بزرگنمایی:

تبسم مهر - ساری- ایرنا- کاربردی شدن علم در صنعت کشور، محقق نمی‌شود مگر با اجرای شاخص‌های لازم بویژه تولید پایان نامه‌های دانشجویی مؤثر به عنوان گام نخست برای بهره برداری عملی از دانش، که دانشگاه‌های ما هم اکنون از فقدان آن در رنج هستند.

به گزارش خبرنگار ایرنا، قدرت و توان اقتصادی یک کشور و نیز دستیابی به پیشرفت هـای علمی و تکنولوژیکی به منظور کسب توان رقابت در عرصۀ بین المللی تا حد زیادی بستگی به تعامل و ارتباط مثبت دانشگاه با صنعت و محیط کار دارد.
در کشورهای توسعه یافته تحولات صنعت ابتدا از مراکز علمی و تحقیقاتی آغـاز می‌شود و در نهایت به شکل صنایع و محصولات جدید و رقابت پذیر در بازارهای جهانی نمود می‌یابد.
هر چه ارتباط بین صنعت و دانشگاه ضعیف باشد، توسعه فناوری به کندی صورت می‌گیرد؛ در نهایت موجب پیدایش کاستی در صنعت، وابستگی صنعتی، بهره برداری نامطلوب از منابع طبیعـی، اتلاف سرمایه‌های اجتماعی و نظایر آن خواهد شد.
آنچه امروز سنگ بنا و ریل توسعه بسیاری از کشورها در عرصه صنعتی و تولید را تشکیل می‌دهد، بهره مندی مستمر از یافته‌های علمی دانشگاهها در روند تولید است که برخی از کوچک‌ترین کشور‌ها را به بزرگ‌ترین و با کیفیت‌ترین تولید کنندگان جهان تبدیل کرده است.
بنا به آخرین گزارش موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم، در ایران دو هزار و 800 مرکز آموزش عالی وجود دارد و بیش از چهار میلیون دانشجو در این دانشگاهها مشغول تحصیل هستند.
این در حالی است که کشور چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا و جمعیتی حدود 18 برابر جمعیت ایران ، تعداد دو هزار و 400 دانشگاه دارد. در این میان کشورهایی همچون هند، کره جنوبی، ژاپن، سنگاپور و مالزی تعداد دانشگاههایشان در مقایسه با ایران ناچیز است؛ اما از توان صنعتی و تولید و همچنین اشتغال زایی بالایی برخودارند و کمتر تحصیل کرده ای را در این کشور‌ها می‌توان یافت که مدرک به دست، خانه نشین باشند.
مهم‌ترین عامل توسعه صنعتی در این کشورها، ارتباط مؤثر و قوی دانشگاه و صنعت است؛ ارتباطی که سبب می‌شود بیشتر یافته‌های علمی تبدیل به کالا شود و در این فرایند، ایجاد اشتغال، یافته‌های علمی تقاضا محور، تولید با کیفیت، توسعه اقتصادی و به کارگیری دانشجو در فعالیت‌های صنعتی به عنوان مهم‌ترین دستاورد این ارتباط نمود می‌یابد.
پایان نامه‌ها اصلی‌ترین خروجی و دستاورد علمی هر دانشگاه هستند که ثمره عمر علمی یک دانشجو محسوب می‌شوند. متأسفانه امروزه در دانشگاههای کشور پایان نامه‌ها به نوعی به رفع تکلیف تبدیل شده اند و بعضاً با صرف هزینه‌های هنگفت و استفاده از منابع و مواد گرانقیمت تهیه می‌شوند؛ چندین سال از بهترین زمان عمر یک دانشجو را به خود اختصاص می‌دهد تا به سرانجام و رشته تحریر درآیند؛ اما آمارهای رسمی و همچنین اعتراف خود متولیان دانشگاهها خبر از فقدان کاربرد عملی اغلب پایان نامه‌ها و یافته‌های علمی و به اصطلاح خروجی‌های دانشگاه می‌دهد.
چندی پیش معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت وگو با رسانه‌ها اعلام کرد که حداکثر 5 تا 10 درصد پایان نامه‌های دانشجویی کاربردی و تقاضا محور است و بقیه صرفاً جزوه‌های نظری و تئوریک یا کپی محسوب می‌شوند.
جالب اینجاست که این مقام وزارت علوم، اظهار کرد که تعداد رساله هایی که تقاضا محور بوده و همراه با پروژه ای از بیرون دانشگاه باشند، بسیار پایین است و شاید زیر یک تا یک درصد باشد.
از عمده‌ترین دلایلی که کارشناسان به عنوان غیر کاربردی بودن دستاوردهای دانشجویی در قالب پایان نامه یا تحقیقاتی از این دست به آن اشاره می‌کنند، فقدان ارتباط دانشگاه با صنعت است. این که این موضوع از چه عواملی ناشی می‌شود، نیازمند بررسی کارشناسی است.
** خود برتر بینی دانشگاهی
استاد اقتصاد دانشگاه مازندران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه در دهه‌های اخیر دانشگاه و متولیان آن به نوعی خود را به بهانه علم آموزی و تحقیق و پژوهش از صنعت دور کرده اند؛ به طوری که استاد بودن و دکتر خطاب شدن اساتید دانشگاه، آخرین مرحله از آرزوهای این افراد است؛ بدون این که بدانند استادی، ابزاری برای انتقال علم و به کارگیری صحیح آن برای بهبود زندگی جامعه است.
دکتر سید حسین حسینی با بیان اینکه دنیای دانشگاه در ایران با کشورهای دیگر متفاوت است، افزود: دانشگاههای ایران محیط‌های خشک با ارتباط رسمی میان دانشجو و اساتید اداره می‌شوند به طوری که دانشجویان برای اساتید، اشخاصی بیگانه هستند.
وی توضیح داد: مهم‌ترین وظیفه دانشگاه ارتباط دانشجو با محیط کار و تولید (در همه حوزه ها) است که عملاً در دانشگاههای کشور چنین رسالتی کاملاً فراموش شده است. مهم‌ترین عامل به وجود آوردن چنین فضایی در محیط دانشگاهی کشور، غرور دانشگاهیان است که خود را بیگانه و برتر از کار و تولید می‌دانند.
این استاد اقتصاد افزود: اساتید دانشگاه به روزمرگی و کرسی استادی تکیه زده و آن را به کعبه آمال خود تبدیل کرده اند و مقام خود را بالاتر از آن می‌دانند که بخواهند به قول خودشان نقش یک رابط را بازی کنند.
حسینی گفت: علاوه بر این، خود مدیریت دانشگاهها نیز هیچگاه تلاش نکرده اند با اصحاب تولید و صنعت ارتباط برقرار کنند تا بتوانند یافته‌های علمی خود را هدفمند و همچنین نیروهای آزموده را وارد عرصه صنعت کنند.
وی افزود: نباید انتظاری از پایان نامه‌های دانشجویی به عنوان مهم‌ترین دستاورد علمی یک دانشجو داشت، زیرا تمامی یافته‌های علمی محصول فضایی غریبه از تولید است و از طرفی اصحاب تولید نیز نسبت به نیروهای متخصص به دلیل فقدان شناخت مستمر بی اعتماد هستند که مانع از جذب آنان می‌شود.
حسینی تاکید کرد: در چنین فضایی موضوعات علمی اغلب بر اساس رفع تکلیف و دریافت هرچه سریع‌تر مدرک تحصیلی انتخاب می‌شوند زیرا دانشجو و حتی اساتید هیچ شناختی از نیاز داخلی ندارند. به عبارتی اساتید دانشگاههای کشور به حضور در همایش‌های بین المللی و ارائه مقالاتی که برای کشور‌های توسعه یافته مورد نیاز است بیشتر از نیازهای داخلی و به دانشجویان خود احساس تکلیف می‌کنند.
** نبود نظارت بر دستاورد اساتید
حسینی گفت: متأسفانه در ایران دستاورد اساتید مقالات علمی و پژوهشی است؛ در حالی که در تمام کشور‌های توسعه یافته، سرنوشت علمی و فعالیت دانشجو جزء مهمی از عملکرد یک مدرس و استاد دانشگاه محسوب می‌شود؛ در حالی که در ایران بر عملکرد اساتید نطارتی وجود ندارد و ارتباط اساتید با دانشجو و صنعت سنجیده نمی‌شود و بر اساس آن قضاوت نمی‌شود.
این استاد اقتصاد دانشگاه مازندران با اظهار این که پایان نامه نویسی در دانشگاههای کشور بخصوص در مقطع کارشناسی امری بی ارزش است، توضیح داد: دانشجویان فقط به پایان نامه به عنوان یک عذاب نگاه می‌کنند که به هر طریقه حتی شده با خرید پایان نامه می‌خواهند از این عذاب رها شوند.
وی افزود: پایان نامه نویسی در بیشتر مراکز دانشگاهی دنیا یک دستاورد مهم علمی محسوب می‌شود که از اهمیت مهمی برای دانشجو، دانشگاه و محیط کار برخوردار است اما متأسفانه دانشجویان ما به دلیل نبود یک راهنمای خوب که با دانشجو زندگی و او را به سوی گره گشایی و خلاقیت راهنمایی کند، پایان نامه را سد راه خود برای دریافت مدرک می‌بیند.
حسینی، نبود آینده شغلی روشن، فقدان کمک و پیگیری اساتید و از همه مهم‌تر نبود پل ارتباطی میان دانشجو و محیط کار را مهم‌ترین عوامل برای بی ارزش شدن و ناکارامد بودن پایان نامه‌های تحصیلی دانست و گفت: هیچکس در دانشگاهها دست دانشجویان را نمی‌گیرد و دانشجویان ابزاری برای درآمد زایی و چرخیدن چرخ دانشگاهها هستند.
** نیازسنجی، مهره گم شده
نیما اسماعیل پور کارشناس ارشد رشته عمران نیز به خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه پژوهشهای دانشگاهی هیچگاه نتوانسته‌اند جهت رفع معضلات صنعتی کشور آن چنان که باید گام عمده‌ای بردارند و دلیل آن عدم توجه به نیازهای تحقیقاتی صنایع است.
وی افزود: کمتر اتفاق می‌افتد که یک استاد راهنما در یک دانشکده برای پیشنهاد موضوع تحقیقاتی یا پایان نامه به دانشجویان خود، ابتدا از صنعتگران برای آگاهی از نیازهای تحقیقاتی استعلام کند.
این کارشناس ارشد سی ساله رشته عمران که از قضا بیکار نیز است، گفت: در شرایط کنونی اگر از فارغ التحصیلانی که در رشته‌های مرتبط با صنعت تحصیل کرده اند بپرسید که چند بار در طول دوران تحصیل از سوی دانشگاه یا اساتید به بازدید از کارخانه‌های صنعتی و یا واحدهای تولیدی و عمرانی اعزام شدند، در خوشبینانه‌ترین حالت از تعداد انگشتان یک دست هم عدد به دست آمده فراتر نمی‌رود.
اسماعیل پور تأکید کرد: برای ارتباط بهتر دانشگاه با صنعت باید ابتدا نیازهای بخش صنعت و واحدهای تولیدی شناسایی شده و سپس، این موضوعات به صورت پیشنهاد پژوهشی (پروپوزال هایی) در آید که اگر دانشجویی به دنبال عنوان پایان نامه یا کار تحقیقاتی بود با توجه به نیازها و موضوع مورد علاقه خود، شروع به تحقیقات کند.
وی اظهار کرد: این مساله نه تنها منجر به جذب و اشتغال دانشجویان می‌شود، بلکه زمینه علمی سازی صنعت و تولیدات را نیز ایجاد می‌کند تا در جهان رقابت صنعتی بتوان حرفی برای گفتن داشت.
** استاد محوری به جای دغدغه محوری
«نائیجیان» دانشجوی ارشد رشته مهندسی شیمی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: متأسفانه اغلب موضوع پایان نامه‌ها توسط اساتید بسیار سلیقه ای انتخاب می‌شود و کمتر استادی موضوعی مرتبط با نیاز و تقاضای صنعت به دانشجو می‌دهد یا به او اجازه انتخاب موضوعی شخصی داده می‌شود.
به گفته او، اساتید عمدتاً به دانشجویان برای نوشتن پایان نامه موضوعاتی را تحمیل می‌کنند تا خود بتوانند از درون آن برای ارتقای شغلی مقالات بین المللی استخراج کنند که عملا هیچ تاثیری بر آینده و احوال دانشجو ندارد.
این فعال دانشجویی افزود: علاوه بر این دانشجویان نیز از هیچ قدرتی برای غلبه دغدغه و موضوع مورد نظر خود بر نظر اساتید برخوردار نیستند و هر مخالفتی از سوی دانشجویان، از طرف اساتید با مقاومت رو به رو می‌شود و جز وقت کشی برای دانشجو ثمره ای ندارد.
او گفت: امروز تحقیقات بی هدف به یکی از معضلات دانشگاه‌ها و دانشجویان تبدیل شده است؛ به طوری که دستاوردهای علمی بدون کاربرد و هرگونه بهره برداری صرفاً در قفسه کتابخانه‌ها خاک می‌خورند.
متأسفانه در چند دهه اخیر پیوند میان دو بخش دانشگاه و صنعت در ایران بشدت کمرنگ شده است به گونه ای که امروز کمتر دستاورد علمی و دانشگاهی را سراغ دارید که بر اساس نیاز صنعت، تهیه شود.
با توجه به شرایط امروزی کشور و رنج صنایع ما از تحریم‌های تکنولوژیکی و علمی، لزوم ارتباط قوی فضای تولید با مراکز دانشگاهی ، بهر مندی مستمر از یافته‌های علمی و همچنین هدف دادن به دانشجویان برای تحقیقات علمی باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد که باز هم دست مسؤولان را می‌طلبد.
شبس**9919**1654**1859
انتهای پیام /*