بزرگنمایی:

به گزارش خبرنگارتبسم مهر، چندی است که دفاتر رایزنی فرهنگی ایران در برخی از کشورها اقدام به تهیه اخبار و همچنین مقالاتی درباره وضعیت فرهنگی، تاریخ تحولات فرهنگی و همچنین برخی از شخصیت‌های مهم فرهنگی، ادبی و هنری کشورهای محل ماموریت خود می‌کنند که اقدامی به جا و شایسته است. بویژه اینکه مخاطبان فارسی زبان از وضعیت فرهنگی و چهره‌های ادبی بسیاری از این کشورها آشنایی چندانی ندارند و در بازار اندیشه ایران نیز آثاری از این شخصیت‌ها منتشر نشده است. شایسته است که همه دفاتر رایزنی فرهنگی ایران در کشورهای مختلف جهان به تهیه چنین اخبار و گزارش‌هایی اقدام کنند.

بخش پژوهش‌های رایزنی فرهنگی ایران در قرقیزستان در تازه‌ترین گزارش ارسالی خود به خبرنگارتبسم مهر، به معرفی یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های فرهنگی و ادبی این کشور پرداخته است که مخاطبان ایرانی شناخت چندانی از او ندارند و نام این شخصیت در رسانه‌های ایرانی نیز چندان مطرح نشده است. این گزارش مختصر را در ذیل بخوانید. امید است که این دفتر رایزنی بعدها ضمن معرفی مفصل‌تر این شخصیت نقدهایی را که روی او و آثارش نوشته‌اند، به ایرانیان معرفی کند.

«سایاکبای قارالایف ماناس‌خوان و هنرمند قرقیزستان در سال 1894 در روستای آق اولون استان ایسیک کول در خانواده فقیر چشم به جهان گشود. در قیام 1916 به چین فرار کرد اما در 1917 به میهن خود بازگشت. در 1918-1922 به گارد سرخ شوروی پیوست و در مبارزه با باسماچی‌ها در مناطق سیبری، آلماتی، عشق آباد و بخارا شرکت کرد. در سال‌های 1922-1931 مسئولیت شورای روستای مامان و ایردیق را بر عهده داشت. در 1930 به دعوت کمیساریای شورای پرورشی به شهر فرونزه آمد و در سال‌های 1934-1954 در فیلارمونی مشغول به کار شد.

وی عشق به ماناس‌خوانی را از  مادرش که دوستدار قصه و شعرخوانی بود الهام گرفت و از  1918 خواندن ماناس را شروع کرد. در 1922 با چایو، ماناس‌خوان معروف آن زمان ملاقات کرد و ماناس‌خوانی را به طور حرفه‌ای یاد گرفت. از  1925 خواندن ماناس را به طور کامل شروع کرد و در 1932-1947 بر اساس ماناس‌خوانی سایاکبای «ماناس» (84513 بیت)، «سی‌می‌تی» (316157 بیت، «سی‌تیک» (84697 بیت) و ادامه «سی‌تیک» قسمت‌های کِنِن، علیم‌ساریق و قولان‌ساریق (15186 بیت) وکامل آنرا که  500553 بیت است، حفظ کرد.

وی علاوه بر حماسه ماناس‌ حماسه‌های دیگری هم می‌خواند. بر اساس حماسه‌خوانی او حماسه «ارتوشتوق» به زبان‌های قرقیزی و روسی منتشر شده است. وی همچنین مؤلف: «قصه اغاب» (1953)، «روزهایی که فراموش نمی‌شود» (1954)، «پهلوان جولدوش» (1955)، «شکارچی تیمور» (1956)، «عذاب‌هایی که قوت کشید» (1958)، «پهلوان باقی‌تای» (1961) و «قاراملا» (1962) است. او را با لقب «هومر قرن بیستم» می‌شناسند.

وی در 7 ماه می 1971 در شهر فرونزه درگذشت.

فهرست آثار سایاکبای قارالایف

1. ماناس، ، جلد اول 1984، جلد دوم 1986،

2. ماناس، بیشکک 2010، 1006 ص.

3. سی‌می‌تی، فرونزه 1987، 370 ص. جلد اول فرونزه 1987، 370ص.، جلد دوم 1989، 344 ص.

4. سیتیک، 1991، 352 ص.

5. قصه قانی‌کی، فرونزه 1949، 108 ص.

6. در گذشت  ماناس، فرونزه 1940، 63 ص.

7. قاراملا، داستان، بیشکک 2012، 78 ص.

8. پهلوانان، قسمت‌های حماسه، فرونزه 1988، 54 ص.

9. اغاب‌ها، حکایات، فرونزه 1983، 64 ص.

10. دوره کودکی سی‌می‌تی، فرونزه 1970، 67 ص.

11. آر توشتوق، فرونزه 1969، 231 ص. چاپ دوم فرونزه 1980، 334 ص.

12. پهلوانان. خانم‌ها، فرونزه 1967، 108 ص.

13. پهلوان باقی‌تای، فرونزه 1961، 85 ص.

14. پهلوان ملأ، فرونزه 1960، 110 ص.

15. پهلوان دلدش، قصه، فرونزه 1957، 88 ص.

16. شکارچی تومور، قصه شعری، فرونزه 1957، 75 ص.