بزرگنمایی:

به گزارش تبسم مهر  آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت نفت نشان می‌دهد که میزان مصرف انواع فرآورده‌های نفتی در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت، حمل‌ونقل، نیروگاه، مصارف خانگی، تجاری و عمومی معادل 419.64 میلیون بشکه نفت در سال 1395 بوده است که به ترتیب بخش‌های حمل‌نقل، نیروگاه‌ها، خانگی با مصرفی برابر با 272.61 میلیون بشکه نفت، 60.66 میلیون بشکه نفت و 31.83 میلیون بشکه نفت در صدر مصرف‌کنندگان سوخت کشور قرار دارند.

نکته جالب توجه این‌که بخش‌های تولیدی کشور (کشاورزی و صنعت) با مصرفی معادل 46.19 میلیون بشکه نفت خام تنها 11 درصد سوخت کشور را مصرف کرده‌اند و سهم ناچیزی در این حوزه داشته‌اند.

بر اساس ترازنامه هیدروکربوری کشور  در سال 1395  فرآورده نفت‌سفید همچنان با سهم 55.29 درصد و پس‌ازآن گاز مایع و نفت گاز با سهم 43.14 و 1.55 درصد از مجموع انرژی مصرفی، بیش‌ترین مصرف را در بخش خانگی داشته‌اند اما به ‌علت گسترش و توسعه گازرسانی در اقصی نقاط کشور و همچنین اعمال کنترل عرضه و اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال‌های اخیر، مصرف نفت‌سفید و نفت گاز در سال‌های 95-1385 با روند کاهشی روبرو بوده است. 

با وجود این‌که مصرف متوسط فرآورده‌ها در این بخش در دوره 95-1385 روند کاهشی 4.5 درصدی داشته است ولی در سال 1395 نسبت به سال 94، معادل 4.83 درصد افزایش داشته است.

هم‌چنین در همین سال فرآورده‌های نفت گاز و گاز مایع به ترتیب با سهم 72.65 و 10.64 درصد از مجموع انرژی مصرفی، بیش‌ترین مصرف را در بخش تجاری و خدمات عمومی به خود اختصاص داده‌اند که به علت گسترش و توسعه گازرسانی در کشور، روند مصرف نفت گاز در این بخش در سال‌های 95-1385 با نوساناتی به آرامی کاهش داشته، به‌طوری که متوسط رشد سالیانه مصرف در این دوره روند کاهشی 6.25 درصدی را طی کرده، هرچند که نسبت به سال قبل، 14.59 درصد افزایش نشان می‌دهد.

روند مصرف نفت کوره که بیشتر در نانوایی‌ها و حمام‌های روستایی به ‌مصرف می‌رسد، با توسعه گازرسانی به روستاها با نوساناتی، رشد متوسط کاهشی23.96 درصدی را در دوره ‌مذکور به دلیل جایگزینی این فرآورده با گاز و یا انرژی‌های تجدیدپذیر (حمام خورشیدی) تجربه کرده و رشد کاهشی26.51 درصدی نسبت به سال قبل داشته است.

مصرف گازمایع دراین بخش در دوره‌ زمانی 95-1385 کاهش 4.82 درصدی و نسبت به سال گذشته با کاهش67.37 درصد روبه‌رو بوده است. مصرف فرآورده‌ها در این بخش به دلایل فوق‌الذکر درمجموع در دوره 95- 1385 کاهش 10.80 درصدی و نسبت به سال قبل کاهش 19.29 درصد داشته است.

علاوه بر این در سال 1395 فرآورده‌های نفت گاز و نفت‌کوره به ‌ترتیب با سهم 60.32 و 33.29 درصد از مجموع انرژی مصرفی، بیش‌ترین مصرف را در بخش صنعت داشته‌اند. در سال‌های 95-1385 با گسترش و توسعه گازرسانی در کشور، روند مصرف نفت گاز با وجود محدودیت و نوسانات در عرضه گاز به این بخش، با متوسط رشد کاهشی 1.60 درصد روبرو بوده است و در سال‌ 1395 نسبت به سال 1394 ،‌ مصرف این فرآورده افزایش 9.08 درصدی داشته است.  در همین دوره مصرف نفت‌کوره به علت گسترش گازرسانی به این بخش با رشد کاهشی چشم‌گیر 14.33 درصدی مواجه شده و در سال 1395 این فرآورده ، .67 درصد کاهش‌یافته است.

مصرف گازمایع با جایگزینی این فرآورده با گاز در کارخانجاتی که از این سوخت استفاده می‌کنند (نظیر کاشی‌سازی‌ها و کارخانه‌های تولید چینی و بلور و …) در دوره 1395-1385 با رشد کاهشی1.48 درصدی در دوره مواجه بوده است. مصرف فرآورده‌ها در این بخش در دوره 95-1385 کاهش 10.80 درصدی و سال 1395 نسبت به سال 1394 افزایش 7.32 درصدی داشته است.

از سوی دیگر در سال 1395 فرآورده‌های بنزین موتور و نفت گاز به ترتیب با سهم 54.77 و 39.48 درصد از مجموع انرژی مصرفی بیش‌ترین مصرف را در بخش حمل‌ونقل داشته‌اند. روند مصرف بنزین موتور علی‌رغم ادامه اعمال قانون هدفمندی یارانه‌ها افزایشی بوده است به دلایلی ازجمله افزایش ناوگان خودرو، تثبیت قیمت و بالا بودن نرخ تسعیر ارز و در نتیجه شکاف قیمتی زیاد با قیمت‌های رایج در کشورهای همسایه که احتمال خروج این فرآورده را از مسیر توزیع غیر رسمی را ایجاد کرده است.

مصرف نفت‌گاز که در دوره 95-1385 با رشد میانگین سالانه 0.29 درصدی مواجه بوده، با اعمال کنترل و روش منطقی کردن عرضه نفت‌گاز به بخش حمل‌ونقل در چارچوب مرحله نخست طرح پایش، از سال 1394 روند کاهشی 26.8 درصدی را تجربه کرده بود، در سال 95 رشد اندک 0.04 درصدی را نسبت به سال 94 داشته است.  مصرف سوخت‌های هوایی در این بخش به دلیل افزایش پروازهای داخلی و خارجی با سهم 3.78 درصدی،‌ رشد افزایشی 12.65 درصدی را نسبت به سال قبل تجربه کرده است.

 با توضیحات فوق به‌طورکلی در مجموع مصرف فرآورده‌های نفتی در این بخش در دوره 95-1385، به‌طور میانگین0.41 درصد رشد داشته و در سال 1395 نسبت به سال قبل کاهش 5.20 درصدی داشته است.

همچنین سوخت مهم و راهبردی بخش کشاورزی، نفت گاز با سهم تقریباً 99.48 درصد از مجموع انرژی مصرفی است. مصرف این فرآورده در بخش کشاورزی در سال 1395 نسبت به سال قبل به علت کنترل عرضه از طریق اعمال سامانه تجارت آسان و اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها رشد اندک 0.36 درصدی داشته است و همچنین در سال‌های 95-1385 مصرف فرآورده در این بخش کاهشی در حدود 3.85 درصد را تجربه کرده است.

مصرف نفت سفید در این بخش با سهم 0.49 درصد که برای گرمایش گلخانه ها و کشت‌های گلخانه‌ای و احتمالاً برخی از مرغداری‌ها مورد استفاده قرار می گیرد، است. در سال‌های اخیر با کنترل عرضه این فرآورده و استفاده از گاز در برخی از فعالیت‌های مذکور، در سال‌های 95-1385 به‌طور میانگین 8.27 درصد کاهش یافته است.

6-2-8 علاوه‌بر این در سال 1395 فرآورده‌های نفت گاز و نفت‌کوره به ترتیب با سهم 54.94 و 45.06 درصد از لحاظ محتوای انرژی عمده سوخت‌های مایع در بخش نیروگاه‌ها را تشکیل می‌دهند و علی‌رغم اینکه سوخت اغلب نیروگاه‌ها گاز طبیعی است،‌ مصرف فرآورده‌های نفت‌گاز و نفت‌کوره به‌خصوص در سال‌های 95-1385 در این بخش به علت جبران کمبود گاز در فصل سرد سال به ترتیب با رشد متوسط 1.44 و 6.50- درصدی، روندی به ترتیب افزایشی و کاهشی داشته‌اند.

 در سال 1395 به ترتیب مصارف نفت‌گاز و نفت‌کوره در این بخش با رشدهای کاهشی 4.32 و 48.53 درصدی روبه‌رو گشته‌اند. درمجموع مصرف فرآورده‌های نفتی در نیروگاه‌ها به دلایل جبران کمبود عرضه گاز به‌ویژه در فصل سرد و در فصول اول سال به دلیل تعمیرات دوره‌ای پالایشگاه‌های گازی در سال‌های 95-1385 با کاهش 3.94 درصدی کاهش یافته و در سال 1395 نیز نسبت به سال قبل این رقم، کاهشی بالغ‌بر 29.59 درصد را نشان داده است.

پتانسیل صادرات 600 هزار بشکه فرآورده نفتی در روز

این اعداد و ارقام درحالی است که سید حمید حسینی - سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی - معتقد است که  روزانه 600 هزار بشکه ظرفیت مازاد بر نیاز داخل در بخش فرآورده‌های نفتی همچون مازوت، گازوئیل و روغن پایه و قیر داریم و با ایجاد یک سازوکار درست می‌توانیم روزانه حدود 30 میلیون دلار درآمد از طریق صادرات این فرآورده‌های مهم داشته باشیم.

وی با بیان این‌که طبق برآوردهای صورت گرفته از صادرات فرآورده‌های نفتی می‌توانیم حداقل 10 میلیارد دلار درآمد داشته باشیم، به ایسنا گفت: این عدد میزانی است که پالایشگاه‌ها قابلیت صادرات دارند و غیر از این ظرفیت، پتانسیل‌های دیگری نیز در بخش صادرات فراورده‌های نفتی داریم. 300 واحد هیدروکربنی وجود دارد که این‌ واحدها امکانات پالایشی دارند و می‌توانند میعانات گازی را دریافت و برش‌هایی از آن را به کار گیرند که این برش‌ها قابل صادرات است.

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با تاکید بر این مساله که تنها 10 درصد این بخش فعال است، گفت: با ایجاد سازوکاری به راحتی می‌توانیم 10 میلیارد دلار را عاید کشور کنیم؛ علاوه بر این ظرفیتی نیز وجود دارد که با توجه به افزایش ظرفیت پالایشگاهی ستاره خلیج فارس و رسیدن ظرفیت پالایش کشور  از یک میلیون و 800 هزار بشکه، به دو میلیون و 200 هزار بشکه می‌توانیم تحولی را در این حوزه به وجود آوریم.