بزرگنمایی:

علی تاج بر عضو هیات مدیره کانون کارگزاران در گفت‌وگو با تبسم مهر پیرامون مزایا و معایب قراردادهای آتی سبد سهام در بورس گفت: در روز یکشنبه این هفته از ابزار معاملاتی قراردادهای آتی سبد سهام توسط شرکت بورس اوراق بهادار تهران رونمایی شد.

مشابه این ابزارها در بازارهای مالی بین المللی را می‌توان معاملات مشتقه شاخص بورس به عنوان یکی از ابزارهای مترقی و پرمعامله این بازارها عنوان کرد، اما از آنجا که در سررسید امکان تحویل فیزیکی دارایی پایه تقریباً وجود ندارد، این ابزار مورد تأیید کمیته فقهی قرار نگرفت و در نتیجه ابزار قرار دادهای آتی سبد سهام طراحی و به تأیید کمیته فقهی رسید.

علی تاج بر با بیان اینکه وررد ابزار مالی قراردادهای آتی سبد سهام به بازار سرمایه را باید به فال نیک گرفت، افزود: اینکه این ابزار با هزینه معاملات پایین و اهرم مالی بالا در وضعیت‌های مختلف بازار می‌تواند سود آور باشد و به سرمایه‌گذار و سبد گردان‌ها امکان اخذ استراتژی‌های مختلف سرمایه‌گذاری را می‌دهد، از مزایای آن به شمار می‌رود.

به گفته وی مزایای به کار گیری ابزارهای مشتقه به ویژه اوراق آتی سبد سهام مورد اتفاق همه فعالان بازار سهام بوده و قدر مسلم ورود این ابزارها به بازار سرمایه گام مهمی برای توسعه این بازار است، اما اقدام شرکت بورس در طراحی سازوکار و معرفی این ابزار نیازمند تمهیدات مکمل است تا شاهد رونق این ابزار باشیم .

این مقام مسئول بلوغ ابزار مالی اوراق آتی سبد سهام در بازار سرمایه را مستلزم اقدام‌های عدیده متولیان بازار سهام عنوان کرد و افزود: توسعه این ابزار توسط کارگزاران ، صندوق‌های سرمایه گذاری و رسانه‌های بازار سرمایه انجام می‌شود، در حالی که هم اکنون سازوکار این ابزارها برای برخی نهادها مبهم بوده و متولیان بازار باید در معرفی و آموزش آن اهتمام بیشتری داشته باشند.

از این رو نباید این شناخت به معرفی صرف در همایش‌ها منحصر شود و در گروه‌های کوچک تر و هدفمند انجام شود.

کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بازار سرمایه به شدت تحت تأثیر ریسک سیستماتیک قرار گرفته و سهم این ریسک در روند حرکتی شاخص کل بورس هم اکنون فراتر از استانداردها است، افزود: این موضوع منجر به همگرایی تصمیم‌ها در بازار و صنایع مختلف شده، بطوری که طی ماه‌های اخیر همواره مثبت یا منفی بودن یکپارچه بازار سرمایه را در پی داشته است.

تاج بر افزود:این مشکل منجر به عدم رونق معاملات اوراق آتی سهام در گذشته شد و در عین حال ابزار اختیار فروش تبعی نیز بدون همراهی ناشران نمی‌توانست امکان رونق مقطعی را داشته باشد. بر این اساس معاملات اوراق آتی سبد سهام نیز ممکن است با این مشکل مواجه شود، به طوری که با اخذ موقعیت خرید و فروش از سوی همه متقاضیان و عدم اتخاذ موقعیت معکوس در برابر وضعیت موجود از سوی بازار روبرو شود.

به باور وی رفع این معضل نیازمند مشارکت صندوق‌های سرمایه گذاری و صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار سرمایه خواهد بود. تعریف بازار گرادان برای معاملات اوراق آتی سبد سهام فراهم نیست، اما وقتی غالب پیش بینی‌ها در بازار مبنی بر خوب نبودن دورنمای بازار است، به طور طبیعی جریان حرکت معامله گران به سمت اخذ موقعیت فروش خواهد بود، از این رو باید رویه ای که خلاف این تفکر را بتواند در بازار به جلو براند وجود داشته باشد.

عضو هیات مدیره کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار تشریک همه اشخاص ذی ربط در توسعه ابزار مالی قرار داد آتی سبد سهام را تاکید کرد و گفت: رونق این ابزار مستلزم همکاری بهتر کانون‌ها ،نهادهای مالی و شرکت‌های نرم افزاری است و این در حالی است که توسعه هر نهاد یا ابزار مالی مستلزم مشارکت تمام ارکان و ذی نفعان بازار سرمایه است.

وی ادامه داد: هر ابزاری از جمله صندوق‌های سرمایه گذاری که در بازار رونق یافته ناشی از مشارکت تأمین سرمایه‌ها و کارگزاری‌ها و مشاور سرمایه‌گذاری‌ها بوده است.در حال حاضر برای معاملات اوراق آتی سبد سهام از سوی صندوق‌ها ،اتخاذ موقعیت خرید تا سقف یک درصد دارایی‌ها تعیین شده است، در حالی که هنوز مدیران سرمایه گذاری صندوق‌ها این ابزارها را به طور کامل نمی‌شناسد.

این مقام مسئول برگزاری همایش‌های هدفمند در مقیاس‌های کوچک یا برگزاری کارگاه‌های کوچک برای معرفی این ابزارها را مفید دانست و گفت: برگزاری صرف یک همایش کلی و بدون حضور و مشارکت همه بازیگران بازار کارکردی ندارد.

کارشناس بازار سرمایه در برابر این پرسش که تا چه حد اعتراض شرکت‌های داده پردازی تحت نظارت سازمان بورس مبنی بر بی اطلاعی از راه اندازی اوراق آتی سبد سهام و ایجاد انحصار برای تنها یک شرکت پردازش داده، OMS متعلق به یکی از اعضای هیات مدیره بورس تهران گفت: در بازار یابی سه اصل استراتژیک شامل رهبر بازار ، رقیب و چریک تعریف می‌شود، به طور مثال در بازار دو شرکت تاکسی اینترنتی ،بازاریاب چریک با شناسایی خلاء ها اقدام به به کارگیری تاکسی‌های لوکس در این کسب و کار می‌کند که دو شرکت مذکور از آن برخوردار نیستند.

تاج بر تصریح کرد: در حال حاضر شرکت‌های پردازش داده یا OMS ها عنوان می‌کنند که برای مشارکت در معاملات این ابزار به آن‌ها اطلاعی داده نشده در حالی که با توجه به هزینه بالای IT و به صرفه نبودن ریسک موجود ، همواره ترجیح می‌دهند تا در ابتدا تماشاگر وضعیت موجود باشند و سپس با ارزیابی ریسک موجود وارد بازار مذکور شوند.

وی در خاتمه گفت: تجربه‌های گذشته برای اوراق تبعی ، آپشن و آتی سهام نشان داد که هزینه معاملات این ابزارها کفاف پوشش هزینه‌های شرکت‌های تامین شرمایه و کارگزاری‌ها را نمی‌دهد، بنابراین با توجه به سه برابر شدن هزینه‌های زیر ساخت و IT ترجیح  می‌دهند که چشم بسته وارد هر بازاری نشوند.