بزرگنمایی:
فرزاد جهان‌بین، منصور کبکانیان و علی اشتری در نشست «فرهنگ و انقلاب اسلامی....» نسبت انقلاب با سه حوزه دین، علم و فرهنگ عمومی را مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری تبسم مهر، نشست تخصصی «فرهنگ و انقلاب اسلامی؛ رویش‌ها و دستاوردها» در پنل‌های جداگانه‌ای به طرح بحث در خصوص دستاوردها و رویش‌های انقلاب اسلامی در محورهای متعدد فرهنگی اختصاص داشت. در سه پنل جداگانه فرزاد جهان‌بین، پژوهشگر و استاد دانشگاه در خصوص محک دینداری در دوران پس از انقلاب اسلامی، منصور کبکانیان به موضوع انقلاب اسلامی و جهش علمی و فناوری و علی انتظاری به تاثیرانقلاب اسلامی بر فرهنگ عمومی پرداختند.
فرزاد جهان بین، استاد دانشگاه شاهد در نشست تخصصی فرهنگ و انقلاب اسلامی، رویش‌ها و دستاوردها با اشاره به آمارهایی که در زمینه میزان دینداری مردم در پژوهش‌های به دست آمده، اظهار داشت: پژوهش‌هایی که در سال های مختلف در زمینه محک دینداری مردم انجام شد، در دو بخش دینداری اعتقادی و سیاسی بود. در بخش دینداری شخصی به مناسک فردی مثل قرائت قرآن، حجاب، مناسک جمعی و علقه‌های دینی توجه شد. در زمینه مسائل اعتقادی وضعیت خوبی داریم، اما در انجام اعمال ممکن است کاستی‌هایی باشد و شکافی بین اعتقاد و اعمال مردم وجود داشته باشد.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران سبب شده دینداری مردم افزایش پیدا کند؛ اگر وضعیت قبل از انقلاب ادامه پیدا می‌کرد دینداری در جامعه باقی نمی‌ماند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در یکی از پژوهش‌هایی که در زمینه محک دینداری مردم انجام شد، 98.7 درصد مردم به وجود خداوند معتقد بودند، بیان کرد: اکثر مردم پیامبر را پیامبر الهی می‌دانند. همچنین اکثر مردم به امامان شیعه، نبوت و معاد اعتقاد دارند. در پژوهش دیگری متوجه شدیم میزان کسانی که در جامعه روزه می‌گیرند، نسبت به کسانی که اصلا روزه نمی‌گیرند، بیشتر است.
جهش علمی بعد از انقلاب، به دلیل سستی ما شناخته نشده است
منصور کبکانیان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی که با موضوع جهش علمی و فناوری در دوران پس از انقلاب اسلامی سخنرانی کرد اظهار کرد: ما در دوران پس از انقلاب با جهش علمی و فناوری صریح و آشکاری مواجه بودیم که اگر این به گوش مردم و جامعه نرسیده است از سستی و کم‌کاری ما بوده است. ما در این زمینه‌های دارای افتخارات زیادی هستیم که باید با غرور از آنها حرف بزنیم.
وی گفت: در حالی که در دوران پهلوی هیچ پروژه علمی و فناوری را به دانشندان و استادان و دانشجویان ایرانی نمی‌دادند و همه آنها بر عهده دانشمندان خارجی گذاشته می‌شد، اما در دوره بعد از انقلاب این پژوهش‌ها و پروژه‌ها به دست فرزندان همین سرزمین افتاد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به رشد آموزشی و علمی و تعداد بالای فارغ التحصیلان دانشگاهی در دوران پس از انقلاب اشاره کرد و گفت: این در حالی است که در دوران پهلوی برنامه‌ریزی شده بود تا کسی از دانشگاه‌های با تحصیلات عالیه و درجه دکتری فارغ التحصیل نشود. بسیاری از کسانی هم در دانشگاه‌های ایرانی درس خوانده بودند به خارج اعزام می‌شدند و در آنجا دکتری خود را می‌گرفتند و به کشورهای دیگری خدمت می‌کردند.
وی با طرح این شبهه که عده‌ای می‌گویند این همه فارغ التحصیل بیکار برای چه وجود دارد و نباید این همه دانشگاه و فارغ التحصیل داشته باشیم، گفت: در پاسخ باید بگویم که این ربطی به رشد خوب و جهش علمی و آموزشی ندارد، اگر از نظر مدیریت بازار کار و اقتصاد دچار مشکل هستیم، نباید این مشکل را متوجه جهش علمی و آموزشی کنیم. اگرآقایان در تحقق اقتصاد مقاومتی و تکیه بر داخل مصمم بودند الان مشکلی بیکاری فارغ التحصیلان وجود نداشت. این ربطی به رشد علمی و آموزشی کشور ندارد و تازه این رشد باید بیشتر هم بشود.
کبکانیان در ادامه رشد آموزشی علمی و فناوری را به تفکیک 4 دهه‌ای که از انقلاب اسلامی گذشته است بررسی آماری کرد و توضیح داد: در دهه اول به رفع وابستگی علمی و ایجاد زیرساختهای آموزشی و علمی رسیدیم. در دهه دوم به رشد و گسترش آموزش عالی و کادرسازی برای نظام نائل شدیم. در دهه سوم به سوی پژوهش و توسعه فناوری‌های نوظهور حرکت کردیم و در دهه چهارم که دهه کنونی است برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان تلاش‌های خوب صورت گرفته است.
بیماری بدل‌گرایی، هنوز ما را رها نکرده است
در بخش بعدی و پنل مربوط به نسبت انقلاب اسلامی و فرهنگ عمومی، علی انتظاری استاد جامعه‌شناسی دانشگاه با بیان اینکه حساسیت‌های ما با گذشت زمان تغییر می‌کند، گفت در بسیاری از مسائل فرهنگ عمومی از جمله حجاب نوع داوریها و ارزش‌گذاریهای ما با گذشت زمان تغییر کرده است.
او با تاکید بر نگاه واقع‌گرایانه و تفسیر آمارها تاکید کرد، برخی از آمارها که مثلا آقای جهان‌بین ارائه کردند به نوعی است که تصور می‌شود ما هیچ مشکل فرهنگی نداریم و وضعیت ما بسیار مناسب. در حالی که چنین نیست. امروز دانشگاه‌های ما از نظر فرهنگ عمومی وضعیت خوبی ندارند و مسائل و مشکلات رفتاری و اجتماعی بسیار زیاد است. به نوعی که کار از نماز خواندن و روزه گرفتن گذشته است. ما در دانشگاه دانشجویانی را می‌بینیم که با دهانی که بوی مشروبات الکی می‌دهد سر کلاس حاضر می‌شوند و اینها نشان می‌دهد که آمارهایمان نیازمند تفسیر و تدقیق است.
انتظاری در ادامه اظهار کرد: من قبول دارم که وضعیت فرهنگ عمومی آنقدرها که رسانه‌های غربی و فضای مجازی تبلیغ می‌کنند بد نیست، ولی معتقدم آنقدر هم که آمارهای رسمی ما اعلام می‌کنند وضعیتمان خوب نیست!
این جامعه‌شناس در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد طی تقریبا یک قرن ما گرایش حادی به غرب داشتیم و پیش از وقوع انقلاب این گرایش بسیار حادتر هم شده بود. همواره تلاش می‌شد تا ما شبیه غرب بشویم و این در حوزه‌های مختلف و متعدد هم نمود و جریان داشت. از آنجا که این فرایند همواره فقط ما را شبیه غرب می‌کرد و هرگز کارکردهای نظامات عقلانی غرب را برای ما به ارمغان نمی‌آورد، می‌توانیم بگوییم ما با بیماری «بدل‌گرایی» روبرو بودیم که در آن همه قصد داشتند بدل یک اصلی بشوند که خودش وجود نداشت.
انتظاری خاطر نشان کرد: انقلاب اسلامی که یک انقلاب کاملا فرهنگی بود قرار بود این بدگرایی را از بین ببرد و با رجعت به خویشتن خودمان ما را از تقلید و شبیه‌سازی و بدل‌سازی رها کند. انقلاب اسلامی تا حدی در این راه موفق بود، ولی هنوز این بیماری بدل‌سازی به طور کامل از بین نرفته و درمان نشده است و هنوز هم مثل گذشته ما در حال درآوردن ادای غربی‌ها و شبیه شدن به آنها هستیم.
به گفته انتظاری اهداف فرهنگی انقلاب اسلام زمانی محقق می‌شود که ما بتوانیم با بازگشت به خویشتن خویش و داشته‌های خودمان فرهنگ و تمدن شیعی و ملی خودمان را بسازیم.