بزرگنمایی:

تبسم مهر - تبریز - ایرنا - سنت حسنه وقف با پیشینه تاریخی به درازای صدر اسلام در ایران، تا دوره پهلوی سیر صعودی داشت که پس از وقفه ای کوتاه مدت در این دوران با پیروزی انقلاب اسلامی دوباره احیا شد و در 40 سال گذشته در مسیر بالندگی قرار گرفت.

به گزارش ایرنا، وقف سنتی حسنه برای کمک به محرومان و نیازمندان جامعه است که اوج عمل به این سنت در ایران طبق کتاب‌های تاریخی، سیاحت نامه‌‌ها و نوشته‌ها به دوران صفویه بر می‌گردد.
شاید در هیچ دوره ای از تاریخ موقوفاتی به وسعت موقوفات دوران صفویه وجود نداشته باشد به طوری که حتی خود شاهان آن دوران نیز اموال خود را وقف می کردند و بسیاری از افراد املاک خود را وقف اهداف خیریه به ویژه بقاع متبرکه شیعه و از همه بیشتر آستان امام رضا(ع) در مشهد و خواهرش حضرت معصومه(س) در قم کردند.
به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی و با وجود مخالفت عده ای، امام راحل با اعلام ضرورت احیای وقف، این سنت حسنه اسلامی را جان دوباره بخشید که تا امروز ادامه دارد.
ایرنا مرکز آذربایجان شرقی با هدف بررسی دستاوردهای سازمان اوقاف و امور خیریه، میزگردی را با حضور جمعی از مسوولان این حوزه مذهبی - فرهنگی در آذربایجان شرقی ترتیب داد که ماحصل آن در زیر می‌آید:
** سنت وقف در دوران پهلوی از بین رفت
مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی با بیان اینکه قبل از انقلاب چیزی به نام اوقاف و عمل به نیت واقفان وجود نداشت، می‌گوید: تا پیش از دوران پهلوی این سنت حسنه و عمل به نیات واقفان سیر صعودی داشت ولی در دوران پدر و پسر ( پهلوی) در اثر برخی اقدام‌های این رژیم از بین رفت.
حجت الاسلام علی مصائبی می‌افزاید: اگر در آن دوران وقفی هم وجود داشت به صورت سیاسی و دولتی به آن عمل و موقوفه‌ها به افراد واگذار می‌شد و در این زمینه به مبانی اسلام عمل نمی‌شد.
وی یکی از برکات پیروزی انقلاب اسلامی را احیای وقف و پس گرفتن موقوفات از افراد اعلام و اظهار می‌کند: پس از پیروزی انقلاب مردم علاوه بر وقف اموال خود جان خود را نیز به نوعی وقف آن کردند و شخصیت‌ها و علمای بزرگی از جان خود برای محکم‌تر کردن ریشه دین و انقلاب گذشتند.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه تعداد وقف پس از پیروزی انقلاب چندین برابر شده است، یادآوری می‌کند: پیش از انقلاب تعداد مساجد استان حتی به یک هزار مسجد هم نمی‌رسید در حالی که هم اکنون 7 هزار مسجد در استان وجود دارد.
حجت الاسلام مصائبی با اشاره به رشد چشمگیر عمل به نیات واقفان پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ادامه می‌دهد: حتی اجرای نیت واقفان فقط در سال جاری با دوران پیش از انقلاب قابل مقایسه نیست چه برسد به 40 سال دوران انقلاب.
وی می‌گوید: کمک به ازدواج جوانان و بیماران و اطعام ایتام از جمله فعالیت‌های اوقاف بوده که از محل نیات واقفان انجام می‌شود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی اظهار می‌کند: این استان بیش از 100 امامزاده دارد در حالی که پیش از انقلاب تعداد معدودی از آن‌ها شناخته شده بود.
حجت الاسلام مصائبی تعداد رقبه‌های استان را 20 هزار رقبه اعلام و یادآوری می‌کند: اگر رقبه‌های استان احیا شود تعداد آن‌ها به 50 هزار مورد نیز می‌رسد.
وی می‌گوید: برگزاری مسابقه‌های قرآنی در سطوح شهرستانی، استانی، ملی و بین المللی از برکات انقلاب اسلامی بوده به طوری که اولین مسابقات بین المللی در بین کشورهای اسلامی در ایران و بعد در مالزی برگزار می‌شود و تاکنون 41 دوره این مسابقات در سطح استان و کشور برگزار شده است.
وی با بیان اینکه ما قبلا از قاریان مصر بهره می‌بردیم ولی اکنون کشور ما قاری قرآن صادر می‌کند، یادآوری می‌کند: در زمان کنونی قاریان بین المللی ایران در کشورهایی مانند مصر، لبنان و سایر کشورها قرآن قرائت می‌کنند.
** تثبیت مالکیت موقوفات از تعرض موقوفه خواران جلوگیری کرد
معاون حقوقی ثبتی اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی می‌گوید: پیش از انقلاب اسلامی در اثر بی توجهی به موقوفات، آن‌ها مورد تعرض و تاراج موقوفه خواران قرار می‌گرفت ولی پس از پیروزی انقلاب با تثبیت مالکیت موقوفات از سوی اوقاف و امور خیریه از تعرض به آن‌ها جلوگیری شد.
محمد حیدرزاده با بیان اینکه اجرای قانون اصلاحات ارضی در کشور نقطه عطف برای تعرض و تاراج موقوفات بود، می‌افزاید: در پی اجرای این قانون بدون توجه به قوانین شرعی تمام موقوفات بلااستثنا به افراد واگذار شد و تنها مساجد از گزند آن در امان ماند که اگر انقلاب به پیروزی نمی‌رسید معلوم نبود بر سر آن‌ها نیز چه بلایی می‌آمد.
وی اظهار می‌کند: اوقاف و امور خیریه با امضای تفاهم نامه با سازمان ثبت اسناد و املاک و بنیاد مسکن اقدام به تثبیت مالکیت موقوفات از طریق تهیه نقشه‌های دقیق «یو تی ام» و «شمیم» کرد.
معاون حقوقی ثبتی اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی یادآوری می‌کند: هم اکنون این نقشه‌ها برای بیش از 9 هزار 538 رقبه به تعداد 4 هزار و 576 جلد سند مالکیت اخذ شده است.
حیدرزاده ادامه می‌دهد: در 3 سال اخیر در استان بیش از 8 هزار و 973 وقفنامه بازخوانی و در سامانه جامع موقوفات کشور ثبت شده است و هم اکنون اصول اسناد در این سازمان به صورت متمرکز و اصولی با بهره مندی از استانداردهای جدید زیر نظر افراد متخصص نگهداری می‌شود.
وی با بیان اینکه این اقدام‌ها مانع از بین رفتن اسناد موقوفات و سهولت دسترسی به متون وقفنامه در سراسر کشور می‌شود، می‌گوید: پیگیری و تعیین تکلیف پرونده‌های دعاوی و احقاق حقوق موقوفات و جلوگیری از تصرفات غیرقانونی و موقوفه خواری از دیگر آثار و برکات تشکیل اوقاف پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.
معاون حقوقی ثبتی اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی یادآوری می‌کند: در این راستا تاکنون هزاران پرونده حقوقی و کیفری در محاکم قضایی استان مطرح و تعیین تکلیف شده، به طوری که سهم آراء ماخوذه به نفع موقوفات در مقایسه با آرا علیه آن بسیار چشمگیر و در حدود 90 درصد است.
حیدرزاده می‌افزاید: تعامل با منابع طبیعی در راستای حل اختلافات اراضی موقوفات و اراضی ملی و امضای تفاهم نامه با این اداره کل از اقدام‌های این سازمان برای رونق در عمل به نیات واقفان است.
وی اظهار می‌کند: در این راستا برای بیش از 14 هزار و 283 هکتار در 44 پلاک ثبتی استان رفع اختلاف شده است.
** بقاع متبرکه به محلی برای ارایه خدمات رفاهی به مردم تبدیل شده است
معاون فرهنگی اجتماعی اداره کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی می‌گوید: به برکت انقلاب اسلامی هم اکنون بقاع متبرکه به محلی برای ارایه خدمات رفاهی به مردم و انجام کارهای فرهنگی تبدیل شده است.
محمدعلی فاضلی نسب با بیان اینکه انقلاب ما بر خلاف سایر انقلاب‌ها فرهنگی است، می‌افزاید: سازمان اوقاف و امور خیریه نیز در این راستا فعالیت می‌کند و فعالیت‌های فرهنگی آن در بخش‌های مختلف چشمگیر است.
وی اظهار می‌کند: محورهای فعالیت اوقاف و امور خیریه شامل قرآن، امامزادگان و مساجد و موقوفات است.
معاون فرهنگی اجتماعی اداره کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی یادآوری می‌کند: در حوزه قرآنی تاکنون 41 دوره مسابقات شهرستانی، استانی و کشوری از سوی سازمان اوقاف برگزار شده است.
فاضلی نسب با اشاره به اینکه رویکرد این سازمان قبلا برگزاری مسابقات بود، ادامه می‌دهد: اکنون این سازمان به صورت جدی به موضوع آموزش ورود کرده و برای تربیت 10 میلیون حافظ قرآن بر اساس فرمایش‌های رهبر معظم انقلاب امسال با همکاری سایر دستگاه‌ها طرح بشارت و حفظ جزء 30 را برگزار می‌کند.
وی با اشاره به تربیت 180 مربی متخصص قرآنی در استان با اعزام آن‌ها به قم طی سال جاری، می‌گوید: اعزام مربیان قرآنی به کانون اصلاح و تربیت و ارایه آموزش‌های قرآنی به حدود یک هزار نفر از زندانیان و اجرای مسابقه‌های دانش آموزی از دیگر فعالیت‌های این اداره کل است.
معاون فرهنگی اجتماعی اداره کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی از راه اندازی شبکه مجازی حفظ قرآن طی حدود یک سال اخیر خبر داد و یادآوری می‌کند: تاکنون 380 نفر از طریق شبکه مجازی و تلفنی موفق به حفظ یک تا 30 جزء قرآن شده اند.
فاضلی نسب با بیان اینکه پیش از انقلاب امامزاده‌ها فرسوده و مخروبه شده بود، ادامه می‌دهد: در حوزه امامزادگان در 2 بخش عمران و آبادانی و فرهنگی اقدام می‌شود که از جمله آن‌ها اجرا احیار و مرمت امامزادگان و اجرای طرح‌های گردشگری مذهبی، آرامش بهاری، نشاط معنوی، بصیرت عاشورایی، یاس نبوی و ولایت علوی در آن هاست.
وی با اشاره به اینکه در سطح استان 200 بقاع متبرکه به ثبت رسیده است، یادآوری می‌کند: از این تعداد 100 بقعه متبرکه فعال است.
معاون فرهنگی اجتماعی اداره کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی می‌گوید: تمامی مجموعه فعالیت‌های اوقاف در راستای عمل به نیات واقفان انجام می‌شود و در سال‌های اخیر این کار به صورت سازمان دهی روی می‌دهد.
فاضلی نسب می‌افزاید: در این راستا کمک به دانش آموزان نیازمند در قالب مهر تحصیلی، کمک به بیماران در قالب مهر تندرستی و کمک به ازدواج زوج‌های جوان در قالب پیوند آسمانی به صورت سازماندهی شده انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه در سال جاری برای 3 هزار دانش آموز نیازمند کمک تحصیلی پرداخت شده است، یادآوری می‌کند: در طول سال غیر از برنامه‌های سازماندهی شده اجرای نیت واقفان به صورت مستمر انجام می‌شود.
فاضلی نسب با تاکید بر اینکه اصل در وقف حفظ عین است تا اجرای نیت، ادامه می‌دهد: 70 درصد اجرای نیت موقوفات به ایجاد رقبه برای پشتیبانی از تدوام درآمدزایی برای عمل به نیت واقفان هزینه می‌شود.
وی می‌گوید: با توجه به اهمیت وقف در جامعه، تنها متولی این سنت حسنه اوقاف نبوده بلکه تمام آحاد جامعه در این زمینه وظیفه دارند و رسانه‌ها و قلم و تریبون به دستان باید انجام این سنت حسنه را در تمامی ابعاد تبلیغ کنند.
** وقف پشتوانه مجامع علمی، امورات خیریه و مذهبی است
رئیس اوقاف و امور خیریه حوزه یک تبریز می‌گوید: سنت وقف از سنت‌های مفید جامعه بوده و در طول تاریخ پشتوانه مجامع علمی، مراکز دانشگاهی و طبی، امورات خیریه و مذهبی تا زمان پهلوی بود که در آن دوران متوقف و پس از پیروزی انقلاب دوباره احیا شد.
حجت الاسلام رضا جعفری می‌افزاید: عمل به وقف تنها در زمان طاغوت عمل نمی‌شد و این سنت فلج شده بود در حالی که قبل از زمان پهلوی این کار سیر صعودی داشت و به نیات واقفان عمل می‌شد.
وی با بیان اینکه موقوفات خواجه نصیر در قرن 4 در مراغه جزو قدیمی‌ترین موقوفات به یادگار مانده است، یادآوری می‌کند: اوج موقوفه‌ها در تبریز با موقوفه‌های غازانیه آغاز می‌شود و یکی از بزرگترین و بی نظیرترین موقوفه‌های این شهر ربع رشیدی تبریز است.
رئیس اداره اوقاف و امور خیریه حوزه یک تبریز اظهار می‌کند: موقوفه ربع رشیدی تنها موقوفه ای در ایران بوده که ثبت جهانی شده است و مانند آن نه احداث شده و نه وجود دارد.
حجت الاسلام جعفری با اشاره به اینکه دوران صفویه اوج شکوفایی موقوفات و عمل به آن بود، ادامه می‌دهد: این عمل در دوران قاجاریه نیز ادامه یافت و موقوفات مسجد کبود یا مظفریه، قطعات بازار تبریز، کلکته چی، قائم مقام فراهانی، غلامحسین خان دنبلی، صادقیه و ظهیریه در آن دوران‌ها وقف شده است.
وی یادآوری می‌کند: علاوه بر مساجد بیشتر بناهای تاریخی، انواع پل ها، یخچال ها، حمام‌های قدیمی تبریز موقوفه است.
رئیس اداره اوقاف و امور خیریه حوزه یک تبریز می‌گوید: در دوران پهلوی با اعمال 3 قانون اصلاحات ارضی که نسق و زمین‌های زراعی، ماده 96 شهرداری‌ها که گورستان‌های موقوفه داخل شهر و حق کسب و پیشه که رقبه‌های بازار تبریز از بین رفته و به تارج رفت.
حجت الاسلام جعفری با بیان اینکه فتوای شجاعانه امام راحل منشاء احیای موقوفات شد، می‌افزاید: خدمات این سازمان در 10 سال اخیر برای احیا، ساماندهی و شکوفایی موقوفات با زمان قبل از انقلاب که اصلا و بلکه با 30 سال گذشته و خدمات اوقاف در 4، 5 سال اخیر در تبریز با 35 سال گذشته قابل مقایسه نیست.
وی یادآوری می‌کند: به جرات می‌توان گفت در زمان کنونی وقف نامه ای در مراکز اسنادی کشور وجود ندارد که مطالعه و تطبیق نشده باشد.
رئیس اداره اوقاف و امور خیریه حوزه یک تبریز می‌گوید: هم اکنون بیش از 14 سند و نسخه خطی مانند وقف نامه مسجد کبود، غیاث الدین حججی، عثمانی‌ها و قائم مقام فراهانی در تبریز جانمایی شده و این اسناد به عنوان سرمایه‌های میراثی و معنوی شهر سیر تاریخی آن را نشان می‌دهد.
حجت الاسلام جعفری، ادامه می‌دهد: تاکنون برای بیش از 80 درصد از موقوفه‌های تبریز سند اخذ شده و تلاش می‌شود در سال آینده برای 100 درصد آن‌ها سند اخذ شود.
وی با اشاره به اینکه سال گذشته در محاکم قضایی بیش از 86 رای به نفع اوقاف صادر شد که در پی آن از هزاران هکتار موقوفه خواری جلوگیری شد، یادآوری می‌کند: تمام امامزادگان استان احصا و مشخصات و صبغه تاریخی آن مکتوب شده است.
حجت الاسلام جعفری با بیان اینکه 14 بقعه تبریز دارای اصل، نسب و ریشه است، می‌افزاید: بیشتر آن‌ها از جمله امامزاده چهار قبر که یادگار قرن 4 هجری قمری و سیدحمزه و سیدجمال که متعلق به قرن 7 است، دارای نمای تاریخی است.
گزارش از: پرویز بابائی
8023/518
انتهای پیام /*