بزرگنمایی:
بیرجند- سعدالدین نزاری حکیم و شاعر برجسته دیار خاوران در میان مردم سرزمین مادری خویش ناآشنا است و بسیاری از مردم خراسان‌جنوبی جز نام یک خیابان از او چیزی نمی‌دانند.
خبرنگارتبسم مهر، گروه استان‌ها، دیار خاوران از گذشته‌های دور محل زندگی بزرگ مردان و بزرگ زنانی بوده است که تأمل در زندگی هر کدام از آن‌ها علاوه بر اینکه درس‌های بسیاری برای امروز ما به همراه دارد، برای نسل جوان هویت‌بخش است.
نسل جوان امروزه که با هجوم امواج تهاجم فرهنگی‌گاه با یک بی‌هویتی روبه‌رو می‌شود، می‌تواند با آشنایی با مشاهیر و بزرگانی که در قرون و اعصار گذشته در این دیار زیسته‌اند اندکی بر زخم هویتی خویش مرهم بگذرد.
یکی از بزرگان خراسان‌جنوبی سعد الدین حکیم‌نزاری است. اندیشمندی که در بین اهل ادب و اندیشه نام‌آور و در میان مردمان شهر خویش ناآشنا است و گاه جز نام یک خیابان و گاه چند بیت شعر چیزی از او نمی‌دانند.
حجت‌الاسلام علی رضائی بیرجندی، عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند و نویسنده کتاب حکیم قهستان در زمینه شخصیت حکیم نزاری به خبرنگارتبسم مهر گفت: حکیم‌نزاری از جمله اندیشمندان برجسته خراسان‌جنوبی است که بسیاری از مشاهیر و بزرگان در سراسر جهان پیرامون شخصیت او سخن گفته‌اند.
10 خاورشناس درباره شخصیت حکیم نزاری سخن گفته‌اند
وی اظهارکرد:حکیم نزاری با اینکه از شخصیت‌های قرن هفتم هجری است بسیاری از شخصیت‌های برجسته دنیا و از جمله 10 نفر از خاورشناسان درباره او سخن گفته‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند بیان‌کرد: با این حال متأسفانه چنین شخصیت بزرگی در خانه و موطن خود (بیرجند و خراسان جنوبی) شناخته شده نیست.
رضایی با بیان اینکه متأسفانه تنگ‌نظری، ناآگاهی و عدم مطالعه موجب به وجود آمدن چنین شرایطی شده است، ادامه داد: آثار حکیم نزاری برگرفته از فرهنگ قرآن و اهل بیت(ع) است که تاریخ ایران قرن هفتم را نیز می‌توان در آثار او دید.
وی با اشاره به اینکه زبان فارسی ظرف تبلیغ فرهنگ قرآن و اهل بیت(ع) است، افزود: گسترس زبان فارسی از این جهت بسیار لازم و ضروری است و رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از سخنرانی‌های خود نسبت به آسیب‌دیدن و فراموش شدن ظرافت‌های زبان فارسی احساس نگرانی کردند.
نویسنده کتاب حکیم قهستان با بیان اینکه بی‌شک احیای آثار حکیم‌نزاری گامی در راستای نهادینه‌سازی و گسترش زبان فارسی است، یادآور شد: با توجه به جمیع موارد، توجه به آثار این اندیشمند بزرگ از منظر تاریخی، ادبی و مذهبی حائز اهمیت می‌باشد.
رضایی با اشاره به مظلومیت‌های حکیم‌نزاری در دوران زندگی خود، گفت: حکیم در دوران حکومتی با اندیشه‌های تنگ نظرانه، ظاهربین و با دیدگاه‌های اشعری زندگی می‌کرد و از آنجایی که او پیرو اهل بیت(ع) و روشنفکر بود وی را ملحد می‌دانستند.
وی با تأکید بر اینکه دو فقیه عادل بر امامی مذهب بودن حکیم نزاری و نفی اسماعیلی مذهب بودن وی شهادت داده‌اند، اظهارکرد: آقای کاظم غنی نخستین شهردار بیرجند بیان‌کرده که بزرگان بیرجند چون شیخ هادی هادوی و مرحوم محمدباقر آیتی شب‌های جمعه برمزار حکیم نزاری حاضر و برای او فاتحه می‌خواندند.
این پژوهشگر با بیان اینکه در کتاب حکیم قهستان اثبات کرده‌ایم که اسماعیلی مذهب بودن حکیم یک بهتان است، یادآور شد: در کتب حکیم نزاری هیچ کجا ستایش و تکریمی از بزرگان و امامان فرقه اسماعیلی مشاهده نمی‌شود و همچنین نمی‌توان به دلایل عدیده پسوند نزاری را هم دلیلی بر اسماعیلی مذهب او دانست.
عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند یادآور شد: ضمنا مگر ما برای دیگر بزرگان شعر و ادب فارسی چون مولوی و حافظ و سعدی که مسلمان غیرشیعه بوده‌اند، بزرگداشت نمی‌گیریم و مگر رهبر معظم انقلاب اسلامی در تکریم از شخصیت حافظ و مولوی سخنان ارزشمندی ندارند.
وی گفت: سعدی بعد از سفر هرات دوبار به دیدن حکیم نزاری آمده است که نشان جایگاه این اندیشمند دارد و باید به جای نمادهایی چون قلعه که در همه مناطق کشور چنین نمادهایی وجود دارد بزرگان شهر خویش را برجسته کنیم.
آری این شخصیت بزرگ مردی از دیار قهستان و خاوران ایران زمین است که امروزه مقبره منسوب به وی در اتاقی بسیار کوچک در خیابان حکیم نزاری بیرجند قرار دارد که اکنون آن مکان کوچ محل برگزاری کلاس‌های خوشنویسی شده در حالی که می‌شد با استفاده از ظرفیت این شخصیت بزرگ اقدامات تأثیرگذاری چون ایجاد یک فرهنگ سرا در آن مکان انجام داد.
حجت‌الاسلام مهدی عبدالرزاق‌نژاد رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر بیرجند نیز در زمینه اقدامات شهرداری و شورای شهر در راستای بزرگداشت مشاهیر شهر بیرجند و به ویژه حکیم‌نزاری اظهارکرد:در شورای چهارم شهر بیرجند تکلیفی بر عهده بر کمیسیون فرهنگی در زمینه شناسایی و رتبه‌بندی مشاهیر خراسان‌جنوبی و بیرجند گذاشته شد.
رتبه بندی مشاهیر بیرجند انجام شده است
وی بیان‌کرد: این اقدام به شورای پنجم رسید و با حضور بسیاری از نخبگان و اهل علم نسبت به شناسایی و رتبه‌بندی مشاهیر و اندیشمندان کارکردیم.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر بیرجند گفت: پنج پدر علم از شهر بیرجند و اندیشمندانی چون حکیم سعد الدین نزاری از جمله این اندیشمندان و مشاهیر بودند که در گام بعدی تلاش ما بر معرفی آنان صورت می‌گیرد.
عبدالرزاق‌نژاد اظهارکرد: در این راستا با موافقت شورای شهر بیرجند در ابتدای سال 99 همایش تکریم، معرفی و تجلیل از مشاهیر و نخبگان شهر بیرجند برگزار می‌شود تا با معرفی آنان به جوانان در جهت هویت بخشی به نسل نو گام برداریم.
مهمترین اقدام در راستای توسعه مقبره، خرید زمین کناری آرامگاه بود
وی در زمینه اقدامات صورت گرفته در زمینه معرفی حکیم نزاری بیان‌کرد: در دوره چهارم شورای شهر به واسطه پیگیری امام جمعه وقت شهر بیرجند و علی‌رغم مشکلات مالی شهرداری توسعه مقبره حکیم‌نزاری را تقبل کرد.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر بیرجند گفت: در راستای توسعه مقبره حکیم‌نزاری بخشی از زمین‌های کنار مقبره خریداری و توسط شهردار تملک کردید اما در ادامه مسیر شهرداری به تنهایی نمی‌تواند کاری انجام دهد و دستگاه‌هایی چون فرهنگ و ارشاد و اسلامی و میراث فرهنگی نیز باید در این زمینه همکاری لازم را داشته باشند.
عبدالرزاق‌نژاد یادآورشد: اما به واسطه کم‌کاری این نهادها موضوع توسعه مقبره حکیم نزاری در شورای پنجم مسکوت مانده است.
ناصر نبی زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان‌جنوبی نیز در این زمینه اظهارکرد: در راستای تکریم و معرفی مشاهیر خراسان‌جنوبی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی خراسان جنوبی به ریاست استاندار و دبیری ارشاد اسلامی فعال است.
در حال حاضر طرحی برای بزرگداشت حکیم نزاری نداریم
وی بیان کرد:در حال حاضردر حال آماده کردن سه طرح برای بزرگداشت سه اندیشمند خراسان جنوبی هستیم که یکی به صورت استانی، دیگری به صورت منطقه ای و یک بزرگداشت نیز به صورت ملی در سال جاری و سال آینده برگزار خواهد شد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی یادآورشد: عبدالعلی بیرجندی و حکیم نزاری از جمله شخصیت‌هایی هستند که معرفی آنان برای ما حائز اهمیت است و در سال‌های گذشته نیز همایش‌ها و برنامه‌هایی برای شناساندن آنان برگزار شده است.
نبی‌زاده با بیان اینکه مسئولیت فرهنگ و ارشاد بیشتر در زمینه معرفی مشاهیر و مفاخر و نه توسعه مقبره و آرامگاه آنان است، بیان‌کرد: در حال حاضر طرحی برای بزرگداشت حکیم نزاری نداریم ولی در سال‌های آتی بی‌شک این اقدام انجام خواهد گرفت.
اوقاف برنامه‌ای برای توسعه مقبره حکیم نزاری ندارد
حجت‌الاسلام پرویز بخشی پور، مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی نیز در اردیبهشت‌ماه سال جاری در گفت‌و گو با یکی از رسانه‌ها در خصوص مالکیت بنای مقبره حکیم نزاری، گفت: در اصل قبرستان‌های متروکه بعد از گذشت 30 سال در اختیار اوقاف قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه اوقاف همانند این مقبره‌ها زیاد دارد، بیان کرد: اوقاف برای مرمت و توسعه مقبره حکیم نزاری برنامه‌ای ندارد و اگر متقاضی بخش خصوصی و دولتی برای مرمت و توسعه و غیره باشد می‌توانیم دستورالعمل را تهیه و جهت استفاده عمومی در اختیارشان قرار دهیم.
پیگیری‌های خبرنگارتبسم مهر از روابط عمومی اوقاف خراسان‌جنوبی این نکته را تأیید کرد که نظر اداره اوقاف درباره بنای مقبره حکیم نزاری و توسعه آن تغییری نکرده است و هنوز طرحی در رابطه با توسعه آن وجود ندارد.
بنا به گفته مشهور از علامه فرزان بیرجند و دیار قهستان از دیر باز سوغاتش معلم و انسان‌های فرهیخته بوده است. اگر در راستای معرفی این انسان‌های بزرگ و معلمان حقیقی گام برنداریم بی‌شک به شهر، استان و نسل نو ظلم کرده‌ایم.