوید اگرچه نمی توان متقن بودن اسناد ارائه شده از سوی اسرائیل به آژانس درباره ایران را تأیید کرد ولی این وظیفه آژانس است که این اسناد را بررسی کند.
خبرگزاری تبسم مهر - گروه بین الملل: «رافائل گروسی»، رئیس جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنانی مدعی شده است که از ایران می‌خواهد تا درباره «مکان اعلام نشده» در تهران که در آنجا سال گذشته ذرات اورانیوم پیدا شده بود، شفاف سازی کند.
این ادعای رئیس آژانس در جریان دیدارش با مقامات فرانسوی در پاریس مطرح شده است. گروسی همچنین مدعی شده که ایران باید تصمیم بگیرد تا با روشی شفاف‌تر با آژانس برای ارائه توضیحات لازم همکاری کند.
در مقابل ادعای آژانس، ایران اعلام کرده چنین درخواست‌هایی بایستی بر مبنای دلایل شفاف و اصول مطابق با اسناد مرتبط آژانس باشند، که درخصوص دو درخواست اخیر برای دسترسی تکمیلی، صدق نمی‌کند.
در این خصوص خبرنگارتبسم مهر گفتگویی با «ریچارد نفیو»، عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا و کارشناس امور تحریم‌ها و امنیت بین الملل و عدم اشاعه تسلیحات در وزارت خارجه آمریکا و محقق دانشگاه کلمبیا آمریکا، تنظیم نموده که متن این گفتگو از نظر می‌گذرد. از نفیو به عنوان طراح اصلی تحریم‌های ایران در دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده آمریکا، یاد می‌شود.
* «رافائل گروسی»، رئیس جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنانی مدعی شده است که از ایران می‌خواهد تا درباره «مکان اعلام نشده» در تهران که در آنجا سال گذشته ذرات اورانیوم پیدا شده بود، شفاف سازی کند. ایران هم اعلام کرده است که چنین درخواست‌هایی بایستی بر مبنای دلایل شفاف و اصول مطابق با اسناد مرتبط آژانس باشند، که درخصوص دو درخواست اخیر برای دسترسی تکمیلی، صدق نمی‌کند. ارزیابی شما از گزارش اخیر آژانس چیست؟
آژانس بین المللی انرژی اتمی درخواستهای معقولی از دولت ایران برای دسترسی لازم جهت روشن شدن سوالات در مورد مواد هسته‌ای احتمالی اعلام نشده در این کشور دارد. ایران وظیفه دارد چنین دسترسی‌هایی را فراهم کند، مطابق با توافقنامه جامع پادمان که در سال 1974 پذیرفته و تأیید هم کرده که پس از انقلاب نیز مورد تأیید قرار گرفته است.
*البته بحثی که اخیراً آژانس اعلام کرده است مبتنی بر ادعای اسرائیل و جاسوسی از اسناد هسته‌ای ایران است. با اینکه بحث PMD از سوی آژانس بسته شده است ولی اسرائیل و آمریکا سعی دارند در دوره مدیر کل جدید آژانس آن‌را به سرانجام برسانند چرا که در دوره دبیر کل فقید آژانس بین المللی انرژی اتمی آمانو نتوانستند آن‌را به سرانجام برسانند. چرا دوباره بحث ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران مطرح شده است؟
خب، این مسئله مطرح شده است زیرا وقتی آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش‌های مربوط به مواد هسته‌ای بیشتر اعلام نشده در ایران را بررسی کرد، اثری از مواد مذکور را پیدا کرد و خواستار شفاف سازی شد. هنگامی که مسئله PMD در سال 2015 تکمیل شد، آژانس بین المللی انرژی اتمی هرگز نگفت که در مورد مواد هسته‌ای اعلام نشده احتمالی سوال نخواهد کرد. آژانس گفت این بخش از تحقیقات در حال بسته شدن است، اما آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئولیت خود را جهت اطمینان از عدم استفاده از مواد هسته‌ای در برنامه‌های تسلیحاتی حفظ می‌کند.
آژانس اگر چنین نشانه‌هایی را پیدا کند، مسئول تحقیقات در مورد آنها است. شاید سوال مهم این باشد: اگر ایران معتقد است که تحقیقات بر اساس اطلاعات غلط است، چرا مواد هسته‌ای در این کشور یافت می‌شود؟ اگر ایران معتقد است که به تمام سوالات آژانس انرژی هسته‌ای پاسخ داده است، چرا امکان دسترسی جهت تأیید ادعای خود مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای آن کاملاً غیرنظامی است، فراهم نمی‌شود؟ ایران توانایی به پایان رساندن کار آژانس بین المللی انرژی اتمی را دارد و در صورت عدم ارتباط با برنامه تسلیحاتی، می‌تواند به سرعت این کار را انجام دهد.
*به نظر می‌رسد یکی از اهدافی که آژانس دنبال می‌کند معرفی کردن ایران به نقض پادمانهای آژانس است تا از این طریق پرونده هسته‌ای ایران را بار دیگر به شورای امنیت بکشاند. ارزیابی شما چیست؟
این یک اتهام مسخره است. مسئولیت آژانس بین المللی انرژی اتمی تحقیق در مورد مواد هسته‌ای اعلام نشده است و این نهاد مقداری مواد هسته‌ای را یافته است. اکنون مسئولیت ایران این است که به سوالات آژانس در مورد آنها پاسخ دهد. وظیفه آژانس بین المللی انرژی اتمی این است که سؤالاتی در مورد چنین مطالبی را مطرح کند. کار ایران جواب دادن به آنها است. اگر ایران از جواب دادن به سوالات آژانس امتناع ورزد، نشان می‌دهد با توافق نامه‌های آژانس مطابقت ندارد. اما، این مسئله با امتناع ایران از کمک به آژانس بین المللی انرژی اتمی برای تکمیل تحقیقات خود شروع می‌شود و پایان می‌یابد.
*در مجموع، ٢٢ درصد بازرسی‌های انجام شده توسط آژانس در سراسر دنیا، در ایران انجام می‌شوند و به طور متوسط هر روز 6 بازرس در ایران حضور دارد. با این وجود همواره ادعاهایی بر اساس ادعاهای اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران مطرح می‌شود. آیا اسرائیل که دارای بمب اتمی است اساساً صلاحیت این ادعاها را دارد؟
به نظر من این مسئله هیچ ارتباطی با اسرائیل ندارد. برنامه هسته‌ای اسرائیل با سؤالی بسیار ساده نسبت به برنامه هسته‌ای ایران کاملاً بی ربط است: آیا برنامه هسته‌ای ایران مطابق با تعهدات خود در قبال NPT و موافقتنامه پادمانهای آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای است؟ و اگر ایران از پاسخ به سوالات معقول آژانس برای شفاف سازی و دسترسی امتناع کند، پاسخ نه است. مسئولیتهای ایران در این رابطه در توافق نامه پادمان 1974 درج شده است. خواندن دقیق این سند نشان می‌دهد که این سند چیزی در مورد اسرائیل نمی‌گوید اما در مورد مسئولیتهای ایران حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
*ولی آژانس بین المللی انرژی اتمی نهادی نظارتی است و نه تحقیقاتی. به این معنا که قرار نیست هر ادعایی از سوی هر طرفی توسط آژانس به عنوان پرسش از ایران مطرح شود. فرض بفرمائید اسرائیل تمایل داشته باشد بر اساس اسنادی که مدعی است از ایران جاسوسی کرده پرسشهای بی شماری را مطرح کند. آیا وظیفه آژانس این است که برای هر پرسش از ایران جواب بخواهد؟ (چرا که پرسشهای آژانس باید بر اساس اسناد مستحکم و نه ادعای اسرائیل باشد که دشمن شماره یک ایران است)
این وظیفه آژانس انرژی اتمی است در مورد اطلاعاتی که دریافت می‌کند، تحقیق کند و پاسخ به سوالات آژانس بر عهده کشورهایی است که اطلاعات در مورد آنها به آژانس ارسال می‌شود. اگر در آن کشور مشکلی وجود نداشته باشد، می‌تواند به راحتی به سوالات جواب دهد و موضوع را خاتمه دهد. مشکل امروز ایران، مانند سال 2002، این است که از پاسخ دادن به این سوالات خودداری می‌کند و سپس آژانس درباره آنچه اتفاق افتاده است بیشتر سوال می پرسد. این تقصیر ایران است نه اسرائیل که نمی‌تواند به درخواستهای حقوقی کاملاً منطقی آژانس انرژی اتمی برای دریافت اطلاعات و دسترسی به سایت‌ها پاسخ دهد.
*شما احتمالاً از گزارش تیم دانشگاه هاروارد و ارزیابی شأن از اسناد اسرائیل درباره تورقوزآباد مطلع هستید. این تیم به اسرائیل سفر کرد و خلاصه‌ای از اسناد را رؤیت و بررسی کرد. در گزارش آنها تأکید شده که نمی‌توانند مستند بودن اسنادی که اسرائیل در اختیار آنها گذاشته را تأیید کنند. از سوی دیگر هم اعلام کرده‌اند که اسرائیل همه اسناد را در اختیار آنها قرار نداده است. شما متوجه اشکال فنی این گزارش می‌شوید مسلماً. استدلال من این است که اسنادی که آژانس بین المللی انرژی اتمی بر اساس آن تصمیم گیری کرده، اسنادی است که اسرائیل ارائه داده است. اسرائیل هم دشمن شماره یک ایران است. به عنوان یک متخصص بفرمائید، آیا اسرائیل همه اسناد لازم را تحویل داده است؟
بله، اجازه بدهید اینجا شفاف صحبت کنیم: گزارش هاروارد می‌گوید آنها نمی‌توانند مستند بودن مدارک را تأیید کنند. آنها نگفتند که این مدارک نادرست است. آنها فقط گفتند که نمی‌توانند سندیت را تأیید کنید. اما این وظیفه آنها نیست که سندیت اسناد را مورد بررسی قرار دهند بلکه وظیفه آژانس است که مستند بودن آنها را بررسی کند. آژانس هم سریعاً صحت اسناد را مورد بررسی قرار داد، من می‌فهمم این موضوع را.
و حالا آژانس بین المللی انرژی اتمی تأیید کرده که برخی از آنچه در اسناد هست مورد تأیید است. پرسش این است که چه میزان این اسناد معتبر است؟ حال ایران در همکاری با آژانس باید همه داستان را بگوید.
در مورد مناقشه شما در خصوص اینکه اسناد اسرائیل ممکن است، این امر زمانی منطقی بود که آژانس وجود مواد هسته‌ای اعلام شده را اثبات نمی‌کرد. به عبارت دیگر مناقشه شما قبل از اینکه آژانس گزارش کند که مواد هسته‌ای اعلام نشده کشف کرده منطقی بود! اما این مناقشه شما به نظر می‌رسد با گزارش آژانس اعتبار ندارد.
*اگر آژانس نهادی کاملاً فنی است چرا نسبت به خرید تکنولوژی‌های حساس هسته‌ای عربستان از آمریکا واکنش نشان نمی‌دهد؟ چرا که با توجه به موارد حساس خریداری شده، آژانس نیز باید توافقات با عربستان را وارد فاز جدیدی کند و فراتر از توافقات قبلی پیش رود. این موضوع را «اولی هاینونن» در گفتگو با خبرگزاری مهر اعلام کرده بود و انتقاد کرده بود که بازرسی آژانس از عربستان دقت لازم را ندارد. او گفته بود: «گزارش‌های پادمان نشان می‌دهد که هزینه‌های آژانس انرژی اتمی برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای عربستان سعودی طی پنج سال گذشته به همان اندازه‌ای است که برای برخی از کشورها برای مثال واتیکان هزینه شده است. اما باید گفت که این میزان هزینه کافی نبوده و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای این کشور باید تقویت شود. اگر این اقدام صورت نگیرد، نگرانی کشورهای دیگر در مورد اهداف واقعی عربستان سعودی تشدید خواهد شد و ممکن است این مهم منجر به آبشار تکثیر سلاح‌های هسته‌ای در منطقه شود. قصدم این نیست موضوع ایران را به عربستان مرتبط کنم بلکه منظورم این است که آژانس نهادی سیاسی است. از سوی دیگر اسناد اسرائیل در هر صورت متقن نیست و شاید اسرائیل هر هفته بخواهد اسنادی را علیه ایران به آژانس ارائه کند. دوست دارم نظر شما را هم بدانم؟
همانطور که می‌گوئید، مسائل به هیچ وجه ربطی به هم ندارند و نباید هم ربط داشته باشند. عربستان سعودی کشوری متفاوت است و دارای تعهدات مختلفی است. اینکه عربستان سعودی باید کاری انجام دهد، به معنای آن نیست که ایران نباید یا برعکس. ایران تعهداتی دارد. آنها در توافق نامه جامع پادمان ها توضیح داده شده‌اند که ایران در سال 1974 آزادانه آن‌را پذیرفته و پس از انقلاب نیز ایران آن‌را تأیید کرده است. ایران بر اساس این توافق باید به مسئولیتهای خود فارغ از اینکه دیگر کشورها چه کاری انجام می‌دهند، پایبند باشد.
اگر همسایه شما اجاره منزل خود را ندهد آیا مجوزی است بر اینکه شما هم اجاره منزل خود را ندهید؟ اگر برادر شما مالیات نپردازد آیا شما هم می‌توانید به استناد آن مالیات نپردازید؟ اگر پسر عموی شما دزدی بکند آیا شما به استناد آن می‌توانید دزدی بکنید؟ البته که نه.
*بله، اگر پسر عموی من دزدی می‌کند دلیل نمی‌شود من هم دزدی کنم. اما «اگر من دزد باشم» توقع دارم وقتی پسر عموی من هم دزدی می‌کند پلیس (آژانس بین المللی انرژی اتمی) با نگاه یکسانی به دزدی او هم رسیدگی کند. در این صورت است که بی طرف بودن پلیس برای من مشخص می‌شود. تصور نمی‌کنم آژانس پلیس بی طرفی باشد و رویکرد سیاسی اش مشخص است.