بزرگنمایی:

تبسم مهر - نخستین نشست تاریخ شفاهی تئاتر ایران با حضور مسؤولان دهه شصتی تئاتر ایران در حالی برگزار شد که ناگفته‌هایی از شرایط تئاتر، راه‌اندازی جشنواره‌ها، وضعیت بودجه و انتقادات مطرح شد.

به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری فارس، اولین جلسه از سری نشست‌های پژوهشی تاریخ شفاهی تئاتر ایران که زیر مجموعه بخش چهل سالگی انقلاب اسلامی است، روز گذشته (30 بهمن ماه) با حضور هوشنگ توکلی، علی منتظری و مجید جعفری در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
در ابتدای نشست امین عظیمی دبیر جلسه با اشاره به اینکه هدف از برپایی این نشست تلاش برای بهره گیری از ظرفیت‌های تاریخ شفاهی است، گفت: حال برای این منظور از کسانی که خودشان سازنده بودند و در اتفاقات و جریانات تئاتری کشور حضور داشتند، دعوت کردیم. انتقال تجربیات این افراد امکانی را برای پژوهشگرانی که به کندوکاو رویدادهای تئاتری می‌پردازند، فراهم می‌کند.
وی در ادامه افزود: امیدواریم نتایج این جلسات ما را به سمت تاریخ نگاری تئاتر ببرد، این چیزی است که علی رغم تمامی خروجی‌های دانشگاهی و سمینارها باز هم مغفول مانده است.
هوشنگ توکلی در بخش دیگر نشست عنوان کرد: در همه این سال‌ها حوادث زیادی بر تئاتر گذشته است چیزهای زیادی را می‌توان به نسل جوان منتقل کرد از خون دل‌هایی که خورده شده تا همین و درو دیوارش.
توکلی افزود: بعد از یک دوره مقدماتی پیروزی انقلاب تا چند سال علی منتظری با نفس جدید به تئاتر ما آمد و البته روی ویرانه‌هایی پا گذاشت که به سختی قابل آباد شدن می‌بود. خرابی بعد از جنگ شرایط بدی را ایجاد کرده بود منتها با تلاشی که او کرد، برداشتن قدم برای مدیران بعدی هم راحتتر شد.
وی با اشاره به وضعیت نامساعد هنرمندان در ابتدای انقلاب و در معرض خطر قرار گرفتن اندیشه و هنر گفت: یادم می‌آید که در ابتدای دهه شصت آقای مهدی کلهر معاون دکتر عارفی در وزارت فرهنگ و هنر بود، اینها صحبتی محرمانه با بزرگان آن دوره مثل جمشید مشایخی می‌کنند. استاد مشایخی هم رییس موقت اداره تئاتر در سال شصت بود و مطرح می‌کند که آینده خوبی را برای نسل هنرمندان و بزرگان تئاتر نمی‌بینند، مهندس بازرگان هم مصوبه‌ای می‌دهند که با 10 سال اضافه کار، هنرمندان بازنشسته شوند ،‌خیلی از هنرمندان آن دوره بازنشست شدند.
وی اظهار داشت:‌در یک دوره نیز پس از آقای مشایخی، اداره تئاتر به دست چپ‌ها و حزب توده افتاد ،‌مجید جعفری در همان دوره مسئول اداره تئاتر شد تا سروسامانی به شرایط بدهد. ورود آقای منتظری به تئاتر زمانی رخ داد که دیگر ما تئاتر نداشتیم.
علی منتظری در ادامه نشست عنوان کرد که مهمان تئاتری‌ها است و الان هم اگر از سوی مسئولان دعوت به نشست می‌شد، قبول نمی‌کرد، گفت: من خیلی احاطه به دوره سال‌های بین 57 تا 66 ندارم ، هر چند خودم در دوران دبیرستان و دانشگاه در شهر قم تئاتر کار می‌کردم. در جریان انقلاب فرهنگی عضو جهاد دانشگاهی شدم و به مرور مراحل ترقی را در بخش‌های مختلف جهاد طی کردم.
وی در ادامه افزود: در اواسط دهه 60 بود که برای اولین بار جشنواره تئاتر دانشجویان را راه اندازی کردیم، یک سری افراد هم چون سیدمهدی شجاعی ما را همراهی کردند در دوره اول تنها سه کار به جشنواره آمد ولی این جشنواره بازتاب زیادی نداشت، حتی برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب یازده کتاب تئاتر با هم منتشر شدند.
وی با اشاره به سال‌های اولیه انقلاب و وضعیت کشور در برخی شهرها و جریانات سیاسی و گروهک‌ها گفت: قرار نبود این اتفاقات بیافتد یک مرتبه دست‌ها رفت روی ماشه و اسلحه‌ها بیرون آمد و سازمان‌ها و گروهک‌ها به مقابله با انقلاب پرداختند و فضای فرهنگی منقبضی به وجود آمد.
منتظری با تأکید بر اینکه جشنواره در چنین فضایی اثرگذار شد، گفت: جشنواره تا شانزده دوره هم خیلی خوب برگزار شد و بعد از آن یک دوره دوستان اصلاح طلب مدعی شدند تا جشنواره به وزارت علوم منتقل شود و ما هم آن را تقدیم کردیم، هر چند مشروعیت و حیات آن از جهاد دانشگاهی بود.
وی در ادامه یادآور شد: با چنین سابقه‌ای، در سال 66 رئیس مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شدم و در همان آغاز به بررسی مشکات پرداختیم و پس از بررسی، مشکلات را در سه گروه دسته‌بندی کردیم: آموزشی، بودجه و تشکیلات. سپس برای هر یک از این مشکلات، اقداماتی را پیگیری کردیم که بحمدالله تا حدود زیادی نتیجه داد، جز بحث تشکیلات و ساختار، چرا که پشت این کار کسانی بودند که نمی‌خواستند ببینند تئاتر سربرافراشته و توطئه کردند و معاونت هنری را سرگردان کردند. این جنگ از آخرین سال‌های حضور من در مرکز هنرهای نمایشی آغاز شد و آنها برنده شدند چون پشتوانه زیادی داشتند اما من تنها بودم و خود تئاتری‌ها هم به من کمک نکردند.
وی یادآور شد: بعد از آن هم دیگر فرصتی باقی نماند تا این مسأله پیگیری شود و من برای ادامه تحصیل از مرکز هنرهای نمایشی خداحافظی کردم. به هر حال تلاش من در آن دوران آن بود تا نشان دهیم که انقلاب دوست‌دار تئاتر است و برای خدمت به هنرمندان از هیچ کوششی دریغ نمی‌‌کند.
سپس هوشنگ توکلی نیز با اشاره به تلاش همه برای فعالیت‌های فرهنگی در دهه شصت،‌گفت: متأسفانه در آن دوران گروه‌هایی تشکیلاتی و سازمانی هم کار می‌کردند و بلایی سر معاونت هنری آوردند، دوستانی که در آن دوره رأس سازمان سینمایی قرار داشتند ، آنها ساختار جدیدی برای معاونت هنری نوشتند و این معاونت سرگردان شد به طوریکه اگر پنجاه مدیر هم برای آن می‌آمد راه به جایی نمی‌برد چرا که مملو از ادارات و ادارات کل متضاد و مقابل هم هست.
وی افزود: تمام برنامه اینها هم این بود که حاکمیتی در سینما با سرمایه‌های میلیاردی داشته باشند، این شرایط به طور کلی تمام امکانات را برای سینما تعریف می‌کرد و اینطور شد که تئاتر در ضعف مالی شدید قرار گرفت و خاطرم است آقای منتظری به سختی پول از نهادها برای چرخاندن چرخ تئاتر می‌گرفت و بچه‌ها را امیدوار نگه می‌داشت.
انتهای پیام/