بزرگنمایی:
بهروز جلالی، مدیر دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی، از تغییرات در جایزه ادبی جلال و ارائه بسته پیشنهادی برای تغییرات ساختاری در جوایز ادبی خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری تبسم مهر به نقل از خبرگزاری تسنیم، «خانه کتاب و ادبیات ایران» عنوان جدیدی است که برای مؤسسات فراگیر معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظر گرفته شده است. امور مربوط به شعر و ادبیات داستانی که پیش از این در بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان متمرکز بود، در این مؤسسه جدید در قالب دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی ادامه پیدا خواهد کرد. بهروز جلالی که معاونت اداری بنیاد را در هفت سال گذشته بر عهده داشته حالا سکاندار دفتر جدید در مؤسسه فراگیر شده است. فعالیتی که به گفته خودش حالا فارغ از بحث‌های بودجه‌ای و مشکلات اداری ـ مالی می‌تواند با فراغ بال به آن بپردازد.
خبرگزاری تسنیم در آستانه آغاز به کار دبیرخانه جایزه ادبی جلال با بهروز جلالی به گفت‌وگو نشست، وی در این گفت‌وگو از تغییراتی که در نظر دارد در ساختار این جایزه‌ها انجام شود، سخن گفت؛ تغییراتی که در قالب پیشنهاد برای تصویب در وزارت ارشاد و شورای عالی انقلاب فرهنگی به دفتر معاونت فرهنگی وزارت ارشاد ارائه شده است. این گفت‌وگو به شرح ذیل است:
- اکنون که چهارچوب سازمانی مؤسسه جدید و دفاتر و معاونت‌های زیرمجموعه‌اش مشخص شده است، بفرمایید برگزاری جوایز و جشنواره‌ها زیر نظر دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی است یا از حیطه شما خارج شده است؟
خیر، جوایز ادبی که برگزاری آن‌ها به طور مشخص بر عهده معاونت فرهنگی است، مانند جوایز ادبی جلال، شعر فجر و جایزه پروین زیر نظر دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی است. اما جوایزی چون جایزه کتاب سال که ویژگی صرفاً ادبی ندارند و کتاب به ما هو کتاب در آن‌ها بررسی می‌شود، در دفتر کتاب و فرهنگ و در مجموعه جشنواره‌ها برگزار می‌شود.
- آقای جلالی آیا برنامه‌ای برای ادامه برگزاری این جوایز ادبی به شیوه‌ای بهتر و فراتر از گذشته دارید؟ یا اینکه قرار است همان شیوه و دستورالعمل گذشته را به لحاظ اجرا در پیش بگیرید؟ به هر حال اساسنامه جشنواره جلال مصوب شورای انقلاب فرهنگی است، اما در شکل و نحوه اجرا می‌توان تغییراتی داشت.
قطعاً، ما چند پیشنهاد جدید برای شیوه برگزاری این جوایز به معاونت فرهنگی وزارت ارشاد ارائه کرده‌ایم که برخی منوط به تصویب کمیسیون شواری عالی انقلاب فرهنگی است، مثلا درباره میزان جوایز؛ در دوره‌های قبل نزدیک به برگزاری جایزه که می‌شدیم همان زمان میزان جایزه را استعلام می‌کردیم، چون به هر حال باید تصویب کنند.
اما اکنون خودمان پیشنهادی را به معاون فرهنگی و رئیس موسسه داده‌ایم. به عبارت دیگر این پیشنهاد شیوه‌نامه اجرایی هر سه جایزه و شامل میزان جوایز، بخش‌های جنبی، و... است، این شیوه‌نامه در حقیقت نوعی شیوه‌نامه تجمیعی است که اگر محقق شود، مشخص خواهد بود که در جایزه جلال بخش‌های جنبی چگونه باید برگزار شوند، میزان جایزه چقدر است و ... همچنین پیشنهاداتی درباره زمان و نحوه برگزاری ارائه کرده‌ایم.
- پس جایزه جلال و شعر و فجر امسال با شیوه‌نامه جدیدی برگزار خواهند شد.
اگر این شیوه‌نامه و پیشنهادات تصویب شوند، بله برگزار می‌شود. در غیر این صورت ما با همان روال سابق جشنواره‌ها را برگزار خواهیم کرد، تا زمانی که تصویب شود؛ چون برای تصویب باید شورای عالی انقلاب فرهنگی اقدام کند.
- در شیوه‌نامه‌ای که برای هر سه جایزه ارائه کرده‌اید و به طور مشخص درباره جشنواره شعر فجر به احیای بخش بین‌الملل نیز اندیشیده شده است؟
بله، اتفاقاً یکی از محورهای اصلی جایزه همین بخش‌ها و معرفی ادبیات ایران در خارج از کشور است، برای نمونه در هر 3 جایزه این دغدغه وجود دارد که برگزیدگان چگونه به خارج از ایران معرفی شوند، چه تدبیری داشته باشیم که در موضوع گرنت دیده شوند؟ و... پیشنهادهایی نیز در این زمینه مطرح شده است.
- اما این به معنای احیای بخش بین‌المللی جشنواره نیست؟
بله، اگر منظور بین‌المللی برگزار کردن جشنواره است که اقتضائات خاص خود را دارد. در دوره‌های گذشته نیز محافل بین‌المللی را در خارج از کشور برگزار می‌کردیم که البته در یکی دو سال اخیر به طور دقیق انجام نشد، عمومی کردن ادبیات خلاقه فارسی و برون‌مرزی کردن آن هم‌چنان مدنظر است، ما پیگیر هستیم، بودجه هم فراهم شود، می‌توانیم به بهترین شکل اقدام کنیم.
- درباره اتفاقات تازه‌ای که در شیوه‌نامه مذکور برای برگزاری جشنواره‌ها دیده شده است، بگویید.
در شیوه‌نامه مذکور وارد کردن و مشاکرت دادن بقیه صنف‌های فعال در ظهور و بروز اثر نیز دیده شده است، مثلا در جلال، شعر فجر و پروین صرفا نویسنده برگزیده و معرفی می‌شد، البته طبق اساسنامه اجازه ورود به حیطه کتابسازی را نداشته و نداریم اما در شیوه‌نامه پیشنهاد داده‌ایم که این موضوع لحاظ شود، مثلاً در بخش داستانی و طراحی هم جایزه‌ای تعیین شود و کتابی که با کیفیت بهتری منتشر شده است، انتخاب شود، ما بتوانیم بهترین ناشر در حوزه انتشار داستان فارسی را نیز معرفی کنیم.
در جایزه پروین در بخش کودک بتوانیم تصویرسازی را نیز لحاظ کنیم و از بهترین‌های آن تجلیل کنیم و...
- یکی از نقدهایی که معمولا از طرف شاعران و نویسندگان در سال‌های اخیر نسبت به جوایز جلال و شعر فجر مطرح می‌شد، این بود که جشنواره صرفا مکانی برای حضور جوانترها شده است، اگرچه از شاعران و نویسندگان شاخص و پیشکسوت در قامت داوری و دبیری استفاده می‌شد، اما این عده در رقابت‌ها حضور نداشتند، نظر شما در این زمینه چیست و چه برنامه‌ای دارید؟
اگر منظور این است که پیشکسوت‌ها باید دیده شوند و نقطه تکیه و اتکای جوانترها باشند.موضوع این است که ما اگر بخواهیم مستند و مستدل بررسی کنیم در هفت دوره گذشته که بنده در خدمت بنیاد شعر و ادبیات داستانی بودم، هر سال در بخش جوایز شعر از بزرگان این عرصه هم‌چون موسوی گرمارودی، علی معلم و... دعوت کرده‌ایم، برخی از این دوستان بزرگوار تمایل حضور در برنامه‌های داوری و قضاوت را ندارند، و برخی دیگر چون محمد‌علی مجاهدی، عبدالعلی دستغیب و ... حضور پیدا کردند. قطعا موتور محرک کار اجرایی انرژی جوان‌ترهاست. اما ما از اسم این بزرگان نگذشتیم. طبیعتاً برای همه پیشکسوتان امکان حضور وجود ندارد؛ زیرا به لحاظ شرایط فیزیکی دشواری‌های خاص خود را دارند.
- برگزاری جایزه جلال را شروع کرده‌اید یا منتظر اعلام نتیجه پیشنهادها هستید؟
نه مقدمات آغاز شده است. اسامی پیشنهادی از سوی معاونت فرهنگی تقدیم وزیر شده است.این اسامی هم باید به تایید وزیر ارشاد برسد و هم هیات امنای جایزه. مذاکره با افراد برای تشکیل هیات علمی شروع شده است، انتخاب داورها و... نیز در دستور کار قرار داد. فهرست کتاب‌ها به صورت کامل پایش شده و بالغ بر 80 درصد آثار تجمیع شده است. به هر حال آمار انتشار کتاب به لحاظ شرایط اقتصادی در سال 98 کاهش داشته است و روند جمع‌آوری با شتاب بیشتری صورت گرفت.
امیدوارم شرایط سلامتی جامعه بهتر شود و ما مجبور نشویم به خاطر شرایط داوری‌ها را به سمت داوری‌های غیرحضوری ببریم. امسال بسیاری از دغدغه‌های سال‌های قبل هم‌چون بودجه، مسائل مالی، کمبود امکانات در حوزه اجرا وجود ندارد، چرا که در خارج از وظایف ماست و تمام انرژی ما صرف برگزاری بهتر خواهد شد.
- غیر از برگزاری جوایز ادبی، دفتر شما چه وظایف و دستورالعمل‌های دیگری دارد؟
هر آن‌چیزی که در حوزه ادبیات بتوان از آن نام برد، جزو ماموریت‌ها و وظایف ماست، ما طرح‌ها و برنامه‌های متفاوتی داشته و خواهیم داشت، مثلا برنامه‌های پایگاه مجازی نقد شعر و نقد داستان ادامه پیدا خواهد کرد. دانشنامه مجازی ادبیات که مداخل زیادی از آن تاکنون تهیه شده است با قدرت بیشتری به کار خود ادامه می‌دهد. بخش انگلیسی ویکی ادبیات راه‌اندازی شده و به زودی از آن رونمایی می‌کنیم. همکاری مجدد با انجمن‌های ادبی، برگزاری طرح نشانه که سلسله نشست با اصحاب فرهنگ و ادب حول بررسی موضوعات روز دنیای ادبیات است، انجام خواهد شد.
شبکه مجازی اهالی ادبیات که شرایط ویژه این روزهای کرونایی نیز ما را به سمت آن سوق می‌دهد، راه‌اندازی خواهد شد. برنامه‌های ویژه‌ای درباره انتشار آثار ادب‌جویان خواهیم داشت و ....
- اکنون دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی در ساختمان موسسه مستقر شده است؟ آیا تعدیل نیرو هم داشته‌اید؟
خیر، ما در همان ساختمان بنیاد مستقر هستیم، ساختمانی که از مالک قبلی که آن را به بنیاد اجاره داده بود، در سال 97 خریداری شد و چون مالک این ساختمان تسهیلاتی از بانک با سند این ملک دریافت کرده بود تأخیری در تنظیم سند انجام شده که طی ماه‌های آتی موضوع سند به نام مؤسسه جدید تنظیم خواهد شد.
تعدیل نیرو به هیچ عنوان نداریم، تنها تعدادی از همکاران ما به واحد پشتیبانی و مالی مؤسسه منتقل شده‌اند والا هیچ تعدیل نیرویی نداشتیم.