بزرگنمایی:
پژوهش‌های انجام شده گویای آن است که شهروندان وجود مطالب تحریف شده و غلوآمیز در برخی سخنرانی‌ها و مداحی‌ها را تأیید کرده‌اند و اکثریت قریب به‌اتفاق پاسخگویان استفاده از اشعار و مطالب مبالغه‌آمیز و غیرواقعی برای گریاندن مردم و پرشورکردن مراسم عزاداری مخالف هستند.
به گزارش تبسم مهر پژوهش «ارزیابی دیدگاه شهروندان تهرانی درباره عزاداری‌های ماه محرم» به کوشش کمیسیون اجتماعی و با تلاش معاونت پژوهشی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد.
مراسم عزاداری‌های حسینی در طول زمان چه از لحاظ شیوه و نحوه برگزاری و چه از لحاظ محتوا، تغییر و تحولات زیادی داشته است.
از جمله ویژگی‌های مهم وقایع و حوادث مذهبی در مقایسه با دیگر وقایع تاریخی این است که رخدادهایی که در متن یک دین و آیین خاصی رخ می‌دهند به‌دلیل اینکه ریشه در اعتقادات افراد دارند و الهام بخش بسیاری از آموزه‌ها وآرمان‌ها هستند، طول عمر بیشتری دارند و تا زمانی‌که آن آیین و مذهب برقرار بوده و پیروانی داشته باشد، در صحنه زندگی اجتماعی آن پیروان حضور خود را حفظ می‌کنند.
این حضور هم می‌تواند به صورت مناسک و اعمالی که به یادبود آن واقعه برگزار می‌شوند تجلی یابد و هم می‌تواند در مقاطع تاریخی مختلف با الهام بخشی به حرکت‌ها و جنبش‌های اجتماعی، خود را آشکار کند.
بر این اساس هدف اصلی این پژوهش بررسی دیدگاه عامه‌مردم وآگاهی از نگرش‌ها وگرایش‌های آنها در مورد موضوعات مختلف مربوط به مراسم عزاداری واقعه عاشورا است.
مهمترین سؤالات این پژوهش به شرح زیر بیان شده است:
-نگرش مردم درباره ابعاد مختلف عزاداری‌های حسینی چگونه است؟
-میزان مشارکت افراد در مراسم عزاداری حسینی و نحوه آن چگونه است؟
-سبک و الگوی مورد پسند مردم برای برگزاری این مراسم چیست؟
-دیدگاه مردم در باره میزان شیوع انحرافات و بدعت‌ها در مراسم عزاداری حسینی چیست؟
-مردم آسیب‌های مراسم عزاداری امام حسین(ع) را در چه می‌دانند؟
-پیشنهاد مردم برای برگزاری هر چه باشکوه‌تر و مفیدتر مراسم عزاداری حسینی چیست؟
-در هر یک از موارد فوق نگرش گروه‌های سنی و مقاطع تحصیلی مختلف چگونه است؟
در بخش مربوط به پژوهش «ارزیابی دیدگاه شهروندان تهرانی درباره عزاداری‌های ماه محرم» در مورد نوع و شیوه این پژوهش هم آمده است: روش تحقیق در این پژوهش، «پیمایش» است که جامعه آماری آن شهروندان 15 سال به بالا از تمام اقشار و گروه‌های اجتماعی شهر تهران و با حجم نمونه‌ای حدود هفت میلیون و200 هزار نفر و با ملاک قرار دادن برآورد جمعیت شهر تهران انجام شده است.
برخی از یافته‌های پژوهش به زبان آماری به قرار زیر بیان شده است:
در بین گروه‌های سنی مختلف، تفاوت معناداری در مورد میزان حضورشان در مجالس عزاداری دهه اول محرم مشاهده نمی‌شود، اما در مورد سطوح مختلف تحصیلی وضعیت به‌گونه‌ای دیگر است.
از میان بخش‌ها و مراسم گوناگون عزاداری‌های حسینی، بیشترین حضور مربوط به مجالس عزاداری (روضه و سخنرانی) بوده است و شرکت در مراسم زیارت عاشورا و شرکت در دسته‌جات عزاداری به‌ترتیب در رتبه‌های بعدی قرارگرفته است.
رایج ترین نذر مردم
رایج‌ترین نذر در میان پاسخگویان، سفره دادن با نام اهل بیت از جمله سفره حضرت ابوالفضل و سفره حضرت رقیه است و پس از آن، پخش شیرینی‌جات و میوه (شله‌زرد، حلوا، کیک و شیرینی یزدی، خرما، سیب و....) قرار می‌گیرد که قربانی کردن پس از دو مورد فوق در ردیف سوم قرار گرفته است.
شهروندان، بیشتر مراکز غیردولتی همچون مراکز خیریه و هیأت‌ها و تکایا را برای اهدای نذورات خود ترجیح می‌دهند.
در بخش مربوط به نتایج پژوهش «ارزیابی دیدگاه شهروندان تهرانی درباره عزاداری‌های ماه محرم»این چنین بیان شده است که، بیشتر افراد الگوی سنتی مراسم را می‌پسندند که دارای ویژگی‌های زیر است:
-عزاداری‌ها در دهه اول محرم برگزار شود،
-مناسب‌ترین مکان برای برگزاری این عزاداری‌ها مساجد و حسینیه‌ها هستند،
-مجالسی بیشتر مورد پسند است که در آنها سخنرانی و روضه‌خوانی توأم با مداحی و سینه‌زنی باشد،
ذکر مصیبت و مداحی در این مجالس به شکل سنتی باشد،
بیشتر افراد با استفاده از تکیه‌ها و دسته‌جات عزاداری، علامت‌ها و پرچم‌های مخصوص به‌خود موافقند.
نگرش مردم نسبت به استفاده از آلات موسیقی
همچنین در ادامه این نتایج آمده است که، نگرش افراد درباره بکارگیری آلات موسیقی نیز باید از دو زاویه نگریسته شود.
اول، اینکه افراد با بکارگیری آلات موسیقی سنتی مانند طبل و سنج موافقند اما، استفاده از آلات موسیقی جدیدی مانند ارگ و... که بکارگیری آنها در مراسم، پیش از این معمول نبوده است؛ مخالفند.
دوم، اینکه هرچند بیشتر افراد با بکارگیری آلات موسیقی سنتی در حسینیه‌ها و تکایا موافق هستند، با بکارگیری این آلات موسیقی در مساجد مخالف بوده یا موافقت کمتری داشته‌اند.
بنا بر اعلام مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اکثریت قریب به اتفاق پاسخگویان با اعمال غیرمتعارف و نامعقولی همچون قمه‌زنی و استفاده از زنجیرهای تیغ‌دارمخالفند، بیشترین مخالفت با قمه‌زنی چه در فضای باز و چه در مکان‌های سرپوشیده و استفاده از زنجیرهای تیغ‌دار بوده است.