بزرگنمایی:

به گزارش تبسم مهر طبق اساسنامه صندوق توسعه ملی، اعطای کلیه تسهیلات صندوق صرفا از طریق عاملیت بانک‌های دولتی و غیردولتی است، بر این اساس طی حدود هفت سال گذشته از تاسیس صندوق، حدود 104 میلیارد و 808 میلیون دلار  قرارداد عاملیت با بانک‌های عامل به منظور اعطای تسهیلات منعقد شده است.  

در فرایند اعطای تسهیلات صندوق توسعه ملی و در اجرای قراردادهای عاملیت اعطای تسهیلات ارزی، طرح‌هایی که بانک‌ها تائید و به صندوق ارسال می‌کنند از نظر انطباق با ضوابط ناظر بر اعطای تسهیلات از منابع صندوق بررسی و در صورت تائید، اعلام وصول (پذیرش اولیه) می‌شوند. پس از اعلام وصول، بانک عامل می‌تواند قرارداد مشارکت برای اجرای طرح را با متقاضی منعقد و با ارسال مدارک مربوطه نسبت به دریافت مسدودی برای طرح، که به مفهوم تخصیص تسهیلات ارزی از منابع صندوق است، اقدام کند تا از آن محل، گشایش اعتبارات مربوطه انجام شود. این در حالی است که در صورت عدم ارسال مستندات لازم در مهلت مقرر، اعلام وصول طرح لغو و درصورت ارائه دلایل توجیهی کافی از سوی بانک عامل، مهلت تمدید می‌شود.

بررسی آخرین وضعیت تسهیلات‌دهی صندوق توسعه ملی در حوزه ارزی نشان می‌دهد که طرح‌های اعلام وصول شده (فعال) تا پایان نیمه اول امسال 358 فقره با مبلغی حدود  40.4 میلیارد دلار بوده است که برای 328 فقره از آنها با مجموع 37.7 میلیارد دلار مسدودی صادر  و به عبارتی منابع در نظرگرفته شده است. از محل این مسدودی‌ها نیز حدود 27.5 میلیارد دلار، گشایش اعتبار فعال بابت 298 طرح انجام گرفته است، از بین این تعداد نیز برای 276 فقره رقمی معادل 16.8 میلیارد دلار پرداخت قطعی انجام شده است.

اما از زمان تاسیس صندوق توسعه تا پایان شهریورماه امسال به دلایلی از جمله عدم تکمیل مستندات در موعد مقرر و درخواست بانک و متقاضی، حدود 140 پرونده اعلام وصول شده  به مبلغی حدود سه میلیارد و 890 میلیون دلار و 171 پرونده مسدود شده به مبلغی حدود پنج میلیارد و 32 میلیون دلار ابطال و یا لغو و از دستور کار صندوق و بانک‌ها خارج شده  است.

در ادامه این گزارش مجموعه‌ای از طرح‌های اعلام وصول و مسدود شده و همچنین میزان گشایش‌ها و پرداخت‌های قطعی انجام شده از محل این مسدودی‌ها از ابتدای تاسیس صندوق تا پایان شهریورماه امسال مورد بررسی قرار گفته است.

طرح‌های بالادستی نفت و گاز

عملکرد صندوق توسعه ملی از این حکایت دارد که سهم طرح‌های بالادستی نفت و گاز از طرح‌های اعلام وصول شده حدود 16.8 میلیارد دلار، مربوط به 11 فقره طرح بوده که برای تمام آنها مسدودی صادر شده است. از طرح‌های دارای مسدودی، در مجموع حدود 12.4 میلیارد دلار موفق به گشایش اعتبار شده و بابت آنها 8.3 میلیارد دلار  پرداخت شده است. از مبلغ مسدود شده در این بخش، 6.8 میلیارد دلار بابت چهار فقره طرح مربوط به بخش خصوصی و 9.9 میلیارد دلار برای هفت فقره طرح مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی است.

 طرح‌های پایین دستی نفت و گاز

اما سهم طرح‌های پایین‌دستی نفت و گاز از طرح‌های اعلام وصول شده حدود 358 میلیون دلار، مربوط به چهار فقره طرح است که برای تمام آنها مسدودی صادر شده است. همچنین برای سه فقره از این طرح‌ها، حدود 37 میلیون دلار گشایشاعتبار انجام شده است. البته آمار نشان می‌دهد که بابت یکی از این سه طرح، 28 میلیون دلار به متقاضیان پرداخت شده است. تمام طرح‌های مسدود شده در این بخش نیز مربوط به بخش خصوصی است.

طرح‌های پتروشیمی

همچنین سهم طرح‌های پتروشیمی از طرح‌های اعلام وصول شده 3.7 میلیارد دلار در 14 طرح است که برای 11 فقره از آن‌ها در مجموع 3.2 میلیارد دلار مسدودی صادر شده است. به جزیک فقره از طرح‌های مسدود شده، به مبلغ 289 میلیون دلار که مربوط به شرکت وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی است، مابقی به بخش خصوصی اختصاص دارد. از مجموع طرح‌های مسدود شده نیز برای 10 طرح با مجموع رقمی حدود 1.4 میلیارد دلار گشایش اعتبار شده است که بابت پنج فقره از آنها حدود 309 میلیون دلار پرداخت انجام شده است.

 طرح‌های پالایشگاهی

 طرح‌های پالایشگاهی نیز از طرح‌های اعلام وصول شده  حدود 4.5 میلیارد دلار برای هفت طرح سهم برده‌اند که برای شش فقره از آنها حدود 4.3 میلیارد دلار مسدودی صادر شده است. عملکرد صندوق توسعه ملی حاکی از آن است که سه فقره از طرح‌های مسدود شده به مبلغی حدود 2.5 میلیارد دلار به بخش خصوصی و مابقی با رقمی حدود 1.7 میلیارد دلار به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی اختصاص دارد. بابت تمام طرح‌های مسدود شده در این بخش، در مجموع 3.9 میلیارد دلار  گشایش اعتبار انجام شده که برای پنج فقره از آنها حدود 2.4 میلیارد دلار پرداخت انجام شده است.

طرح‌های نیروگاهی

سهم نیروگاه‌ها از طرح‌های اعلام وصول شده حدود 4.8 میلیارد دلار برای 51 طرح است. از این تعداد برای 46 طرح به مبلغ 4.5 میلیارد دلار مسدودی صادر شده است. در این بین برای حدود 3.8 میلیارد دلار در  39 طرح گشایش اعتبار شده و 2.2 میلیارد دلار برای 35 طرح پرداخت شده است.

در این بخش از طرح‌های مسدود شده 40 طرح به مبلغ 3.2 میلیارد دلار مربوط به بخش خصوصی و تعاونی و شش طرح به مبلغ 1.3 میلیارد دلار نیز مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی است.

طرح‌های حمل ونقل

سهم طرح‌های حمل و نقل از طرح‌های اعلام وصول شده حدود 2.147 میلیون دلار برای 18 طرح است که برای 13 فقره از آنها به مبلغ حدود 1.802 میلیون دلار مسدودی صادر شده است.

در این بین سه طرح به مبلغی حدود 299 میلیون دلار مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی و 12 طرح با حدود 1.503 میلیون دلار مربوط به بخش خصوصی و سایر است.

از مجموع طرح‌های مسدود شده در این حوزه نیز، پنج طرح موفق به گشایش اعتبار شده‌اند که مبلغ آن در مجموع  حدود 344 میلیون دلار است. همچنین از این اعتبارات، سه طرح به مرحله پرداخت رسیده و در مجموع حدود 267 میلیون دلار برای آنها پرداخت شده است.

 طرح‌های فولادی

طرح‌های فولادی از طرح‌های اعلام وصول شده حدود 2.7 میلیارد دلار  برای 34 طرح سهم دارند که برای 31 فقره از آنها به مبلغی حدود 2.3 میلیارد دلار مسدودی صادر شده است. از طرح‌های مسدود شده نیز، 25 مورد به ارزش 1.7 میلیارد دلار مربوط به بخش خصوصی، تعاونی و مابقی به تعداد شش فقره طرح با مبلغی حدود 610 میلیون دلار مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی است.

در مجموع 29 طرح موفق به گشایش اعتبار اسنادی از محل مسدودی خود در مجموع  به مبلغی معادل 1.9 میلیون دلار شده‌اند که 27 مورد از آنها به مرحله پرداخت رسیده و در مجموع 1.2 میلیارد دلار بابت آنها پرداخت شده است.

طرح‌های سیمان، کاشی، سنگ و صنایع مشابه

سهم طرح‌های مربوط به سیمان، کاشی، سنگ و صنایع مشابه از سرجمع طرح‌های اعلام وصول شده حدود 356 میلیون دلار برای 32 طرح است که برای تمام آنها مسدودی و پوشش ارزی صادر شده است. اعتبارات گشایش یافته از محل این مسدودی‌ها برای 32 طرح معادل 341 میلیون دلار است که 30 فقره از آنها به مرحله پرداخت رسیده و بابت آن‌ها درمجموع حدود 270 میلیون دلار پرداخت شده است.

31 فقره از طرح‌های مسدود شده در این بخش، مربوط به بخش خصوصی و تعاونی با مجموع مبلغی بالغ بر 343 میلیون دلار است و یک فقره طرح به مبلغ 13.5 میلیون دلار مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی است.

 طرح‌های بخش صنعت و معدن و سایر طرح‌ها

 صنعت و معدن و سایر طرح‌ها (از جمله طرح‌های بخش‌های آب و کشاورزی، صنایع تبدیلی و تکمیلی، خدمات، گردشگری، بازرگانی و...) از طرح‌های اعلام وصول شده معادل پنج میلیارد دلار برای 187 طرح سهم برده‌اند که برای 174 مور  آن به مبلغ کل 4.2 میلیارد دلار مسدودی صادر شده است.

در این بین حدود 3.3 میلیارد دلار مربوط به 162 طرح بخش خصوصی و تعاونی است و مانده آنها به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی اختصاص دارد.   

همچنین در این بخش از مجموع طرح‌های مسدود شده، 163 طرح موفق به گشایش اعتبار، به مبلغی معادل 3.3 میلیارد دلار شده‌اند که برای 159 فقره از آنها، حدود 1.9 میلیارد دلار پرداخت قطعی انجام شده است.

در مجموع از کل منابعی که از محل منابع ارزی صندوق توسعه ملی برای بخخش‌های مختلف اعلام وصول شده است، 41 درصد به نفت و گاز (بالادستی)، 12 درصد نیروگاه‌ها، 11 درصد پالایشگاه‌ها، 9 درصد پتروشیمی، 9 درصد صنعت و معدن، هفت درصد فولاد، پنج درصد حمل و نقل، یک درصد نفت و گاز(پایین دستی)، یک درصد سیمان و سنگ و چهار درصد به سایر بخش‌ها اختصاص دارد.