بزرگنمایی:

تبسم مهر - پس از انقلاب اسلامی شاخص‌های تغذیه‌ای همچون کاهش کوتاه قدی کودکان، کم وزنی، کم خونی و سوء تغذیه رشد چشمگیری داشته است.

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان ، روزی در کشور ما شرایط به گونه‌ای بود که فقر و گرسنگی بیداد می‌کرد، کودکان بسیاری به دلیل سوء تغذیه جان خود را از دست می‌دادند، پدران بسیاری شرمنده خانواده خود می‌شدند که نمی‌توانند نانی بر سر سفره خانواده بیاورند و خوردن برخی غذاها مانند پلو برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی رویا بود و غذا‌های که اکنون برای بیشتر ایرانی‌ها معمولی و تکراری به حساب می‌آیند مخصوص اعیان و اشراف بود.
در دوران پهلوی 40 درصد شهرنشینان و 65 درصد روستاییان کشور زیر خط فقر بودند و 35 درصد جمعیت ایران از سوء تغذیه رنج می‌برند؛ در واقع بیش از یک سوم مردم ایران گرفتار سوء تغذیه بودند و محصولات کشاورزی تولیدی کشور فقط مصرف 33 روز جمعیت ایران را تامین می‌کرد.
یک سوم جمعیت ایران در دوران پهلوی خانوار‌های متمول و ثروتمند بودند و 90 درصد کل درآمد کشور به جیب این ثروتمندان می‌رفت و 10 درصد درآمد کشور نصیب 70 درصد مردم ایران می‌شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی عدالت در حوزه‌های مختلف رنگ واقعی به خود گرفت هر چند که هنوز با شرایط ایده ال فاصله داریم، اما گام‌های بزرگی در عدالت اجتماعی، رفاه و سلامت مردم برداشته شده است و در حوزه‌های غذا، چون امنیت غذایی و بهبود شاخص‌های مرتبط با تغذیه رشد چشمگیری داشته ایم.
خوشبختانه با تلاش‌های صورت گرفته از وزارت بهداری که در سال 57 متولی سلامت مردم بود تا به امروز که وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی عهده این مسئولیت است گام‌های بزرگی در شاخص‌های سلامت مرتبط با تغذیه برداشته ایم.
ایران در بین 29 کشور پیشرو جهان در کاهش سوء تغذیه کودکان وزارت بهداشت و دفتر بهبودتغذیه جامعه برنامه‌های مهمی در راستای کاهش سوء تغذیه داشته است و گزارش FAO در مورد ارزشیابی کشور‌های جهان در سال 2015 حاکی از آن است که 72 کشور جهان به هدف اول MDG که کاهش گرسنگی و سوء تغذیه در کودکان زیر 5 سال بود، رسیده اند و از این کشورها، 29 کشور توانسته اند سوء تغذیه کودکان زیر 5 سال را بیش از هدف تعیین شده کاهش دهند و کشور جمهوری اسلامی ایران جزو این 29 کشور جهان است که سوء تغذیه کودکان زیر 5 سال را تا 75 درصد کاهش داده است.
یکی از اقدامات صورت گرفته در این راستا شناسایی کودکان زیر 5 سال مبتلا به سوءتغذیه در خانوار‌های نیازمند بود و با توزیع سبد غذایی رایگان با همکاری کمیته امداد امام حمایت تغذیه‌ای از این کودکان شد و 100 هزار کودک بسته حمایت تغذیه‌ای کمیته امداد و وزارت بهداشت را دریافت کردند.
افزون بر این‌ها خدمات و مراقبت‌های تغذیه‌ای به همراه یک وعده غذای گرم با همکاری بهزیستی در روستا مهد‌ها به کودکان داده شد.
کاهش 70 کوتاهی قد و کم وزنی کودکان ایرانی برنامه مداخله‌ای بین بخشی در زمینه سوءتغذیه کودکان منجر به کاهش 65 درصد کم وزنی و کاهش 70 درصد کوتاه قدی در کودکان زیر 5 سال کشور شد.
در سال 77 حدود 15 درصد کودکان ایرانی از کوتاه قدی رنج می‌برند که با اقدامات صوورت گرفته اکنون این رقم به 4.6 درصد رسیده، همچنین شیوع 11 درصدی کم وزنی کودکان در سال 77 به 3.8 درصد کاهش پیدا کرده است.

نمک یدداحترکارخانه‌های ایرانی گواتر را فراری داد کم کاری تیروئید، عقب افتادگی ذهنی و جسمی در کودکان، اختلال در تولید مثل، کاهش ضریب هوشی و مرگ و میر کودکان از عوارض شایع کمبود ید است و زمانی در کشور شیوع گواتر بسیار بالا بود و بر اساس مطالعات انجام شده 65 درصد جمعیت ایران در سال 67 از گواتر ناشی از کمبود ید رنج می‌بردند.
به دنبال شیوع بالای گواتر در کشور وزارت بهداشت برنامه‌هایی تدوین و اجرایی کرد که از جمله آن می‌توان به تدوین واجرای برنامه کشوری پیشگیری و کنترل اختلالات ناشی از کمبود ید و کاهش 90 درصدی گواتر به عنوان علامت بارز کمبود ید اشاره کرد.
همچنین کارخانه‌های تولید نمک در کشور ملزم به یددار کردن نمک‌های تولیدی خود شدند که افزایش مصرف نمک یددار در خانواده‌ها را به دنبال داشت و امروزه ایران به عنوان یک کشور الگو در مهار آثار زیانبار ناشی از کمبود ید در جهان شناخته می‌شود و در حال حاضر آمار مبتلایان به گواتر در ایران به کمتر از 6.5 درصد رسیده است.
در راستای حفظ این دستاورد و پیشگیری از شیوع آن برنامه مکمل یاری ید برای مادران باردار به منظور پیشگیری و کنترل عوارض و پیامد‌های کمبود ید در نوزادان و مادران اجرایی شد چرا که کمبود ید موجب عقب ماندگی ذهنی و کاهش ضریب هوشی جنین می‌شود.
یکی دیگر از برنامه‌ها برای تنظیم ید، سنجش سالانه ید ادرار دانش آموزان 8 تا 10 ساله کشور و تجهیز 30 آزمایشگاه منتخب در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به منظور پایش یدادرار دانش آموزان برای حصول اطمینان از کفایت دریافت ید در جامعه بود.

توزیع رایگان مکمل و ویتامین بین ایرانی‌ها پس از اجرای برنامه‌هایی در راستای رفع سوء تغذیه، وزارت بهداشت گام‌های بزرگ‌تری در حوزه تغذیه برداشت و به سمت رفع کمبود ریز مغذی‌ها حرکت کرد، حالا دیگر بحث گرسنگی مطرح نیست و وزارت بهداشت به فکر تامین ویتامین‌های مورد نیاز بدن است ودر این راستا برنامه‌های اجرایی شده است.
تامین و توزیع مکمل‌های ریزمغذی‌ها به طور رایگان برای گروه‌های آسیب پذیر (مادران باردار و شیرده و کودکان زیر سال، نوجوانان، جوانان، میانسالان و سالمندان) از طریق شبکه‌های بهداشتی درمانی در مناطق شهری، حاشیه شهر و مناطق روستایی کشور و اجرای برنامه مکمل یاری مگادوز ویتامین A در استان‌های مواجه با کمبود شدید شامل سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویر احمد، کرمان و هرمزگان از جمله برنامه‌های صورت گرفته برای رفع کمبود ریزمغذی‌هاست.
برنامه‌های برای رفع کمبود ویتامینی مهم در بدن یکی از ریزمغذی‌ها یا ویتامین‌هایی که کمبود آن شیوع بالایی در کشور دارد، ویتامین D است و بر اساس آمار‌های وزارت بهدشت 70 درصد جمعیت کشور از کمبود ویتامین D رنج می‌برند و در این راستا برنامه‌هایی از مکمل یاری تا غنی سازی شیر و روغن برای رفع کمبود ویتامین D اجرایی شده است.
اجرای طرح مکمل یاری با مگادوز 50 هزار واحدی ویتامینD در همه گروه‌های سنی تحت پوشش شبکه‌های بهداشتی درمانی کشور به طور رایگان، طرح غنی سازی شیر با ویتامین D و اجرای برنامه مکمل یاری ماهانه ویتامین D در دبیرستان‌های دخترانه و پسرانه کشور از جمله اقداماتی بوده که به منظور پیشگیری و کنترل کمبود ویتامین D و عوارض ناشی از آن اجرایی شده است.

مبارزه با کم خونی از کودکی تا بزرگسالی اجرای برنامه غنی سازی ملی آرد با آهن و اسید فولیک در 85 درصد کارخانجات آرد کشور برای پیشگیری از کمبود آهن و اسید فولیک با کاهش 31 درصد نقائص مادرزادی لوله عصبی جنین و کاهش 50 درصد کم خونی و کمبود آهن در کشور همراه بود، افزون بر این برنامه آهن یاری هفتگی دختران دانش آموز در کلیه دبیرستان‌های دختران کشور به منظور پیشگیری و کنترل کم خونی فقر آهن در نوجوانان کشور انجام می‌شود.
به دنبال اجرای برنامه‌های رفع کمبود آهن، شیوع کم خونی کاهش چشمگیری در گروه‌های مختلف سنی داشته و شیوع کم خونی در کودکان 15-23 ماهه 55 درصد، در کودکان 6 ساله 46 درصد، در نوجوانان 60 درصد، در مادران باردار 34 درصد و در زنان میانسال 33 درصد کاهش پیدا کرده است.
برنامه‌هایی برای سلامت آینده سازان کشور دانش آموزان آینده سازان جامعه هستند وهمه بر این باورند برای آنکه جامعه‌ای پیشرفت کند باید از دوران دانش آموزی یا کودکی سرمایه گذاری کرد و پیشرفت کشور در گرو سلامت آینده سازان کشور است و جامعه‌ای که سلامت بالایی نداشته باشد نمی‌تواند همچون کشور‌های تراز اول دنیا رشد کند.
به منظور ارتقای سلامت دانش آموزان برنامه‌هایی از جمله مکمل یاری ویتامین D، آهن یاری، توزیع شیر رایگان غنی شده با ویتامین D در مدارس 14 استان کشور، سنجش سالیانه ید و ساماندهی وضعیت بوفه‌های مدارس با تدوین و ابلاغ دستورالعمل بوفه سالم مدارس اجرایی شده است.

کمر همت برای کاهش قند، نمک و چربی غذا‌ها چاقی، دیابت، سرطان و بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر قرن اخیر که عامل مرگ 80 درصد ایرانیان هستند معضل مهم ناشی از تغذیه نادرست در دنیا و کشور ما محسوب می‌شود و وزارت بهداشت به منظور کاهش بیماری‌های غیرواگیر و برای تحقق «پیشگیری مقدم بر درمان» برنامه‌هایی در نظر گرفته است.
کاهش میزان قند، نمک و چربی در محصولات غذایی با بازنگری استاندارد‌های مواد غذایی از 15 تا 50 درصد و تدوین و اجرای برنامه پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان با توجه به روند رو به افزایش چاقی در کودکان از جمله اقدامات به منظور پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر مرتبط با تغذیه از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان است.
افزون بر این بهبود کیفیت روغن‌های خوراکی با همکاری صنایع تولید روغن منجر به کاهش اسید چرب ترانس از بیش از 20 درصد به کمتر از 2 درصد و ترویج فرهنگ مصرف روغن مایع منجر به کاهش مصرف روغن جامد از 90 درصد به حدود 40 درصد شد.

تضمین سلامت ایرانیان با برنامه‌های امنیت غذایی امنیت غذایی و رفع ناامنی غذایی از دیگر برنامه‌های مهم در حوزه غذاست و در راستای بهبود تغذیه جامعه نقشه آسیب پذیری و ناامنی غذایی در کشور تدوین و پایش ناامنی غذایی در سطح استان‌ها و مناطق شهری و روستایی اجرایی شد و برنامه امنیت غذایی در استان‌های کم برخوردار به منظور ارتقاء امنیت غذا و تغذیه و کاهش سوءتغذیه در اقشار آسیب پذیر در دستور کار قرار گرفت.
شناسایی بیش از 2 هزار غذای بومی در استان‌های مختلف کشور به کمک کارشناسان تغذیه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و انتشار آن به منظور ترویج فرهنگ مصرف غذا‌های بومی نیز در دستور کار قرار گرفت.
همچنین برنامه بهبود تغذیه زنان روستایی و عشایری با هدف توانمند سازی زنان روستایی و ترویج الگوی غذایی صحیح در خانواده‌های روستایی و ترویج تغذیه سالم کارکنان اداره‌ها تدوین و اجرایی شد.
نگاه ویژه به تغذیه بیماران بستری در بیمارستان یکی از شاخه‌هایی که در حوزه تغذیه به آن کمتر توجه شده است، تغذیه بیماران در بیمارستان‌هاست و بر اساس تحقیقات تغذیه مناسب در بیمارستان‌ها مدت بستری و هزینه‌های تحمیلی به نظام سلامت و بیمار را کاهش می‌دهد و در این راستا سیاست‌های اجرایی و ضوابط بخش تغذیه بیمارستان‌ها به همراه دستورالعمل و فرم‌های ارزیابی و پیگیری تغذیه‌ای برای اولین بار در کشور تدوین شد.
انتهای پیام/