آخرین مطالب

حسینعلی نوذری از نسبت مکتب فرانکفورت و روان‌کاوی گفت فرهنگی و هنری

حسینعلی نوذری از نسبت مکتب فرانکفورت و روان‌کاوی گفت

  بزرگنمایی:
تبسم مهر - نشستی با موضوع «مکتب فرانکفورت و روان‌کاوی» با سخنرانی حسینعلی نوذری برگزار شد.

تبسم مهر - به گزارش ایسنا، حسینعلی نوذری - مترجم و مولف حوزه اندیشه - در جلسه دوم از سلسله نشست‌های میان‌رشته‌ای مرکز خدمات روان‌شناختی سیاووشان، درباره ارتباط مکتب فرانکفورت و روان‌کاوی چنین گفت: روان‌کاوی به عنوان یکی از اصلی‌ترین حوزه‌هایی که بر تاریخ اندیشه قرن بیستم اثری شگفت گذاشت و متحول‌کننده بود امروز مورد بررسی قرار می‌گیرد، به عنوان رویکردی نو و مدرن که یک قرن عمر دارد. اگر ما آغاز روان‌کاوی را با انتشار دکترین فروید درنظر بگیریم، عمر این شاخه از تفکر صد و چند سال است. چه در مقام نظریه و چه در مقام کاربست، عمر کوتاهی دارد، اما بسیار در همین عمر کوتاه بارور بوده و این باروری نتیجه تعامل و مراوده نظریه روان‌کاوی با حوزه‌های مختلف نظریه اجتماعی بوده است.
او در ادامه اظهار کرد: در بعضی جاها منشأ تحولات جدی شده و در بعضی موارد هم تعاملات موازی با سایر حوزه‌ها داشته است. رابطه نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت و روان‌کاوی از همین نوع دوم است. اگرچه افت و خیزهایی هم داشته اما به زعم من نظریه روان‌کاوی از برخی جهات منشأ تحولات جدی در نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت بوده، هم در نسل اول و نسل دوم و از این باب اثر روان‌کاوی بر مکتب فرانکفورت و اثر مکتب فرانکفورت بر روان‌کاوی، به موازات هم پیش رفته است. همان‌طور که مارتین جِی در کتاب «تخیل دیالکتیکی» در فصلی مشخص به ارتباط حوزه روان‌کاوی و نظریه انتقادی پرداخته است.
این پژوهشگر ادامه داد: عنوانی که جی برای تعبیر نسبت این دو حوزه به کار می‌برد وصلت و ازدواج یا marriage است. این معنا را نظریه‌پردازان دیگری هم از او وام می‌گیرند. مثلا فِرِد راش مجموعه مقالاتی گردآوری می‌کند با عنوان The Cambridge Companion to Critical Theory که در آن به همین پیوند پرداخته است. در فصل چهارم این کتاب مقاله‌ای با عنوان «وصلت مارکس و فروید، نظریه انتقادی و روان‌کاوی» وجود دارد و آن‌جا با استفاده از آرای مارکوزه، هورکهایمر و هابرماس به بررسی نسبت روان‌کاوی و نظریه انتقادی پرداخته شده است. چرخش‌هایی که از نظریه‌های فروید صورت می‌گیرد و به اندیشه‌های فروم می‌رسد در آن مقاله مورد بررسی نویسنده قرار گرفته است. کاری هم هست اثر ادواردو مندیتا تحت عنوان مکتب فرانکفورت و دین The Frankfurt School on Religion که در آن‌جا هم نویسنده به این مضمون که می‌توان گفت علی‌رغم دیدگاه دافعه‌داری که مارکسیسم ارتدوکس نسبت به روان‌کاوی داشته، چطور بعدتر در مکتب فرانکفورت مارکسیسم و روان‌کاوی به هم پیوند می‌خورند.
نوذری در ادامه افزود: با بررسی تاریخ تحول نظریات جامعه‌شناختی متوجه می‌شویم که نظریات جامعه‌شناختی پس از نظریه روانکاوی، نظیر آرای آنتونی گیدنز بعدها تحت تأثیر روان‌کاوی شکل گرفتند. تلاقی آرای مارکس و فروید به این برمی‌گردد که ما اساسا در نگرش مارکسیسم غربی یا مارکسیسم اروپایی نمی‌توانیم به‌طور قطعی برای مولفه‌هایی که در مارکسیسم ارتدوکسی نقش اساسی در تغییر و تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی تعریف شده یعنی مناسبات تولید را مبنا و اصل قرار دهیم.
او یادآور شد: نظریه روان‌کاوی سبب شد تا نظریه‌پردازان مارکسیستی از خود سوال کنند که باید برای مناسبات اقتصادی نقش اصلی قائل شویم یا اساسا مناسبات اقتصادی نقش فرعی دارند. در واقع سبب شد این سوال پیش بیاید که مسئله فرهنگ، زبان، سیاست و حوزه‌های دیگری مثل روان‌شناسی و روان‌کاوی کجا قرار می‌گیرند و از چه درجه اهمیتی برخوردارند؟ این ضرورت پس از نظریه روان‌کاوی برجسته شد؛ ضرورتی که تجلی بارز و جدی آن را در قالب تلقی‌ای که بعدها فروم از نظریات فروید تحت عنوان روان‌شناسی اجتماعی social psychology داشت می‌توان پی گرفت. در واقع ظهور روان‌شناسی اجتماعی حاصل برآیند فردگرایی فرویدی و جمع‌گرایی مارکسی تلقی می‌شود و تلقی‌هایی که کسانی مثل اریک فروم و دیگران چه در زمانی که در پیوند با مکتب فرانکفورت بودند مطرح کردند و چه پس از آن بر همین اصل استوار است.
همچنین در این نشست حسین مجتهدی - روان‌کاو و عضو هیات مدیره سیاووشان - به معرفی حسینعلی نوذری پرداخت و درباره پیوند تأثیر و تأثر روان‌کاوی و دانش اجتماعی صحبت کرد. در پایان این نشست نیز پرسش و پاسخ‌هایی در خصوص سخنرانی حسینعلی نوذری صورت گرفت.
حسینعلی نوذری استاد دانشگاه، پژوهشگر و نظریه‌پرداز حوزه علوم سیاسی است. عمده شهرت او به علت پژوهش در نظریات یورگن هابرماس و ترجمه و بررسی آن در سال‌های اخیر است. حوزه عمده مطالعات او در حوزه نظریه انتقادی و مکتب فرانکفورت، مارکسیسم، پست‌مدرنیته، مدرنیته و تاریخچه احزاب سیاسی است. آثار زیادی از او به فارسی برگردان شده که مهم‌ترین آن‌ها، بازاندیشی تاریخ از کیت جنکینز، هابرماس: نظریه انتقادی و سلامت از گراهام اسکمبلر است.

انتهای پیام


نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield

lastnews

دوره های پاییزه ی موسسه تبسم مهر

آغاز تولید فیلم کوتاه چوپان با مجری طرحی موسسه فرهنگی هنری تبسم مهرنیکان

مدیرعامل صندوق اعتباری هنر خطاب به صدابردار سینمای ایران: دست های مهربانت را به گرمی می فشاریم/ تجلیل از یک عمر سخت‌کوشی همسر استاد شاهوردی

ادبیات آذری را جدا از ادبیات فارسی نمی‌دانیم/ حمایت از اصحاب فرهنگ و هنر را وظیفه خود می‌دانیم

مجارستان: ضدحملات اوکراین «حمام خون» به‌راه می‌اندازد

نه بیرانوند از پرسپولیس می‌رود نه بازیکن دیگری/ شرط ماندن یحیی

بدرقه تیم فوتبال نوجوانان با حضور امیر قلعه نویی و عنایتی

اسرائیل با نقص جدی کادر پزشکی و بیمارستانی روبروست

افزایش شمار جان‌باختگان تصادف قطار در هند به 288 نفر

دشمنان تلاش می‌کنند نسل جوان را نسبت به روحانیت بدبین کنند

انتخاب موقت اعضای هیات اجرایی کارگروه هنرمندان انجمن خادمان قرآن

قیمت سکه و طلا 10 خرداد 1402/ ریزش قیمت ادامه دارد

ایران کشوری کاملاً امن و مقصدی مطمئن و جذاب برای گردشگران است

تولید نفت ایران به 2 میلیون و 750 هزار بشکه در روز رسید

ورود منابع، کاهش نرخ ارز را همراه خواهد داشت

سریال ماورایی ده‌نمکی به‌زودی کلید می‌خورد/ در تدارک «رستگاری»

وجود 700 اسیر فلسطینی بیمار در زندان‌های رژیم صهیونیستی

ارائه وام عتبات عالیات به دانشجویان تا سقف 5 میلیون تومان

زلزله 4.8 ریشتری سرخس خراسان رضوی را لرزاند

افزایش رگبار باران در 10 استان کشور

واریز 20 درصد اضافه یارانه کالابرگ سه دهک کم‌درآمد از امروز

ترافیک نیمه‌سنگین در محور چالوس

آماده مقابله با هرگونه تعرض دشمنان به آرمان‌های امام (ره) هستیم

برگزاری دوره های آموزشی بازیگری با حضور استاد ارجمند آقای امید زندگانی

ارتش رژیم صهیونیستی به خودروی زرهی «ایتان »مجهز می‌شود

عالیترین مقام کشور ترکمنستان سه شنبه به تهران می‌آید

مخبر: ایران نگاه ویژه‌ای نسبت به مناسبات خود با عمان دارد

«بازی» ایرانی برگزیده جشنواره ایتالیایی شد

افزایش نرخ تاکسی‌های اینترنتی باید به تصویب شورای شهر برسد

دستگیری ماموران قلابی در تهران

برنامه‌ریزی دستگاه‌ها برای اوقات‌ فراغت جوانان

شناسایی 82 بیمار جدید کرونایی در کشور/ 2 نفر فوت شدند

قیمت سکه و طلا 7 خرداد 1402/سکه به 30میلیون و 600 هزار تومان رسید

تذکر فرمانده نیروی زمینی ارتش به همسایگان شرقی

کوروش زارعی در تدارک یک نمایش میدانی بزرگ/ اجرا در حوزه دفاع مقدس

شرط «یک سال رهن بودن سند خودرو» حذف شد

بانک‌ها اشتیاق به مال‌سازی دارند نه اعطای وام مسکن

سازمان لیگ: سهمیه تماشاگران استقلال و پرسپولیس برابر است

استقلال دست‌بردار داوری نیست/کنایه به پرسپولیس و فشار به فدراسیون

هادی ساعی برترین تکواندوکار المپیک 2008 پکن شد

مهاجم 16 ساله پورتو: الگوی من مهدی طارمی است

هوای تهران آلوده شد/ افزایش شاخص ذرات معلق

درخواست حجت الاسلام قرائتی از رییس جمهور

مهلت ثبت‌نام هنرمندان در سامانه نهضت ملی مسکن تمدید شد

توصیه‌های وزارت حج و عمره عربستان خطاب به میهمانان خانه خدا

انهدام ده‌ها مخفیگاه داعش در 3 استان عراق

یک مرزبان ایرانی در درگیری امروز با طالبان به شهادت رسید

کشف 250 هزار دلار غیرقانونی از یک شرکت خصوصی در سعادت آباد

با دستیاری به نام تاکو؛ تیک تاک با هوش مصنوعی پاسخ جستجوی کاربران را می دهد

رئیسی در دیدار دبیرکل اوپک: اعضای اوپک با تقویت انسجام مانع اختلاف‌اندازی غربی‌ها شوند