بزرگنمایی:

تبسم مهر - فرشته روح افزا در مناظره با طیبه سیاوشی گفت: سند 2030 آمده که باید سن ازدواج را بالا بریم و اشتغال زنان را تشویق کنیم. در راستای برابری جنسیتی و پایین آوردن باروری این مسائل را طرح می‌کنند.

به گزارش خبرگزاری مهر ، قسمت بیست و چهارم برنامه تلویزیونی «زاویه» با موضوع «‌تأملی در طرح قانون افزایش سن ازدواج» و با حضور فرشته روح افزا، معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی و طیبه سیاوشی، نماینده مجلس شورای اسلامی، چهارشنبه یکم اسفند ماه از شبکه 4 سیما به روی آنتن رفت.
طیبه سیاوشی در این برنامه گفت: حقوق دانان معتقدند قانون مدنی یکی از مستحکم‌ترین قانون‌های ما در کشور است و ترجیح بر این است که اصلاحاتی در این قانون انجام نشود. یکی از قوانین قانون مدنی که تاکنون دستخوش تغییر شده ماده 1041 قانون مدنی است. موردی که باعث شد تا ما در سال 95 ورود به اصلاح آن بکنیم. دلیل این اقدام ما از طرفی آمار و ارقامی که در حوزه ازدواج و طلاق این کودکان و برخی مسایل دیگر به ما ارائه می‌دادند بود و همچنین مطالبات نهادهای جامعه مدنی که در حوزه حقوق کودکان فعالیت می‌کردند.
وی با بیان اینکه از سال 95 تا حدود 7 ماه گذشته در جلسات کارشناسی این مسأله را بررسی کرده ایم، گفت: از تجمیع نظرات کارشناسی حداقل سن ازدواج برای دختران را 16 و برای پسران 18 دیدیم که به اذن ولی و رأی دادگاه نیز منوط خواهد بود.
نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: با قید یک فوریت آن را در مجلس به رأی گذاشتیم و خوشبختانه یک فوریت آن هم رأی آورد، اما برای بررسی کارشناسی به کمیسیون حقوق رفت که متأسفانه در کمیسیون حقوق رد شد. البته بعد از این اتفاق به اشکال مختلف این مسأله را دنبال خواهیم کرد. حقوق کودکان در این جا نادیده گرفته می‌شود. آخرین موردی که شاهد بوده ایم مورد "رها " در ایلام بود. خانواده پایدار با مؤلفه‌های رضایت و الفت در نگاه رهبری هم مورد تأکید است. این بچه‌ها با رضایت خودشان وارد زندگی نمی‌شوند. گاهی فقر اقتصادی و فقر فرهنگی موجب ورود بچه‌ها به این نوع زندگی می‌شود. بحث مهم‌تر این است که قانون گذاری در این عرصه صرفاً کفایت نخواهد کرد.
فرشته روح افزا در ادامه گفت: ابتدا باید کودک را تعریف کنیم یعنی ملاک برای سن کودک چیست. اریکسون و پیاژه معتقدند رده 15 تا 18 سال کودک محسوب نمی‌شود. متأسفانه تمام افرادمان که وارد مجلس می‌شوند با آسیب‌های اجتماعی آشنا نیستند و کار نکرده اند. پشتوانه تحقیقات مجلس باید علم باشد. در انگلستان کودک را تا 16 سال می‌دانند، اما در مجلس ایران 18 سال عنوان شده. این 18 سال از کجا آمده؟ می‌فرمایند کودک 10 تا 11 سال با میل خود ازدواج نمی‌کند، بعد ما می‌آییم برای 16 تا 18 قانون می‌نویسیم؟ این که قوانین مدنی نباید دست بخورد اشتباه است. پس از کامپیوتر و ... امروز نباید استفاده کنیم. در احکام دینی هم باید به روز شویم و می‌شود این طور شود.
معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان سپس عنوان کرد: تنها یک انجمن امام علی چنین مطالبه ای داشته اند که ریشه شان معلوم است که به کجا وصل اند. طبق آمار ثبت احوال حدود 20 میلیون جوان آماده ازدواج داریم که نه شغل دارند و نه مسکن و ... . برای این‌ها هیچ کاری نمی‌کنیم، اما برای 43 کیس زیر 13 سال دنبال وضع قانون هستیم! البته خیلی غلط است که کودک 11 ساله با مرد 40 ساله ازدواج کند، اما یک کیس را ملاک قرار می‌دهند و بر اساس جامعه آماری صحبت نمی‌کنند.
وی افزود: شهرهای مختلف نیز با هم فرق می‌کنند. از طرفی اقلیت‌های مذهبی ما اصلاً زیر بار این قانون نمی‌روند. در مورد خودکشی دختر اصفهانی دیدیم که گاهی افراد ازدواج هم نمی‌کنند اما وابستگی عاطفی پیدا می‌کنند. در حال حاضر فضا برای این فراهم نیست که ما به جوانان فشار بیاوریم که ازدواج نکنند.
طیبه سیاوشی سپس گفت: اگر ما در یک برنامه تلویزیونی ساختار قانونی کشور را زیر سوال ببریم درست نیست. قانون مدنی ما یکی از مستحکم‌ترین قوانین است و حقوق دان‌ها معتقدند که این قانون نباید دستخوش تغییر می‌شد.
فرشته روح افزا در واکنش گفت: می‌شود اسم بیاورید؟ کدام حقوق دان است که قانون 84 سال پیش را برای امروز ملاک بداند؟
طیبه سیاوشی ادامه داد: اسم آوردن شاید درست نباشد. صرفاً یک NGO نبوده حداقل 30 همایش من شرکت کرده ام و طبق آمار ثبت احوال بیش از 35 هزار نفر در سنین 10 تا 14 سال ازدواج کرده اند. این بچه ای که در ایلام مورد توجه قرار گرفت، از روستای نظرآباد کرج رفته و برای 15 میلیون پول رفته بوده است. اکثریت این 35 هزار ازدواج را می‌توانیم بگوییم بر اساس رضایت و الفت نبوده اند.
فرشته روح افزا در ادامه گفت: من ازدواج اجباری را کاملاً غلط می‌دانم و در تحریر الوسیله هم داریم که اشکال شرعی دارد. بر اساس فرمایش حضرت آقا کسی که تمایل به ازدواج دارد و به بلوغ هم رسیده و گواهی رشد هم دارد و خانواده هم همراه است چه اشکالی دارد که ازدواج کند؟ یک مورد را شاهد بودیم که دختری 16 ساله با داشتن این شرایط قصد ازدواج داشت، اما متأسفانه معاونت امور زنان وارد شد و آن را معضل عنوان کرد. این‌ها سیاسی کردن مسایل است.
وی اضافه کرد: ازدواج کودک با مثلاً مردی 40 سال غلط است و حضرت آقا هم به شدت مخالف است. چه کسی موافق است که یک بچه فروخته شود؟ ما نزدیک 20 میلیون جوان ازدواج نکرده داریم حالا بیاییم یک مانع دیگر هم بگذاریم؟ سن 18 از کجا آمده؟ کشورهای دیگر هم مخالف اند. خبرگزاری ایلنا و ایسنا بارها درباره این موضوع مطلب کار کرده و گزارش‌های مختلف داده اند. یعنی همین جریاناتی که با این مسأله موافق اند و بودجه دارند به این مسأله می‌پردازند تا حرف شان را پیش ببرند.
طیبه سیاوشی در ادامه اظهار داشت: بلوغ و رشد در کشور ما با رشد جسمی هم معنی تلقی می‌شود، اما رشد عقلی بیشتر مورد تأکید است. بر اساس فقه پویا و شرایط زمان و مکان بر رشد عقلی و کرامت انسانی باید تأکید کرد.
فرشته روح افزا گفت: شما فقه را پویا می‌دانید، اما قانون 84 سال پیش را می‌گویید نباید تغییر کند؟
طیبه سیاوشی گفت: حرف من این بود که علی رغمی که حقوق دانان معتقدند که به قانون مدنی دست نباید زد عجیب است که این قانون دستخوش تغییرات شده است. بحث مهمی را فراموش می‌کنیم این که انسان غرایز و نیازهای متفاوتی دارد. نباید گفت تا انسان نیاز جنسی پیدا کرد باید برود ازدواج کند. این نیاز قابل کنترل است و پدر و مادرها باید به کودکان آموزش دهند. قانون کشور ما حتی سن پایین‌تر از 13 را اجازه ازدواج می‌دهد، اما اگر همین بچه بخواهد وارد یک قرارداد مالی شود یا رأی بدهد یا حتی حساب سپرده باز کند حق انجام این کار را ندارد. ازدواج مهم‌ترین قرارداد زندگی است. برای شرایط زندگی زناشویی، دختران باید حداقل 15 سال را داشته باشند. از طرفی سقط جنین در کشور ما ممنوع است و سقط جنین مکرر این کودکان اعلام نمی‌شود چون در کشور ما نباید این مسایل مطرح شود.
فرشته روح افزا سپس عنوان کرد: من سن 13 سال را بر اساس قانون قبول دارم که سن مناسبی نیست. بحث من 16 و 18 سال است که مطرح است. در جلسه ای علمی شنیدم که دختران در 12 سالگی فیزیولوژی بدن شان کامل می‌شود. در WHO هم این سن مطرح شده است. موافقم که در کشور ما آمار سقط جنین غیر قانونی بالاست، اما وقتی ما منع قانونی برای جوانانی که نیاز به ازدواج دارند می‌گذاریم یعنی این‌ها ارتباط نمی‌گیرند و سقط اتفاق نمی‌افتد؟ نباید برای حالت‌های خاص قانون وضع کنیم. گاهی دختران 10 تا 14 سال با پسران تا 24 سال ازدواج می‌کنند، پس یک طرف مشکل سن را ندارد. بهتر است فاصله سنی زوج و زوجه را قانون کنیم. در کشورهای غربی سن ازدواج شان 18 و 16 است، اما روابط شان که بر اساس این سنین نیست. در نتیجه معضلات مختلف از قبیل پدیده بچه‌های بچه دار و ... را در غرب شاهد هستیم.
طیبه سیاوشی گفت: در علم حقوق در همان صفحات اول این را یاد می‌گیریم که قانون می‌تواند فرهنگ ساز باشد و عرف سنتی یک جامعه را تغییر دهد. در ایران در مورد اجباری شدن کمربند ایمنی می‌توانیم این را مثال بزنیم. در این زمینه هم می‌توانیم با وضع قانون فرهنگ را بیاوریم. پس باید در مدارس و رسانه هایمان این بحث را آموزش دهیم. چرا کودکانی که بازمانده از تحصیل هستند دوباره به جریان آموزشی بر نگشته اند؟ اگر از ازدواج‌های اجباری مصون بمانند دوباره می‌توانند به جریان آموزش برگردند. در همه جای دنیا راه گریز از قانون هم می‌توان پیدا کرد. ما معتقد هستیم قانون باید حرف‌های جدیدی را بر اساس فقه پویا برای این عصر داشته باشد.
فرشته روح افزا در ادامه گفت: طبق آمار آموزش و پرورش در سال 94 تنها نیم درصد از تحصیل‌های ترک شده بابت ازدواج بوده است.
طیبه سیاوشی گفت: برخی موردها ترک تحصیل کرده بودند و بعد وارد ازدواج شدند.
فرشته روح افزا ادامه داد: طبق آمار در سنین 15 تا 19 سال اتفاقاً آمار طلاق پایین‌تر است و رضایت مندی خانواده‌ها و وابستگی عاطفی شان بیشتر است. نمی‌گویم قانون قبلی اشکالی ندارد بلکه می‌توانیم قانون را اصلاح کنیم. مثل فروختن بچه یا فاصله زیاد سنی بین افراد و خیلی موارد دیگر که اگر فرصت باشد می‌توانم موارد بیشتری را بگویم. در گفته‌های هنری کیسینجر و در سند 2030 آمده که باید سن ازدواج را بالا بریم و اشتغال زنان را تشویق کنیم. در راستای بحث برابری جنسیتی و پایین آوردن باروری این مسایل را مطرح می‌کنند.
وی همچنین گفت: چقدر جوان داریم که می‌خواهند ازدواج کنند، اما محدودیت‌های مالی دارند؟ برای قانون تسهیل ازواج چه کرده ایم که 14 سال است نوشته شده؟ 35 هزار نفر در سنین 10 تا 14 سال که در آمار آمده یعنی همان زیر 13 سال. اما نیاز واقعی مردم ما 43 موردی که عنوان شده است یا 20 میلیون نفری که نیاز به ازدواج دارند؟ برای کدام باید قانون بنویسیم؟ اشکال قانون را درست کنیم چرا سن ازدواج را می‌خواهیم تغییر دهیم؟ پیشنهاد من این است که در موراد زیر 13 سال که به زور ازدواج می‌کنند، برای چرایی ازدواج او قانون بنویسیم. نمی‌شود فله ای کار کرد. مشکل ایلام را مثل تهران نمی‌شود حل کرد. نمی‌توان به خاطر 43 نفر 20 میلیون را فدا کنیم.
طیبه سیاوشی در انتها گفت: قانون نمی‌تواند نگاه بومی داشته باشد. اهل تسنن که اشاره شد در صحبت هایی که با آنان انجام شده در بخشی این قانون را پذیرفته اند. در صحبتی که با برخی آیات عظام داشتیم نیز گفته شد این که ازدواج امری مشمئز کننده شود مثل ازدواج یک کودک با یک فرد در سن بالا قاعدتاً حرام است.