بزرگنمایی:
این روزها کشاورزان کرمان در میان سه ضلع مثلثی گرفتارشده‌اند که مهم‌ترین پایه اقتصاد بزرگ‌ترین استان کشور را به چالش جدی کشیده و کشاورزی را با بحران جدی مواجه کرده است.
به گزارش تبسم مهر استان کرمان در کنار معادن گسترده و صنایعی مانند فولاد و مس و زغال‌سنگ در زمینه تولید محصولات کشاورزی جایگاه ویژه‌ای دارد به همین دلیل برخلاف سایر استان‌ها دو اداره کل جهاد کشاورزی در این شمال و جنوب استان وجود دارد.
این استان یک‌چهارم باغ‌های کشور را در خود جای‌داده است. در حوزه شمال استان کرمان سالانه 6.5 میلیون تن محصولات مختلف تولید و تقریباً 20 هزار میلیارد تومان درآمدزایی می‌شود و پسته، خرما و گردو از مهم‌ترین تولیدات کشاورزی هستند در جنوب کرمان نیز سالانه 5 میلیون تن انواع محصولات گلخانه‌ای، جالیزی، مرکبات و خرما تولید می‌شود.
کشاورزی همیشه طعم دهان 33 درصد مردم کرمان که در حوزه کشاورزی شاغل هستند را شیرین نمی‌کند بلکه هر سال رقابتی تنگاتنگ بین موانع تولید و کشاورزان در جریان است
اما این ظرفیت عظیم اقتصادی همیشه هم طعم دهان 33 درصد مردم کرمان که در حوزه کشاورزی شاغل هستند را شیرین نمی‌کند بلکه هر سال رقابتی تنگاتنگ بین مشکلات عدیده و البته حل نشدنی و کشاورزان سخت کوش در استانی که از کم بارش ترین مناطق کشور محسوب می‌شود در جریان است.
در سال جاری اما کشاورزان در سه جبهه با چالش‌های جدی مواجه هستند، نخست؛ افت قیمت دومینویی محصولات جالیزی است و کار را به‌جایی رساند که کشاورزان از محصولات خود به‌عنوان خوراک دام استفاده کردند.
افت نرخ محصولات کشاورزی بار دیگر نشان داد دولت در مهار دلالانی که در زمان برداشت محصولات قیمت‌ها را به‌شدت پایین می‌آورند و چند برابر در شهرهای بزرگ می‌فروشند ناکام مانده است به‌طوری‌که قیمت هر کیلو خیار به 200 تومان رسید درحالی‌که همان محصول باقیمتی بین 4 تا 5 هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسید.
مشکل دوم کرونا بود؛ ممنوعیت صادرات محصولات جالیزی به عراق به مشکلات مردم افزوده بود که در آستانه برداشت این مشکل گریبان سایر محصولات را نیز گرفت اما این تازه ابتدای داستان بود، رایزنی برای صادرات محصولات در حال انجام بود که از ابتدای اسفندماه با آغاز همه‌گیری کرونا در ایران این بار این ویروس به بلای جان اقتصاد کشاورزی کرمان تبدیل شد.
کرونا گریبان پسته و خرماکاران را گرفت
«کرونا» این بار اما نه‌تنها محصولات جالیزی بلکه گریبان پسته و خرمای استان کرمان که در هر دو رتبه نخست سطح زیر کشت را در اختیار دارد را گرفت و عملاً جلوی صادرات هر دو محصول گرفته شد.
پسته کرمان که هرسال 1.7 میلیارد دلار ارز عاید کشور می‌کرد و در رقابتی تنگاتنگ با کشاورزان آمریکایی قرار داشت با توقف صادرات مواجه شد و کشاورزان و صادرکنندگان با خسارت جدی مواجه شدند.
اما مرثیه خرما کاران دردناک‌تر است، تنها زمان صادرات و فروش خرما به‌خصوص خرمای مضافتی بم در ماه رمضان است، کشورهای اسلامی هرسال دو ماه مانده به ماه رمضان سفارش خرید را شروع می‌کنند و نخل داران کرمانی نتیجه زحمات خود را در گرمای خرماپزان برداشت می‌کنند اما عملاً در سال جاری هنوز خبری از صادرات خرما نیست.
سیلاب و تغییرات اقلیمی سومین مانع تولید محصولات کشاورزی است؛ محصولات جالیزی، خشکبار، مرکبات و محصولات گلخانه‌ای کرمان نیز وضعیت بهتری ندارند در این میان کشاورزان برای رهایی از مشکلات به بازار داخلی چشم دوخته‌اند اما هم‌زمان با بهار تغییرات اقلیمی هم نمایان شد و این بار تنها دو روز از سال 99 نگذشته بود که جنوب استان کرمان با سیلاب پیش‌بینی‌نشده‌ای مواجه شد.
سیلابی که کسی انتظارش را نداشت
سیلی که مدیران استان کرمان انتظارش را نداشتند به‌یک‌باره شهرستان‌های جنوبی استان را فراگرفت و خسارت‌های قابل‌توجهی به کشاورزی و دامداری جنوب وارد کرد به‌طوری‌که بخش قابل‌توجهی از شهر زهکلوت زیر آب رفت و هکتارها مزرعه و گلخانه کشاورزی زیر و گل‌ولای مدفون شد.
حالا هزاران کشاورز در انتظار چاره‌اندیشی برای فراهم شدن زمینه فروش محصولات کشاورزی در بازار داخلی هستند و امیدوارند تا شاید چاره‌ای برای مهار کرونا و آزاد شدن صادرات محصولات کشاورزی به کشورهای مختلف اندیشیده شود.
جازموریان بیشترین خسارات سیل را تحمل کرد
به گفته رئیس جهاد کشاورزی جنوب کرمان سیلاب ابتدای سال حداقل 5 هزار میلیارد ریال به هزاران هکتار زمین کشاورزی خسارت وارد کرده است. سعید برخوری ادامه داد: سیلاب بیشترین خسارت‌ها را به شهرستان‌های رودبار، کهنوج، عنبرآباد، فاریاب، منوجان، جیرفت و قلعه گنج وارد کرد که موجب تخریب کامل برخی از مزارع شد.
وی از کشاورزان خواست محصولات خود را مقابل حوادث بیمه کنند تا در صورت بروز مشکلاتی مانند سیلاب‌های مکرر فصل بهار در امان باشند.
امیدواریم با تمهیدات اندیشیده شده و با رفع خطر کرونا صادرات محصولات رونق گیرد و مشکلات کشاورزان رفع شود
برخوری گفت: بیشترین میزان خسارت به کشاورزان جازموریان در شهرستان رودبار جنوب وارد آمده است و در حال بررسی برای حمایت از کشاورزان هستیم.
وی کشاورزی را مهم‌ترین محور اقتصادی جنوب استان کرمان دانست و بیان کرد: سالانه 4.5 میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در هفت شهرستان جنوبی کرمان تولید و روانه بازار مصرف می‌شود و با توجه به ارگانیک بودن این محصولات در بازار جهانی هم از استقبال خوبی برخوردار هستند.
وی از تولید 85 نوع مختلف محصولات کشاورزی در بخش باغی و زراعی خبر داد و گفت: جنوب استان کرمان در تولید 5 محصول رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است و امیدواریم با تمهیدات اندیشیده شده و با رفع خطر کرونا صادرات این محصولات رونق گیرد.
پای درد دل کشاورزان سیل زده
بااین‌وجود به‌سادگی از مشکلات کشاورزان سیل‌زده جنوب کرمان نمی‌توان گذشت؛ علیرضا قربانی مقدم یک کشاورزان رودباری است که می‌گوید: هنوز کشاورزان جنوب کرمان وضعیت افت قیمت خیار را فراموش نکرده‌اند و بیشترین خسارت نیز در همین شهرستان رودبار ایجاد شد، هرسال در زمان برداشت محصول عده‌ای دلال غیربومی در منطقه حاضر می‌شوند و دست روی محصولات کشاورزان می‌گذارند، اینقدر قیمت را پایین می‌آورند که کشاورز برای پرداخت بدهی‌هایش مجبور به فروش شود در سال جاری برخی از کشاورزان برای اعتراض به وضعیت موجود محصول را برداشت نکردند و یا محصول خیار را خوراک دام‌ها کردند و یا بارها را خالی کردند که نشان دهند این محصول حتی ارزش خرید بنزین برای حمل نقل را هم دیگر ندارد.
عده‌ای دلال غیر بومی در منطقه حاضر می‌شوند و دست روی محصولات کشاورزان می‌گذارند، اینقدر قیمت را پایین می‌آورند که کشاورز برای پرداخت بدهی‌هایش مجبور به فروش شود
وی گفت: نمی‌دانیم چرا جلوی فعالیت دلالان گرفته نمی‌شود و چرا محصول ما به‌صورت مستقیم در بازارهای شهرهای بزرگ کشور به فروش نمی‌رود و حتماً باید عده‌ای دلال پول کشاورزان را به جیب بزنند.
این کشاورز می‌گوید: بعد از ضرر هنگفتی که برای فروش خیار دادیم نوبت محصول هندوانه و گوجه شد و تصور می‌کردیم با فروش این محصولات بخشی از ضرر جبران می‌شود اما درحالی‌که خبری از هشدار سیل نبود طی چند ساعت بارندگی تمامی زمین‌های کشاورزی و حتی خانه‌هایمان مملو از آب شد و هزاران رأس دام سبک نیز در سیل تلف شدند.
تمامی محصول ما زیر چندین متر گل مدفون شد و بسیاری از زمین‌های کشاورزی صد درصد تخریب شدند.
دولت در زمان شیوع کرونا حداقل وضعیت بازار داخلی را سامان دهد
این بخشی از درد دل هزاران کشاورزی است که بیشترین میزان خسارت را در سیل متحمل شدند و این در حالی است که برخلاف سال‌های گذشته حالا امکان صادرات محصولات صادرات محور باقیمانده در جنوب کرمان نیز به دلیل کرونا مهیا نیست و کشاورزان از دولت می‌خواهند حداقل برای عرضه این محصولات در بازارهای داخلی و یا فرآوری این محصولات چاره‌اندیشی کند.
اما این پایان ماجرا نیست؛ در شمال استان کرمان هزاران تن پسته و خرما که برای صادرات به کشورهای مقصد بارگیری شده و یا آماده صادرات بودند حالا متوقف‌شده‌اند و امکان صادرات وجود ندارد.
هزاران تن پسته و خرما که برای صادرات به کشورهای مقصد بارگیری و یا آماده صادرات بودند حالا متوقف شده‌اند و امکان صادرات وجود ندارد
دبیر انجمن خرمای کرمان با اشاره به اینکه عملاً فرصت صادرات خرما به کشورهای خارجی در ماه رمضان ازدست‌رفته است می‌گوید: خسارت‌های قابل‌توجهی به کشاورزان واردشده چون امکان صادرات در زمان کم باقیمانده وجود دارد.
مقداد تکلو می‌افزاید: دولت باید از کشاورزان حمایت کند و به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که مشکلات ناشی از عدم امکان صادرات و دپو شدن محصول در سردخانه‌ها کاهش یابد.
وی با اشاره به اینکه هم‌اکنون 110 هزار تن خرما در انبارهای شمال و جنوب استان کرمان وجود دارد گفت: پیش‌بینی می‌کنیم حداقل نیمی از این محصول در سال جاری فروش نرود.
تکلو خواستار همکاری دولت برای عرضه روان و بهتر محصول خرما در بازار داخلی شد و گفت: با این اقدام بخش قابل‌توجهی از خسارت‌ها از بین می‌رود. اما این فقط خرما نیست که دچار مشکل درزمینهٔ صادرات و از دست رفتن فرصت ماه رمضان شده است.
پسته‌ها روی دست صادرکننده‌ها ماند
در زمینه صادرات پسته نیز خسارت‌ها قابل‌توجه است، اما مهم‌ترین امتیاز پسته نسبت به خرما امکان نگهداری و صادرات پس از بحران کرونا است.
رئیس اتاق بازرگانی استان کرمان در این خصوص معتقد است که کرونا روی سیستم اقتصادی کل دنیا اثر گذاشته و به‌تبع آن کشاورزی استان کرمان نیز دچار مشکلات عدیده شده است و فرصت‌های صادراتی ازدست‌رفته است.
مهدی طبیب زاده گفت: ما درزمینهٔ خرما به دلیل بسته شدن واحدهای تولیدی در بسته‌بندی و عدم صادرات به‌موقع محصول با چالش مواجه شدیم و بخشی از محصول در انبارها مانده است درحالی‌که هرسال در این زمان پارت‌های خرما به بسیاری از کشورهای متقاضی ارسال‌شده بود.
کشاورز سرمایه در گردش ندارد
وی گفت: بسیاری از کشورها سفارش‌های وارداتی را متوقف یا کاهش دادند و باید منتظر باشیم تا ببینیم پایان داستان کرونا به کجا می‌رسد.
بسیاری از کشورها سفارش‌ها وارداتی را متوقف یا کاهش دادند و باید منتظر باشیم تا ببینیم پایان داستان کرونا به کجا می‌رسد
طبیب زاده بیان کرد: کشاورزی دارای یک چرخه است درواقع کشاورزان بعد از فروش محصول پول لازم برای آماده‌سازی زمین برای سال آینده یا محصول بعدی را به دست می‌آورد اما در حال حاضر به دلیل اخلال در خریدوفروش عملاً کشاورز سرمایه در گردش برای تولید سال بعد ندارد و اینجاست که دولت باید ورود کند و دست کشاورزان را بگیرد.
وی گفت: در زمینه صادرات پسته ما مشکلی نداریم اما سفارش خرید به‌شدت کاهش‌یافته و کشورهای مختلف در ابتدا منتظر هستند تا بحران ویروس از بین برود و بعد صادرات را آغاز کنند.
مشکلات کشاورزی در استان کرمان در حالی هر روز بیشتر می‌شود که طبق اعلام اتاق بازرگانی کرمان در سال جاری و سال گذشته 15 هزار میلیارد ریال خسارت تنها به دلیل شیوع کرونا به کشاورزان واردشده است.
در این گزارش آمده است که به پسته 70 درصد خسارات و به خرما بین 40 تا 70 درصد خسارت واردشده و عملاً امکان صادرات محصولات وجود ندارد.
بررسی‌های خبرنگار مهر نشان می‌دهد برخی از شرکت‌های صادراتی پسته در کرمان نیز فعلاً فعالیت خود را متوقف کرده و همه‌چیز را به بعد از بحران کرونا موکول کرده‌اند.