بزرگنمایی:
بیرجند-با وجود بارندگی های مناسب در خراسان جنوبی هنوز هم ۹۹ درصد مساحت استان درگیر خشکسالی بوده و از طرفی بارش های رگباری خطر سیل را دوچندان کرده است.
خبرنگارتبسم مهر- گروه استان ها: نزدیک به دو دهه قبل بود که قصه خشکسالی در خراسان جنوبی آغاز شد، قصه ای که سال به سال سوزناک تر و عمق زخم های آن روز به روز بر تن خشکیده کویر عمیق تر می شد.
اکنون دو دهه از آغاز این قصه می گذرد و حالا فصل جدیدی از این قصه در استان آغاز شده، فصلی که با باران های رگباری شروع شد و روی جدیدی از خشکسالی را نمایان کرده است.
20 سال خشکسالی بسیاری از پوشش های گیاهی منطقه را از بین برده و نفوذ پذیری خاک را به شدت کاهش داده است، از طرفی پدیده تغییر اقلیم رژیم بارش ها در استان را به صورت رگباری تغییر داده و قرار گرفتن این دو در کنار هم خطر وقوع سیل را به مراتب افزایش داده است.
هرچند سال گذشته میزان بارندگی ها در استان 26 درصد افزایش یافت اما نتوانست عطش کویر را برطرف و هنوز هم 99 درصد مساحت استان درگیر با پدیده خشکسالی است.
تغییر رژیم بارش ها در استان
به اذعان کارشناسان کمبودهای تجمعی منابع آبی آنقدر در طول سال های خشکسالی بالا رفته که با چندین سال ترسالی جبران نمی شود، از طرف باران های رگباری سبب شده که در مدت زمان کم شاهد حجم زیادی از باران باشیم که به دلیل از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش نفوذپذیری خاک سیل را به دنبال خواهد داشت، چیزی که در سال گذشته برای برخی مناطق استان رخ داد و در برخی از مناطق خساراتی را نیز به بار آورد.
امسال نیز الگوهای هواشناسی بارش های نرمال از نوع رگباری را برای پاییز و زمستان استان پیش بینی کرده اند و همین امر لزوم آمادگی با پدیده سیل را دوچندان کرده است.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی در این ارتباط در گفت و گو با خبرنگارتبسم مهر اظهار داشت: طبق نظر کارشناسان هواشناسی طی سه سال اخیر رژیم بارش ها در کشور تغییر پیدا کرده و بیشتر به صورت بارندگی های رگباری شده است.
علیرضا خندان رو، تغییر اقلیم و گرمایش جهانی را مهمترین دلیل این پدیده عنوان کرد و گفت: به دنبال این پدیده طی سال های اخیر هرچند حجم بارندگی ها تغییر زیادی نکرده اما میزان بارندگی ها در یک زمان کوتاه بیشتر و به صورت رگباری شده است.
وی اضافه کرد: همانطور که در فروردین و اردیبهشت ماه امسال حجم زیادی بارندگی در زمان کمتر از 48 ساعت داشتیم و همین امر سبب بروز خسارت به بخش هایی از استان شد.
ادامه تراژدی خشکسالی در 99 درصد مساحت استان
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی با اشاره به افزایش 26 درصدی میزان بارندگی های استان در سال زراعی گذشته، یادآور شد: با وجود چند سال ترسالی بازهم دو دهه خشکسالی و کمبودهای تجمعی آبی در استان نه تنها جبران نمی شود بلکه شاهد افزایش خسارت بارندگی های نیز هستیم.
خندان رو همچنین بارندگی های نرمال را برای آذرماه امسال پیش بینی کرد و گفت: طبق الگوها و نقشه های هواشناسی در آذرماه میزان بارندگی ها در بیشتر نقاط استان نرمال و برای بیرجند و قاین کمتر از نرمال پیش بینی شده است.
وی با بیان اینکه در دی ماه نیز میزان بارندگی ها برای بخش مرکزی کمتر از نرمال خواهد بود، بیان داشت: در بهمن ماه نیز شرایط بارندگی نرمال پیش بینی شده است.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی با بیان اینکه هنوز هم 99 درصد مساحت استان درگیر با پدیده خشکسالی است، بیان کرد: در حال حاضر 61 درصد مساحت استان درگیر خشکسالی بسیار شدید، 23 درصد خشکسالی شدید، 12 درصد خشکسالی متوسط و چهار درصد نیز درگیر با خشکسالی خفیف است.
به گفته وی با وجود اینکه در سال زراعی گذشته شاهد بارندگی های خوب در استان بودیم اما بازهم چهارمین استان کم باران کشور بودیم.
خشکسالی با چند سال ترسالی جبران نمی شود
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی نیز در گفت و گو با خبرنگارتبسم مهر با اشاره به اینکه در سال گذشته میزان بارندگی های استان چهار برابر شد، اظهار کرد: هرچند در بحث خشکسالی شرایط حادی همانند سال های گذشته نداشتیم اما خشکسالی با چند سال ترسالی تمام نمی شود.
ابوالحسن میرجلیلی ادامه داد: خشکسالی دارای اثرات ثانویه زیادی از جمله کاهش شدید منابع آبی، کاهش گوارایی آب و افزایش میزان شوری آن، افت محصول و بروز آفات است که این آثار با چند سال بارندگی جبران نمی شود.
وی با بیان اینکه دو دهه خشکسالی در استان سبب از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش نفوذ پذیری خاک شده است، افزود: همین امر سبب شده با اندک بارندگی شاهد وقوع روان آب در استان باشیم.
باران های رگباری با وجود خشکسالی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی ادامه داد: همچنین طی سال های اخیر شاهد بارش های رگباری در سراسر کشور هستیم که سبب ایجاد سیلاب می شود و در این زمینه خراسان جنوبی به دلیل سال ها خشکسالی شرایط نامناسب تری دارد.
میرجلیلی با اشاره به اینکه طبق رصدی که در 10 سال گذشته انجام شده هر ساله طی بهمن و اسفند ماه و همچنین فروردین و اردیبهشت ماه بارندگی های رگباری در استان داریم، بیان کرد: هرچند حجم این بارندگی ها کم است اما بارندگی های زیاد در مدت زمان کم سبب ایجاد روان آب و بروز سیلاب می شود.
وی، راهداری، پلیس راه، هلال احمر، اورژانس و راه و شهرسازی را پنج بازوی مدیریت بحران دانست و گفت: این بازوهای مدیریت بحران در نیمه دوم و دو ماهه ابتدای سال در حالت آماده باش هستند تا از بروز خسارات جلوگیری کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی با بیان اینکه در حال حاضر آمادگی ضمنی از نظر نیروی انسانی و تجهیزات مدیریت بحران در همه شهرستان ها وجود دارد، عنوان داشت: در همین راستا با دستور استاندار در شهریور و مهرماه امسال 24 تیم به مناطق سیل خیز استان اعزام شدند.
میرجلیلی اضافه کرد: این تیم ها متشکل از کارشناسان مدیریت بحران، فرمانداری، شهرداری، دهیاران، بخش داران، راه و شهرسازی، آب منطقه ای، راهداری بودند که به محدوده شهرها و روستاها اعزام و وضعیت سیل بندها، کانال های جمع آوری آب، پل ها، آب نماها را بررسی کرده اند.
مردم هشدارها را جدی بگیرند
وی با اشاره به اینکه طی 10 سال گذشته تعداد افراد فوت شده در سیلاب بر اثر بی احتیاطی راننده و یا توقف در حریم و بستر رودخانه ها بوده است، بیان کرد: برای کاهش خسارات ناشی از سیل، مردم یکی از مهمترین بازوان مدیریت بحران هستند که می توانند در مواقع بروز حوادث با رعایت برخی نکات هرچند کوچک از بروز بسیاری از حوادث جلوگیری کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی از مردم خواست اطلاعیه ها و هشدارها را جدی بگیرند و در صورتی که آب از حد معینی بیشتر شد از توقف در مسیر رودخانه و یا عبور از بستر آن خودداری کنند.
میرجلیلی اضافه کرد: همچنین از کشاورزان و دامداران درخواست داریم نسبت به ایمن سازی اماکن کشاورزی و دامداری اقدام کنند تا شاهد کاهش بروز خسارات باشیم.
با وجود همه هشدارهای داده شده بروز سیل در ابتدای امسال برخی از مناطق استان را دچار خسارت هایی کرد که با آغاز فصل سرما هنوز هم جبران نشده است.
از طرفی هنوز هم ساخت و ساز ها در مسیر رودخانه ها ادامه دارد و هنوز هم طرح جامع سیلاب بیرجند بعد از 10 سال به سرانجام نرسیده است.