بزرگنمایی:

به گزارش تبسم مهر مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس هم زمان با سالروز 29 مرداد 67 که به عنوان نقطه پایان عملی جنگ عراق علیه ایران تلقی می شود، گزارش کوتاه منتشر کرده است که به مرور وقایع چند ماه و روز پایان جنگ می پردازد که در ادامه این گزارش را از نظر می گذرانید: 

با ناکامی ارتش بعثی‌ها در حمله مجدد به ایران و با شکست منافقین در عملیات مرصاد و همچنین با تلاش‌های دبیر کل سازمان ملل، دولت عراق مجبور شد حدود یک ماه پس از پذیرش قطعنامه، آتش‌بس را در روز در 28 مرداد 1367 بپذیرد. آمریکا و شوروی هم با پذیرش آتش‌بس از سوی عراق موافق بودند. فرمانده وقت سپاه دراین‌باره می‌گوید: «دوباره در مردادماه که ما صدام را به عقب زدیم، زیر بار پذیرش قطعنامه 598 نمی‌رفت، اما آلمانی‌ها، شوروی و آمریکایی‌ها و همه فشار آوردند به صدام که قطعنامه را بپذیرد؛ یعنی آن هفته‌های آخر جنگ، فشارهای بین‌المللی به صدام زیاد شده بود که سریعاً قطعنامه را بپذیرد.»

در چنین شرایطی و درحالی‌که نزدیک به سه هزار کیلومترمربع از خاک ایران در اشغال دشمن قرارگرفته بود، رژیم عراق سعی کرد آنچه را که نتوانسته بود در جنگ به دست آورد، با کمک آتش‌بس کسب کند. عراق اعلام کرد اگرچه قطعنامه را پذیرفته ولی برای برقراری آتش، بایستی ایران اروندرود را به عراق تحویل دهد. اما ایران از پذیرش خواسته‌های عراق خودداری کرد و این امر موجب شد سران آمریکا و شوروی، عراق را برای پذیرش آتش‌بس بدون قید و شرط تحت‌فشار قرار دهند.

در فاصله بین پذیرش قطعنامه 598 تا اجرای آتش‌بس، یعنی از 27 تیر تا 29 مردادماه 1367 نشست‌هایی در نیویورک بین نمایندگان ایران و عراق از طریق سازمان ملل و به‌طور غیرمستقیم برگزار شد. در این اثنا شورای امنیت سازمان ملل در 18 مرداد 1367 قطعنامه دیگری به شماره 619 تصویب کرد. به‌موجب این قطعنامه ناظران نظامی سازمان ملل با عنوان «نیروهای یونیماگ» متشکل از حدود 350 نفر نیروی کلاه آبی از 24 کشور و ملیت مختلف به فرماندهی ژنرال الوکویویچ اهل یوگسلاوی در اطراف مرزهای کشورهای ایران و عراق مستقر گردیدند.

 با اجرای مذاکرات سه‌جانبه ایران و عراق و سازمان ملل، نیروهای دو طرف به مرزهای دو کشور بازگشتند و تحت نظارت ناظران سازمان ملل، آتش‌بس بین دو کشور از ساعت 6:30 صبح روز شنبه 29 مرداد 1367 برابر با هفتم محرم 1409 در جبهه‌ها برقرار شد. به‌این‌ترتیب جنگ بین دو کشور عملاً در 29 مرداد 1367 پایان یافت. پس از برقراری آتش‌بس، نیروهای نظامی هر دو کشور همچنان در مرزها مستقر بودند. همچنین پس از برقراری آتش‌بس، ارتش عراق 702 نفر از نظامیان ایرانی را اسیر کرد. البته بعد از گذشت دو سال از ترک مخاصمه، اسرای طرفین از مرداد سال 1369 به‌تدریج آزاد شدند.

منابع:

ناگفته‌های محسن رضایی، روزنامه آرمان، شماره 1442، شنبه 3/7/1389، ص 9.
روزنامه اطلاعات، مصاحبه با دکتر علی خرم، مشاور وزیر خارجه، مورخ 25/5/1386.
ولایتی، تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی عراق بر جمهوری اسلامی ایران، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ هفتم، 1387، ص 371.