بزرگنمایی:

«خانه سینما» به‌عنوان کلیدی‌ترین نهاد متولی امور صنفی فعالان سینمای ایران، در حالی در آستانه برگزاری پانزدهمین دوره انتخابات هیأت مدیره قرار دارد که طی 14 دوره پیش از این، چهره‌های سینمایی مختلفی بخت خود را برای نقش‌آفرینی در پیگیری و تحقق مطالبات صنفی در ردای عضویت در هیأت مدیره این نهاد آزموده‌اند.

طی سال‌های گذشته اعضای هیأت مدیره خانه سینما در هر دوره براساس شرایط موجود پیگیری مسائل، دغدغه‌ها و اولویت‌های مختلفی را در دستور کار داشته‌اند که برخی از آن‌ها به مرحله اجرایی رسیده و برخی از آن‌ها به دلیل وجود موانع مختلف اجرایی نشده است.

در این گزارش مختصر و در آستانه برگزاری انتخابات پانزدهم، مروری بر ترکیب اعضای هیأت مدیره «خانه سینما» و نیز کارنامه آن‌ها طی دوره‌های مختلف، به‌صورت فهرست‌وار داشته‌ایم.

لازم به ذکر است مجمع عمومی خانه سینما، پانزدهم باید اواخر خردادماه 98 برگزار می‌شد تا در کنار آن انتخابات پانزدهم ین جشن خانه سینما نیز برگزار شود. اما این انتخابات بنا به دلایلی از جمله عدم ثبت برخی صنوف در وزارت کار، فعلاً به تعویق افتاده است و باید در آینده نزدیک برگزار شود.

اولین دوره (68-71): تنظیم اساسنامه

در اولین دوره منوچهر عسگری‌نسب، عبدالله اسفندیاری، محمد مهدی دادگو، مهدی مسعود شاهی و محسن مخملباب به‌عنوان اعضای هیأت مدیره خانه سینما انتخاب شدند و در سمت‌های دیگر این نهاد، مهدی جمالی بحری بعنوان بازرس حمید پور افضل به‌عنوان ناظر مالی آرا اعضا را به‌دست آوردند که بنابر گزارش ثبت‌شده در سایت رسمی خانه سینما از اعضای نامبرده، محسن مخملباف عملاٌ در فعالیت‌های این نهاد حضوری نداشته است.

این هیأت مدیره از شهریور 68 فعالیت خود را آغاز کرد تا نخستین اساسنامه خانه سینما را تنظیم کنند.

در این دوره به تدریج حرفه‌های مختلف سینما انجمن‌های خود را تشکیل دادند و به خانه سینما پیوستند و در انتهای این دوره 19 انجمن صنفی موجودیت خود را اعلام کرده بودند.

دوره دوم (72-73): سینما صاحب «خانه» شد

دوره اول فعالیت هیأت مدیره خانه سینما در حالی به پایان رسید که این نهاد هنوز مکان ثابتی نداشت و جلسات هیات مدیره و اصناف به طور پراکنده در بنیاد فارابی یا وزارت ارشاد تشکیل می‌شد.

دومین هیأت مدیره خانه سینما با ترکیب عباس گنجوی، تورج منصوری، علیرضا داودنژاد، عبداله اسکندری، غلامرضا موسوی و محمد آقاجانی در اردیبهشت ماه 1372 برگزیده شدند.

در این دوره ساختمان خانه سینما تکمیل و به شکل فعلی محل ثابت استقرار این نهاد صنفی شد.

دوره سوم (73-75)؛ سینما «بیمه» شد

در این دوره، ترکیب هیأت مدیره خانه سینما با تحولات بسیاری همراه بود، به گونه‌ای که در اولین انتخابات که در تاریخ مرداد ماه 1373 برگزار شد، تورج منصوری، غلامرضا موسوی، فواد نور، محمود سماکباشی، عباس گنجوی، عبداله اسکندری و فاطمه معتمدآریا به‌عنوان اعضای هیأت مدیره انتخاب شدند.

بعد از گذشت 5 ماه با استعفای عباس گنجوی انتخابات برای دومین بار برگزار شد و هیأت مدیره منتخب دی ماه 1373 شامل فاطمه معتمدآریا، منوچهر عسگری‌نسب، تورج منصوری، عبدالله اسکندری، محمد سماک باشی، بزرگمهر رفیعا، محمدرضا مویینی معرفی شدند که ریاست هیأت مدیره به منوچهر عسگری‌نسب و مدیرعاملی «خانه سینما» به تورج منصوری واگذار شد.

اما تغییرات این دوره در ترکیب هیأت مدیره همچنان ادامه داشته و در مرداد ماه 1374 سیروس الوند و محمدعلی نجفی به جای تورج منصوری و عبداله اسکندری به هیأت مدیره راه یافتند. محمد زکریا و فواد نور هم در سمت بازرس اصلی و علی البدل کار خود را شروع کردند.

در این دوره بیمه اعضای صنوف خانه سینما پیگیری و 1300 نفر در نوبت اول تحت پوشش بیمه‌های تأمین اجتماعی قرار گرفتند.

ایجاد کمیته‌های مختلف اجرایی در ساختار «خانه سینما» از جمله کمیته انضباطی از دیگر اتفاقات مهم در کارنامه سکان‌داران این دوره خانه سینما محسوب می‌شود.

این دوره با تصدی معاونت امور سینمایی ارشاد توسط عزت‌الله ضرغامی به پایان رسید و شرایط به‌گونه‌ای بود که هماهنگی و همدلی بین خانه سینما و معاونت سینمایی کمرنگ شد، اما فعالیت‌های خانه سینما کماکان ادامه داشت.

دوره چهارم (75-77): تولد یک «جشن»

خرداد ماه 75 انتخابات چهارمین دوره هیأت مدیره خانه سینما برگزار شد و براساس آن سیف اله داد، ابوالحسن داودی، داود رشیدی، یونس صباحی، محمدرضا موئینی، حسن قلی زاده، حمیدرضا آشتیانی‌پور، اعضای هیأت مدیره و احمدرضا درویش به عنوان مدیرعامل خانه سینما انتخاب شدند.

در این دوره همچنین معاونت‌های اداری- مالی (منوچهر شاهسورای) و معاونت فرهنگی (اکبر نبوی) انتخاب شدند.

«جشن بزرگ سینمای ایران» یا همان «جشن خانه سینما» هم در این دوره متولد شد و مهمترین حضور اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت کشور برگزار شد.

در میانه این دوره، سیف‌اله داد به مقام معاونت سینمایی ارشاد منصوب شدند و این انتصاب روابط سرد میان خانه سینما و معاونت سینمایی را تا حدود زیادی اصلاح کرد.

دوره پنجم (77-79): طرح‌های بی‌سرانجام

در این دوره یداله صمدی، امیر اثباتی، کامبیز روشن‌روان، بهرام دهقانی، تورج منصوری، مهدی سجاده‌چی و جمشید مشایخی به عنوان اعضای هیأت مدیره در تاریخ تیر ماه 77 انتخاب شدند.

تورج منصوری و یداله صمدی هم به‌عنوان رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل برگزیده شدند.

هیأت مدیره این دوره موضوعات مختلفی را در دستورکار خود قرار داده بودند که اکثر این موارد به نتیجه نرسید که از آن جمله می‌توان به اجرایی نشدن نمونه قرارداد تیپ تصویب شده برای یکدست شدن قرارداد بین عوامل سینمایی اشاره کرد.

در این دوره درخواست برقراری حقوق بازنشستگی برای عوامل سینمایی و نیز معافیت مالیاتی آن‌ها تنظیم و برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال شد.

دوره ششم (79-81): حقوق برای پیشکسوتان

انتخابات ششمین دوره هیأت مدیره خانه سینما اردیبهشت ماه سال 79 برگزار شد و تورج منصوری، فرشته طائرپور، کمال تبریزی، نورالدین زرین کلک، جهانگیر الماسی، بهرام دهقانی و فواد نور به‌عنوان عضو هیأت مدیره و علی معلم به‌عنوان بازرس انتخاب شدند.

در این دوره یداله صمدی و بعد منوچهر محمدی عهده‌دار مدیرعامل خانه سینما بودند.

در این دوره فعالیت‌های خدماتی از جمله بیمه جامع تأمین اجتماعی، طرح تکریم هنرمندان و پرداخت حقوق ماهانه پیشکسوتان صنوف، لزوم طراحی سایت خانه سینما در دستور کار قرار گرفت.

دوره هفتم (81-83): شورای اکران در «خانه»

اردیبهشت ماه 81 انتخابات هفتمین دوره هیأت مدیره خانه سینما برگزار شد و ابوالحسن داودی، کامران ملکی، بهرام دهقانی، علیرضا داودنژاد، امیر اثباتی، محمدرضا شریفی، نظام الدین کیایی وعلی معلم به عنوان اعضای هیأت مدیره انتخاب شدند.

ابوالحسن داودی با استعفای منوچهر محمدی با حفظ سمت به عنوان مدیرعامل انتخاب شد.

در این دوره تصمیم گرفته شد تا شورای صنفی نمایش در محل خانه سینما تشکیل شود تا هرچه سریع‌تر آئین نامه اکران نوشته و تصویب شود.

دوره هشتم (83): ناگهان استعفا

ابوالحسن داودی، رضا کیانیان، محمد حسین فرحبخش، بهرام دهقانی، مرتضی رزاق کریمی، داود رسولیان، نظام الدین کیایی و فرهاد توحیدی (بازرس) در تیر ماه 83 به عنوان اعضای هشتمین هیأت مدیره خانه سینما انتخاب شدند.

در این دوره مساله فعالیت مالیاتی اهالی سینما مطرح شد و بعد از جلسات متعددی که با نمایندگان وزارت دارایی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتند، مقرر شد تا سینماگران اظهارنامه مالیاتی خود را در محل خانه سینما تنظیم و ارائه کنند.

در این دوره اعضای هیأت مدیره نزدیک به 6 ماه بعد به دلیل بروز مشکلاتی به‌صورت دست جمعی استعفا دادند و به همین دلیل انتخابات دوره نهم زودتر برگزار شد.

دوره نهم (83-85): دوره اصلاحات جزئی

انتخابات نهمین هیأت مدیره خانه سینما پس از استعفای دسته جمعی اعضای دوره هشتم در تاریخ آذر ماه 83 برگزار شد.

در این انتخابات براساس اساسنامه جدید خانه سینما، 2 کرسی ثابت برای صنف تهیه‌کنندگان و کارگردانان در نظر گرفته شد و برهمین اساس محمدعلی نجفی، غلامرضا موسوی، حمید دهقانپور، مهدی فخیم‌زاده، مسعود بهنام، مجید میرفخرایی، مسعود اطیابی، امیر عابدی، مهناز مظاهری و عزیزاله حاجی مشهدی (بازرس) برای عضویت در هیأت مدیره انتخاب شدند.

در اوایل این دوره سید ضیاء هاشمی به عنوان مدیر عامل «خانه سینما» انتخاب شدند.

مواردی مانند تصویب آئین‌نامه جدید بانک فیلمنامه، اعمال برخی تغییرات در نظامنامه شورای صیانت و شورای صنفی نمایش، راه‌اندازی طرح سینمای مخاطب خاص، تدوین سند راهبردی سینما و… جزو فعالیت‌های این دوره خانه سینما ثبت شده است.

دوره دهم (85-87): افزایش ظرفیت بیمه

انتخابات اعضای هیأت مدیره دوره دهم خانه سینما که در تیر ماه 85 برگزار شد و براساس نتایج آن رضا میرکریمی (رئیس)، علی معلم (نایب رئیس)، کامران ملکی (دبیر)، رؤیا تیموریان، محمد سریر، محمدرضا سکوت، جعفر فاطمی، ابراهیم مختاری (بازرس) به‌عنوان اعضای هیأت مدیره برگزیده شدند.

در این دوره از جمله مهمترین فعالیت‌هایی که صورت گرفت می توان به انعقاد قرارداد بیمه تکمیلی به میزان دو برابر ظرفیت سال‌های گذشته و با تعدادی بالغ بر یک هزار نفر اشاره کرد.

دوره یازدهم (87-89): آغاز شکاف با مدیریت سینما

انتخابات این دوره تیر ماه 87 برگزار شد و محمدمهدی عسگرپور (رئیس)، فرهاد توحیدی (نایب رئیس)، کامران ملکی (دبیر)، امین تارخ، محمد سریر، مرتضی رزاق‌کریمی، محمدرضا سکوت، ابراهیم مختاری (بازرس) به عنوان اعضای هیأت مدیره خانه سینما انتخاب شدند.

در این دوره هیأت مدیره خانه سینما فعالیت‌های بسیاری را در دستورکار خود قرار داد که از آن جمله می‌توان به تهیه طرح بیمه بیکاری و ارسال آن به دفتر ریاست جمهوری، تدوین طرح مؤلفه‌های تأمین امنیت شغلی با کلیه شاخصه‌های آن، تنظیم و تدوین لایحه حمایت از حقوق مادی و معنوی آثار سینمایی اشاره کرد.

پیشنهاد تاسیس شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای پارسی زبان به سه زیرنویس عربی- انگلیسی- فرانسه ارائه شده به رئیس شورای عالی فرهنگ و صداوسیما هم از اتفاقات ویژه این دوره بود که البته به سرانجام عملی منتهی نشد.

همزمانی این دوره از فعالیت هیأت مدیره خانه سینما با تحولات سیاسی، تأثیری مستقیم بر شرایط این نهاد صنفی داشت. اختلافات میان هیأت مدیره خانه سینما و مدیریت وقت سازمان سینمایی تاجایی اوج گرفت که مدیریت دولتی سینما بودجه این نهاد صنفی را قطع کرد و این تصمیم وضعیتی بحرانی به لحاظ مالی را برای خانه سینما به‌وجود آورد.

مدیران وقت خانه سینما بعدها این دوره تحریم مالی از سوی دولت را فرصتی برای بروز و ظهور ظرفیت‌های بالقوه جامعه صنفی سینمای ایران برای استقلال مالی از دولت توصیف کردند، ظرفیت‌هایی که البته پس از گذشت آن دوره و روی کار آمدن دولتی هم‌سو با سکان‌داران خانه سینما، به‌کل به فراموشی سپرده شد!

دوره دوازدهم (89-93): دوران تعلیق و تقابل

در این دوره و پس از برگزاری انتخابات فرهاد توحیدی، امیر اثباتی، ابراهیم مختاری، محمد سریر، محمدرضا موئینی، سیروس الوند، مرتضی رزاق کریمی، مهدی خادم حقیقت و محمدمهدی عسگرپور (مدیرعامل) به‌عنوان سکان‌دار خانه سینما انتخاب شدند.

همزمانی انتخاب این هیأت مدیره با اوج‌گیری تقابل مدیریت دولتی سینما و جامعه اصناف سینما، باعث شد تا سایه حواشی بر سر متن فعالیت‌های خانه سینما سنگینی کند.

در تاریخ 13 دی ماه سال 1390 دستور انحلال خانه سینما از سوی جواد شمقدری معاون وقت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شد تا 2 سال بعد که در تاریخ 21 شهریور ماه 92 خانه سینما با حضور حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی بازگشایی شد.

در این سال‌ها، خانه سینما فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشت که مهمترین آن تعطیلی این نهاد صنفی در سال 1390 بود، دوره‌ای که محمدمهدی عسگرپور به عنوان مدیرعامل خانه سینما فعالیت می‌کرد، شاید بتوان گفت دوازدهمین هیأت مدیره خانه سینما پرچالش‌ترین دوره را پشت سر گذاشتند تا بتوانند این خانه را دوباره احیا کنند.

دوره سیزدهم و چهاردهم (93-98)؛ دوران آشتی با دولت

انتخابات سیزدهمین هیأت مدیره در اسفندماه سال 93 برگزار شد و بر اساس آن ابراهیم مختاری، محمدرضا موئینی، آتیلا پسیانی، کامران ملکی، بهمن اردلان، شادمهر راستین، مهدی خادم حقیقت، عبدالله اسفندیاری اعضای هیأت مدیره و رضا میرکریمی به عنوان مدیرعامل خانه سینما انتخاب شدند.

چهاردهمین هیأت مدیره خانه سینما اسفند 95 برگزار شد و بر اساس آن فاطمه معتمدآریا، کامران ملکی، مرتضی رزاق کریمی، ابراهیم حقیقی، علی قائم مقامی، همایون اسعدیان، روانبخش صادقی، شاپور پورامین، مصطفی احمدی به عنوان اعضای هیأت مدیره خانه سینما و منوچهر شاهسواری به عنوان مدیرعامل خانه سینما انتخاب شد.

دوره‌های سیزدهم و چهاردهم را در یک نمای کلی می‌توان دوران عبور خانه سینما از چالش تقابل با دولت سابق و آشتی با دولت تازه روی کار آمده و همسو با سکان‌داران این نهاد صنفی دانست.

در این دوران البته چالش‌های دیگر پیش روی هیأت مدیره خانه سینما قد علم کردند؛ یکی از مهمترین این چالش‌ها ارائه پیشنهاد ثبت صنوف سینمایی در وزارت کار بود که این امر تا همین امروز موافقان و مخالفان خود را داشته و دارد، اما همچنان صنوف مختلف سینمایی در تلاش هستند تا برای فعالیت قانونی صنف خود را با اساسنامه جدید در وزارت کار ثبت کنند.

حاشیه‌های ریز و درشت دیگری مانند سازوکار توزیع عیدی وزیر ارشاد برای نوروز 98 در میان اهالی سینما هم از دیگر چالش‌های هیأت مدیره فعلی «خانه سینما» بود.

دوره پانزدهم؛ در انتظار یک انتخاب...

زمان برگزاری انتخابات پانزدهمین دوره خانه سینما هنوز اعلام نشده است و این در حالی است که با توجه به همزمانی روز ملی سینما با ایام سوگواری سید و سالاران شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام جشن بزرگ سینمای ایران اواخر مرداد ماه برگزار می‌شود.

باید دید جامعه صنفی سینمای ایران در دوران جدید سکان هدایت این نهاد صنفی را به چه کسانی می‌سپارد و آیا در این دوره شاهد پوست‌اندازی و بهره‌گیری حداکثری از تجربیات سکان‌داران پیشین خواهیم بود؟