بزرگنمایی:
شیراز- بالای شهر شیراز مملو از کوچه هایی است که با غل و زنجیر ونگهبان، خصوصی شده اند، انگار پولدارهای شهر، علاوه برخانه، مالک کوچه هم هستند. معابری که دیگران اجازه ورود به آن را ندارند
خبرنگارتبسم مهر – گروه استان‌ها: هرچه از مرکز شیراز به سمت شمال و شمال غرب حرکت کنید، فضای فیزیکی شهر متفاوت‌تر می‌شود به طوری که درختان سرسبز و سر به آسمان کشیده دو طرف خیابان‌ها، خودروهای لوکس، درمانگاه‌های حیوانات خانگی، فروشگاه‌های با نماهای جذاب و خانه‌های با معماری‌های اروپایی و قواره‌های چندصد متری به خوبی نشان می‌دهد که رهگذران وارد مناطق مرفه نشین شهر شده‌اند.
اینها تنها نمادهای قم زدن در بالا شهر شیراز نیست، حالا مؤلفه دیگری نیز در این محدوده‌ها به چشم می‌خورد، کوچه‌های بن بستی که ورودی هرکدامشان با زنجیر و مانع‌های مختلف و کانکس نگهبانی خصوصی شده‌اند.
مرفه نشینان شیرازی حالا معابر عمومی را طور دیگر تعریف کرده‌اند، آنها کوچه‌هایشان را مسدود می‌کنند و هر رهگذری که قصد داشتند وارد کوچه شود با ممانعت نگهبان و بازخواست او مواجه خواهد شد.
انگار کوچه‌های بالاشهر جای قدم زدن غریبه‌ها نیست. انگار مرفه نشینان خانه‌هایشان را با کوچه‌اش صاحب می‌شوند.
کوچه‌های خصوصی از نگاه قانون
از منظر قانونی در ماده 24 قانون مدنی آمده است که هیچکس نمی‌تواند معابری که انتهای آن مسدود نیست را ببندد اما این به این معنا نیست که می‌توانند کوچه‌های بن بست را بسته و ساکنان آن کوچه را به ملک خصوصی خود تبدیل و از رفت و آمد افراد دیگر به این کوچه‌ها جلوگیری کنند زیرا کوچه یک ملک عمومی است و ساکنان هیچ مالکیتی بر کوچه ندارند و نمی‌توانند بر آن قفل و زنجیر و نگهبان گماشت و طبق قانون، فقط کوچه‌های اختصاصی که در آن ملک متعلق به اعضای کوچه است می‌توانند در آن کوچه قفل و نگهبان بگذارند.
کوچه اختصاصی هم به این معنا نیست که ساکنان یک محله، کوچه را برای خودشان اختصاصی کنند، بلکه به این معناست که از ملک متعلق به خودشان کوچه‌ای یا محوطه‌ای درست کنند و تنها در این شرایط می‌توانند کوچه را با زنجیر ببندند و برای آن نگهبان بگذارند. یعنی اهالی یک خیابان، بخشی از دیوار حیاط خود را خراب کرده و آن را به کوچه اضافه می‌کنند وبا این عمل آنان صاحب کوچه بوده و کوچه ملک خصوصی شأن محسوب می‌شود.
این اتفاق در خیابان‌های بیشتر برخوردار شهرشیراز نیز دیده می‌شود، به طوری که نگهبانان، این کوچه‌ها را تحت تملک خصوصی ساکنان این کوچه‌ها قرار داده و اجازه ورود به افرادی جز ساکنان این کوچه را نمی‌دهند و با ایجاد کانکس نوعی سد معبر را به وجود آورده‌اند.
سازماندهی و جمع آوری این نگهبانی‌ها برعهده کیست؟
سعید نظری عضو شورا شهر شیراز در این رابطه اظهار داشت: طبق ماده 55 قانون شهرداری، سد معابر عمومی، اشغال پیاده روها و استفاده غیر مجاز آنها و میدان‌ها، پارک‌ها وباغ های عمومی برای کسبه و یا سکنه و یا هر عنوان دیگری ممنوع است و شهرداری مکلف است از آن جلوگیری کند و بر این اساس این قانون، عدم وجاهت قانونی مسدود شدن این کوچه‌ها توسط ساکنان به شهرداری ابلاغ شده و شهرداری را ملزم به جمع آوری این کوچه‌ها کردیم ولی تا به حال موفق به انجام آ ن نشده‌ایم.
نظری در ادامه افزود: ایجاد این نگهبانی‌ها و بستن کوچه بیشتر در مناطق یک شیراز و مناطق بیشتر برخوردار دیده می‌شود و دستورات لازم جهت جمع آوری این نگهبانی‌ها به شهرداری ابلاغ شده است.
کوچه‌ها اموال عمومی است / ساکنان مقاومت می‌کنند
مجتبی زوربخش معاونت حمل و نقل ترافیک شیراز گفت: این کوچه‌ها جزو اموال عمومی محسوب و هیچکس مالکیتی بر این کوچه‌ها ندارد و نمی‌تواند مانعی در سر راه آن ایجاد کند.
وی در مورد مسئولیت جمع آوری این نگهبانی‌های غیرمجاز خصوصی افزود: طرح سازماندهی این نگهبان‌ها وجمع آوری آنها، برعهده شهرداری‌های مناطق است و شهرداری‌های هر منطقه موظف به سازماندهی این نگهبانی‌های غیرمجاز هستند.
زوربخش در مورد علت افزایش این نگهبانی‌ها در سطح شهر گفت: ساکنان این مناطق به خاطر بحث امنیت وقرار نگرفتن این کوچه به عنوان پارکینگ توسط سایر افراد، مخالف جمع آوری این نگهبانی‌ها هستند.
ایجاد نگهبانی نباید ناقض حقوق شهروندی باشد
معاون قضائی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان فارس نیز در مصاحبه با خبرنگارتبسم مهر گفت: براساس قانون، ایجاد نگهبانی درکوچه های بن بست وبا توافق ساکنین مجازشمرده می‌شود وستاد قضائی پیشگیری ازجرم دادگستری استان فارس معتقد است اجرای این طرح باعث کاهش آمار جرم و بالا رفتن امنیت محلات و کوچه‌ها می‌شود.
احمد رحمانیان در ادامه افزود: وقتی اهالی با هزینه خودشان نگهبانی‌هایی برای این کوچه‌ها تعیین می‌کنند طبیعتاً حضور این نگهبانان دراستقرار امنیت موثرا ست اما این اقدام نباید ناقض حقوق شهروندی و مانعی برای عدم حضور افراد دیگر دراین کوچه‌ها شود.
وی در خصوص رویکرد معاونت پیشگیری استان نسبت به این قضیه گفت: رویکرد ما در قبال این موضوع، ارتقای این سیاست درکوچه های بن بست و کیفی سازی و افزایش مهارت نگهبانان این کوچه‌ها است به طوری که این نگهبانان بتوانند در حوزه‌های دیگر پیشگیری از جرم نیز همکاری‌های لازم را انجام دهند.
رحمانیان در ادامه گفت: در خصوص ممانعت از حضور نگهبانی‌ها وسد معبر ایجاد شده توسط این نگهبانی‌ها، ابلاغ قانونی به ما نشده است.
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که فلسفه و ایجاد این نگهبانی‌ها به دور از بحث قانونی، مفید است و طبیعتاً از حجم کار پلیس می کاهد ولی این نیاز به امنیت کوچه‌ها، نباید عاملی برای عدم اجازه ورود افراد دیگر به این کوچه‌ها شود و ممانعت از ورود افراد دیگر به این کوچه هاغیرقانونی است، به عبارتی دیگر درست است که کوچه‌های بن بست رابا توافق ساکنین می‌توان مسدود کرد ولی نمی‌توان آن را خصوصی سازی کرد.
نگهبانان غیر آموزش دیده و ساکنان متمول این کوچه‌ها، معابر را غل و زنجیر و خصوصی کرده‌اند، کوچه‌هایی که مرفه‌های شهر حتی نمی‌خواهند غریبه‌ها در محله شأن قدم بزند.