تبسم مهر - رئیس کمیته بررسی بودجه شرکت‌های دولتی در مجلس ضمن آسیب شناسی نظام بودجه‌ریزی شرکت‌های دولتی، جزئیات بودجه شرکت ملی نفت را تشریح کرد.

محمد حسینی رئیس کمیته بررسی بودجه شرکت‌های دولتی در مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر ، با اشاره به بررسی بودجه شرکت‌های دولتی در کمیته ای به ریاست وی در کمیسیون برنامه و بودجه، آسیب‌های بودجه ریزی شرکت‌های دولتی را تشریح کرد و گفت: لایحه بودجه سال 1398 بالغ بر 1.710 هزار میلیارد تومان است که مبلغ 407 هزار میلیارد تومان آن بودجه عمومی دولت و مبلغ 1.275 هزار میلیارد تومان آن بودجه شرکت‌های دولتی را شامل می‌شود.
وی افزود: بودجه 1275 میلیارد تومانی شرکت‌های دولتی، تعداد 372 شرکت‌های دولتی، 9 بانک دولتی و 2 موسسه انتفاعی وابسته به دولت را در بر می‌گیرد که از این تعداد شرکت‌های دولتی،307 شرکت سود ده و در نقطه سر به سر و تعداد 65 شرکت زیان ده در لایحه بودجه سال 98 مشاهده می‌شوند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه ادامه داد: با مقایسه تعداد شرکت‌های زیان ده با سال گذشته به این نتیجه می‌رسیم که تعداد شرکت‌های زیان ده افزایش یافته است.
نماینده مردم تفرش در مجلس تصریح کرد: نکته قابل توجه این است که برای اولین بار، بودجه تعداد 7 منطقه آزاد تجاری نیز به عنوان یک جدول مستقل در پیوست شماره 3 لایحه بودجه کل کشور به استناد حکم قانون برنامه ششم توسعه لحاظ شده است.
حسینی گفت: مبلغ بودجه شرکت‌های دولتی در لایحه بودجه سال 98 بالغ بر 1.275 هزار میلیارد تومان که با رقم سال گذشته که بالغ بر 862 هزار میلیارد تومان بوده دارای رشدی برابر حدود 40 تا 50 درصد است که بیشترین رشد صرفا در تعداد اندکی از شرکت‌ها از جمله شرکت ملی نفت ایران مشاهده می‌شود.
رشد 50 درصدی بودجه شرکت ملی نفت در سال 98
وی به مبلغ اختصاصی بودجه برای شرکت نفت در سال 97 اشاره و خاطرنشان کرد: بودجه شرکت ملی نفت در سال 97 بالغ بر 310 هزار میلیارد تومان مصوب شد در صورتی که در سال 98 در لایحه دولت مبلغ 612 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که اولا: دارای رشد 51 درصد نسبت به سال گذشته است و ثانیا: 45 درصد بودجه شرکت‌های دولتی را شامل می‌شود.
رئیس کمیته بررسی بودجه شرکت‌های دولتی، گفت: امسال برای اولین بار در راستای ایجاد شفافیت در بودجه شرکت‌های دولتی، بودجه تعدادی از شرکت‌های دولتی و بانک‌ها با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس، دیوان محاسبات و جلسات کارشناسی با حضور نمایندگان دولت و این شرکت‌ها بررسی شد.
حسینی گفت: با توجه به روند تدوین بودجه شرکت‌های دولتی بعد از ابلاغ بخشنامه تهیه بودجه توسط رئیس جمهور در قالب فرم‌های مشخص و اعلام الزامات مد نظر، شرکت‌های دولتی مکلف به تکمیل فرم‌های مذکور مطابق مفاد بخشنامه و بررسی آن با کارشناسان سازمان برنامه و بودجه هستند.
تخلفات و انحرافات بودجه شرکت‌های دولتی
وی با بیان اینکه بودجه سالیانه هر شرکتی باید بعد از تنظیم توسط هیئت مدیره به صورت تفصیلی به تصویب مجمع عمومی برسد و سپس در لایحه بودجه کل کشور درج شود،اظهارداشت: متأسفانه به علت وقت کم و لحاظ الزامات مندرج در بخشنامه ابلاغی جهت تدوین بودجه، این موضوع به صورت دقیق رعایت نشده و بودجه شرکت‌های دولتی مطابق با فرم‌های ابلاغی و به شکل جداول مندرج در پیوست شماره 3 نهایی و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارسال شد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه بودجه شرکت‌ها بر اساس یک روش بنگاه داری تهیه نشده است، گفت:بودجه شرکت‌های دولتی بدون تصویب مجمع عمومی و در بعضی از قسمت‌ها خارج از اختیار ارکان شرکت مذکور تهیه می‌گردد که در عملکرد آنها انحرافات مساعد و نامساعد زیادی مشاهده می‌شود.
حسینی اضافه کرد: شرکت‌های دولتی در طی سال،اجازه اصلاح بودجه خود را با رعایت الزاماتی دارند به همین جهت اکثراً در طی سال، اصلاحیه بودجه داشته و رقم مصوب مجلس تغییر می‌کند که لازم است در این خصوص احکام لازم، تدوین و در قوانین دائمی یا قانون بودجه سالیانه لحاظ شود.
وی با بیان این مطلب«بودجه شرکت‌های دولتی کمتر بر اساس عملکرد واقعی آنها، نهایی می شود بلکه بر اساس بودجه سال قبل آنها تهیه و نهایی می‌شود»،افزود: با توجه به شرایط اقتصادی، نوسانات و وظایف قانونی آنها نیاز به بررسی واقعی بودجه این شرکت‌ها است که برای هیئت مدیره شرکت قابلیت دفاع داشته باشد.
سه پیشنهاد مهم برای ساماندهی بودجه شرکت‌های دولتی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: جهت ساماندهی بودجه شرکت‌های دولتی باید برای سال 98 در چارچوب اقدامات کوتاه مدت تعداد احکام انضباطی و تکلیفی تصویب و در میان مدت تنظیم بودجه واقعی برای شرکت‌های دولتی مدنظر قرار گیرد و در بلند مدت نیز ساماندهی و استقرار نظام مدیریت در شرکت‌های حرفه ای وتدوین دستورالعمل انتخاب مدیران و اعضا هیئت مدیره برای شرکت‌های دولتی مد نظر قرار گیرد.
حسینی با تاکید بر لزوم تغییر نگاه دولت به شرکت‌های دولتی،تصریح کرد: سود سهام و مالیات شرکت‌های دولتی باید بعد از تدوین صورت‌های مالی کامل با حاکمیت شرکت اخذ گردد نه اینکه صرفا برای تامین منابع بودجه عمومی قبل از عملکرد دریافت شود.
بودجه بانک‌ها 4 درصد و بودجه شرکت ملی نفت 59 درصد رشد یافت
وی اظهار داشت: همان طور که ملاحظه می‌شود بودجه بانک‌ها در سال 98 تنها حدود 4 درصد رشد داشت و بودجه موسسات انتفاعی وابسته به دولت نیز در سال 98 به میزان 15 درصد رشد یافته اما بودجه شرکت‌ها در سال مذکور 59 درصد افزایش داشته است که بیشترین رشد مربوط به بودجه شرکت ملی نفت ایران بوده که تنها در فروض بودجه شرکت مذکور نسبت به سال گذشته تغییر شاخص نرخ ارز بود که از 35000 ریال به 80000 ریال تغییر یافت که به شرح ذیل آورده می‌شود.
بودجه شرکت ملی نفت ایران: ردیف بودجه ای 220000- (ارقام به میلیارد تومان)

ردیف	بودجه مصوب 96	عملکرد 96	درصد تحقق	بودجه مصوب 97	رشد به بودجه 96	لایحه بودجه 98	رشد به بودجه 97
درآمد	284332	311192	110 درصد	309548	8 درصد	652969	110 درصد
هزینه	271626	305866	112 درصد	292807	8 درصد	620813	112 درصد

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تاکید کرد: در بودجه شرکت ملی نفت ایران در سال 98 قیمت هر بشکه نفت خام 65 دلار و نرخ ارز 80000 ریال و میزان تولید 2687600 بشکه در روز نفت خام و 731975 بشکه در روز میعانات گازی پیش بینی شده است.
حسینی گفت: در بخش درآمد، تنها فروش نفت خام صادراتی و داخلی و میعانات گازی از رشد بالایی برخوردار است و سایر اقلام شرایط عادی را داشته بنابراین حدود 50 درصد از بودجه شرکت ملی نفت مربوط به فروش نفت خام به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است که به صورت حسابداری ثبت می‌شود.
رئیس کمیته بررسی بودجه شرکت‌های دولتی گفت: افزایش نرخ نیمایی ارز موجب افزایش بودجه شرکت ملی نفت شده است.
وی در ادامه بررسی بودجه شرکت ملی نفت،افزود: در بخش هزینه رقم عمده بهاء تمام شده نفت خام تولیدی و میعانات گازی سهم دولت و صندوق توسعه ملی است که بالغ بر 577 هزار میلیارد تومان که 93 درصد بودجه شرکت را تشکیل می‌دهد و تنها 7 درصد بودجه بابت هزینه ها، حقوق و دستمزد و سایر است.
حقوق و دستمزد شرکت نفتی‌ها که نسبت به سال 96 حدود 64 درصد رشد خواهد داشت
حسینی گفت: بودجه شرکت ملی نفت ایران با تعداد 28603 نفر کارمند رسمی و 280 نفر کارگر، مبلغ 6.200 میلیارد تومان است که بابت حقوق و دستمزد و مزایای مرتبط پیش بینی شده است.
وی ادامه داد: بنابراین حقوق شرکت نفتی‌ها نسبت به سال 96 حدود 64 درصد و نسبت به سال 97 حدود 25 درصد رشد داشته است.
وی تاکید کرد: با توجه به عملکرد سال 96 که مبلغ 4.400 میلیارد تومان بوده با لحاظ 6 درصد افزایش سال 97 و 8 درصد مصوبه شورای حقوق و دستمزد، بابت شایستگی حدود 14 درصد رشد داشت به همین جهت رقم سال 97 به میزان 5 هزار میلیارد تومان تعیین می‌شود که با رشد 20 درصد در سال 98 و پیش بینی 5 درصد با دریافت مصوبه شورای حقوق و دستمزد بابت شایستگی به رقم 6.200 میلیارد تومان بابت حقوق و دستمزد سال 98 می‌رسیم که امکان کاهش این رقم با کسر درصدهای شایستگی به میزان 600 میلیارد تومان وجود دارد.
تشریح سهم 14.5 درصدی وزارت نفت از فروش محصولات
وی در خصوص موضوع درآمد و هزینه 14.5درصد سهم شرکت ملی نفت ایران نیز گفت: با توجه به کل درآمد شرکت ملی نفت که بر اساس کل فروش نفت خام، میعانات، گاز خام و سایر درآمدها بالغ بر 653 هزار میلیارد تومان است، سهم شرکت نفت عبارت است از:
الف: 14.5 درصد فروش نفت خام صادراتی – 27521 میلیارد تومان
ب: 14.5 درصد فروش نفت خام داخلی - 12176 میلیارد تومان
ج- 14.5 درصد فروش میعانات صادراتی - 4266 میلیارد تومان
د- 14.5 درصد فروش میعانات داخلی پالایشگاه – 3123 میلیارد تومان
ه- 14.5 درصد فروش میعانات داخلی پتروشیمی – 3767 میلیارد تومان
بنابراین جمع کل درآمدهای 14.5 درصد سال 98 – 50.852 میلیارد تومان است
و: 100 درصد فروش گاز خام – 6937 میلیارد تومان
ز: 100 درصد فروش میعانات گازی به صنایع پتروشیمی 16180 میلیارد تومان
ح: سایر درآمدها (درآمد حاصل از ارائه خدمات عمومی، بهداشتی، بازیافت انبار پالایشگاه، فروش برق مازاد سود حاصل از سرمایه گذاری) 2308 میلیارد تومان
جمع کل درآمدشرکت ملی نفت ایران 76277 میلیارد تومان است
حسینی تاکید کرد: بنابراین جمع کل درآمد در اختیار شرکت ملی نفت ایران 76277 میلیارد تومان است از این رو در تشریح هزینه‌ها از محل درآمد شرکت نفت به خصوص 14.5 درصد سهم نفت به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد:
الف: حقوق دستمزد مزایای مرتبط: 6257 میلیارد تومان
ب: سنوات خدمت و مستمری بازنشستگان: 2355 میلیارد تومان
ج: حقوق کارکنان قراردادی و پیمانکاری: 7060 میلیارد تومان
د: خرید کالا و مواد مصرفی جاری: 1384 میلیارد تومان
ه: هزینه آب، برق، سوخت و درمان: 1.640 میلیارد تومان
و: هزینه‌های تولیدی به پیمانکاران: 1.970 میلیارد تومان
ز: بیمه تأسیسات و کارمزد سود تسهیلات: 224 میلیارد تومان
ح: هزینه حمل و نگهداری و صادرات نفت خام: 1529 میلیارد تومان
ط: ما به التفاوت نرخ ارز: 5022 میلیارد تومان
جمع هزینه‌های پرداختی در شرکت ملی نفت بالغ بر 29.450 میلیارد تومان است
رئیس کمیته بررسی عملکرد شرکت‌های دولتی، گفت: علاوه بر این، با احتساب هزینه استهلاک 14671 میلیارد تومان، جمع هزینه‌های پرداختی در شرکت ملی نفت بالغ بر 29.450 میلیارد تومان است.
جمع هزینه‌های سهم دولت و صندوق: 576.692 میلیارد تومان
جمع کل هزینه سال 98: 620813 میلیارد تومان
سود قبل از کسر مالیات: 32156 میلیارد تومان
کسر مالیات و سود سهام: 6123 میلیارد تومان
سود قبل از کسر اندوخته ها: 26033 میلیارد تومان است.
عضو ناظر مجلس در صندوق توسعه ملی گفت: با توجه به میزان حجم سرمایه گذاری‌ها و تأمین منابع مورد نیاز در مقابل سرمایه گذاری و بازپرداخت بدهی‌های کوتاه مدت و بلندمدت و تسهیلات دریافتی و قراردادهای بیع متقابل، اعتبارات موضوع بند (ق) تبصره 2 قانون بودجه سال 93 موضوع ماده 12 قانون رفع موانع تولید به شرح ذیل آورده شده است:
هزینه استهلاک محاسبه شده: 14671 میلیارد تومان
تسهیلات بانک‌ها و وام ها: 111870 میلیارد تومان
سود قبل از کسر اندوخته ها: 26033 میلیارد تومان
جمع کل منابع پیش بینی شده: 152577 میلیارد تومان
وی در تشریح مصارف این بخش گفت: بازپرداخت طرح‌های بیع متقابل اوراق مشارکت: 231044 میلیارد تومان،وام صندوق توسعه ملی، سود تسهیلات و سرمایه گذاری از محل وام‌های خارجی قرارداد بیع متقابل: 92898 میلیارد تومان،خطوط لوله سراسری و اوراق مشارکت از مصارف این بخش است.
حسینی گفت: جمع کل بازپرداخت و سرمایه گذاری دشرکت ملی نفت 323.942 میلیارد تومان است.
شرکت ملی نفت بدهی‌های خود را در بودجه 98 کمتر از میزان واقعی برآورد کرده است
وی تاکید کرد : شرکت ملی نفت در بودجه پیشنهادی سال 98 در موضوع پرداخت بدهی‌ها به خصوص بدهی به صندوق توسعه ملی و سایر تسهیلات دریافتی و اوراق مشارکت منتشره را کمتر برآورد کرده است.
عضو ناظر مجلس در صندوق توسعه ملی با بیان اینکه در لایحه تنها مبلغ 143.200 میلیارد تومان منابع و مصارف دیده شده و دریافت وام داخلی و خارجی و سایر دریافت‌ها مبلغ 99067 میلیارد تومان پیش بینی شده است، اظهارداشت: در صورتی که در بودجه تفصیلی نفت این عدد بالغ بر 111870 میلیارد تومان می‌باشد که حدود 12803 میلیارد تومان کمتر از بودجه تفصیلی نفت است و به الطبع باز پرداخت کامل بدهی‌ها در بودجه افشاء نشده است.
سهم دولت از فروش بنزین فقط 700 تومان است
حسینی اظهار داشت: یکی از نکات مهم در موضوع بودجه شرکت ملی نفت ایران و سایر شرکت‌های وابسته، موضوع قیمت 5 فرآورده اصلی (بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، مازوت) که با توجه به قیمت فروش آنها مبالغی باید براساس قوانین و مقررات از آنها کسر شود ضمن آنکه بنزین دارای انواع بنزین معمولی، بنزین سوپر، بنزین سوخت هواپیما یا در سایر فرآورده‌ها دارای این تنوع است بنابراین،اهمیت روشن شدن موضوع در جدول زیر آمده است:

ردیف	عنوان	واحد	قیمت فروش	مالیات ارزش افزوده	عوارض	5 درصد توسعه	هزینه انتقال و توزیع	قیمت نهایی
1	بنزین معمولی	لیتر	10000	1.481	740	270	1070	7407
2	نفت سفید	لیتر	1500	74	114	62	901	1240
3	نفت و گاز	لیتر	3000	139	248	124	819	2480
4	نفت کوره	لیتر	3000	156	129	129	1048	2584
5	گاز مایع	لیتر	23000	129	61	101	1028	2018