بزرگنمایی:

 به گزارش تبسم مهر سازمان هواپیمایی کشوری و انجمن شرکت های هواپیمایی امسال با سروصدای زیادی اعلام کردند که نرخ پروازهای اربعین نسبت به سال گذشته افزایش نیافته است.

سازمان هواپیمایی کشور طی ایام اربعین روزانه آمار افزایشی پروازهای فوق العاده اربعین را اعلام کرد و دیروز هم اعلام شد که تعداد مجوزهای صادره از سازمان هواپیمایی کشوری 1480 پرواز رفت و برگشت (2960 سورتی پروازی) بوده است. 

این در حالی است که سال گذشته بر اساس آنچه مقصود اسعدی سامانی  اعلام کرد، در محدوده 10 روزه عملیات اربعین، 760 پرواز رفت و برگشت به مقصد و از مبدا عتبات عالیات انجام شد که نشان می دهد تعداد پروازهای اربعین در سال جاری، دو برابر سال گذشته بوده است.

افزایش دوبرابری تعداد پروازهای امسال اربعین در حالی است که به اذعان گزارش‌های میدانی خبرنگاران مهر و تماس‌های مکرر مردمی، ضعف برنامه‌ریزی ایرلاین‌ها و سستی نظارت سازمان هواپیمایی کشوری موجب شد مسافران بسیاری از پروازها با تاخیرهای چند ساعته و سرگردانی در فرودگاه نجف مواجه شوند. این تاخیرها بویژه در پروازهای روزهای پایانی هفته گذشته و دیروز بیشتر به چشم آمد و بسیاری از زائران اربعین که جهت سهولت و تسریع در بازگشت به کشور، بار مالی پرواز هوایی را به جان خریده بودند، در بازگشت به کشور با تاخیرهای تا 12 ساعت مواجه شدند. 

در حالی که گزارش های میدانی نشان می دهد طی روزهای مذکور فقط پروازهای یک شرکت هواپیمایی به موقع انجام و پروازهای مابقی ایرلاین ها با تاخیرهای چند ساعته مواجه بوده است، محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی دیروز در بازدید از مرکز مدیریت پایانه های مرزی در ستاد مرکزی اربعین، از وجود کمترین تأخیر در پروازهای اربعین امسال خبر داده بود!

رکورد تاخیر؛ 12 ساعت!

مسافر یکی از پروازهای شرکت هواپیمایی ایران  گفت: پرواز چهارشنبه 24 مهر از فرودگاه نجف که قرار بود ساعت 19 انجام شد، با 12 ساعت تأخیر به 7 صبح پنج شنبه 25 مهر موکول شد.

البته مرتضی دهقان معاون هوانوردی و امور بین الملل سازمان هواپیمایی کشوری گفت که «ایرلاین ها تاخیرهای پروازی را از طریق پیامک و پیش از مراجعه مسافران به فرودگاه، به اطلاع آنها رسانده اند». اما این در حالی است که بدلیل هزینه بالای تماس های رومینگ تلفن همراه، بسیاری از زائران اربعین جهت مدیریت هزینه، تلفن های همراهشان را در حالت خاموش قرار داده بودند؛ مشکل دیگر، ضعف شبکه تلفن همراه عراق بود که موجب شده بود حتی در صورت روشن بودن گوشی تلفن همراه، پیامک ها به مقصد نرسد و تماس ها با موفقیت برقرار نشود.

همین مساله موجب شده بود بسیاری از مسافران پیامک های مربوط به تاخیر پروازشان را دریافت نکنند و با حضور در فرودگاه، ساعتها سرگردان شوند. 

بسیاری از پروازها طی روزهای گذشته از فرودگاه نجف به مقصد فرودگاه امام خمینی تهران با تاخیر انجام شد که  نمونه آن، تأخیر 8 ساعته پرواز 21:30 پنج شنبه 25 مهر قشم ایر بود که ساعت 4:30 بامداد جمعه 26 مهر انجام شد. تعدادی از پروازهای ایران ایر نیز با تأخیر 4 تا 5 ساعته برگزار شد و به گفته برخی مسافران، دو پرواز روز چهارشنبه نیز کلا کنسل و مسافران با پرواز سوم و پس از ساعتها معطلی در فرودگاه، به تهران منتقل شدند. 

 مجوزهای بی حساب سازمان هواپیمایی برای پروازهای فوق العاده

به نظر می رسد یکی از دلایل بروز این تأخیرها و افزایش میزان نارضایتی مسافران و زائران اربعین از تأخیرهای پروازی، اصرار ایرلاین ها به اخذ مجوزهای بی حساب  از سازمان هواپیمایی کشوری برای برگزاری پروازهای نجف علی رغم کمبود ناوگان هوایی بوده است.

گمان دیگری که مطرح است، ضعف شدید برنامه ریزی برای برقراری پروازهای فوق العاده است.  

به دلیل استقبال زیاد هموطنان از سفر اربعین و نیز دشواری‌های سفر زمینی، عده ای از زائران ترجیح می دهند که بار هزینه بالای سفر هوایی را به دوش بکشند و با هواپیمایی راهی عراق شده یا از این کشور به ایران مراجعت کنند، در این میان ایرلاین ها با وجود آنکه از کمبود ناوگان رنج می برند، اما با افزایش سیکل پروازی ناوگان موجود و با این فرض که مسافر به هرحال ناچار است در فرودگاه نجف منتظر پرواز بماند، اقدام به فروش بلیت کردند.

این رویکرد ایرلاین ها با فقدان نظارت از سوی سازمان هواپیمایی کشوری دست به دست هم داد تا درخواست های متعدد ایرلاین ها برای دریافت مجوز پروازهای فوق العاده با تایید سازمان هواپیمایی کشور همراه شود؛ در حالی که ناوگان کافی برای انجام به موقع این حجم از مسافرتها وجود نداشت و بدیهی بود که با توجه به بضاعت ناوگانی ایرلاین‌ها، انجام به موقع این تعداد پرواز ممکن نیست. 

معاون سازمان هواپیمایی: ایرلاین ها تمایلی به انجام پروازهای اربعین نداشتند!

مرتضی دهقان معان هوانوردی و امور بین الملل سازمان هواپیمایی کشوری ، درباره تأخیر پروازهای اربعین و ضعف برنامه ریزی ایرلاین ها و سوءاستفاده از استقبال زائران از پروازهای موجود، اظهار داشت: شرکت های هواپیمایی بر مبنای ناوگان خود درخواست مجوز پرواز می کنند سازمان هواپیمایی هم این موضوع (ناوگان) را در نظر می گیرد.

وی افزود: برای ایام پیک مانند اربعین که تقاضای سفر بالاست، شرکت های هواپیمایی سعی می کنند تا بیشترین پروازهای خود را در مسیر عراق به کار بگیرند نه اینکه از هواپیماهای موجود، بهره بیشتری بگیرند. به این معنا که برخی مسیرهای داخلی یا کشورهای همسایه را کنسل کرده و در مسیر عراق (نجف) به کار گرفته اند تا بتوانند خدمت بیشتری به زائران ارائه دهند.

دهقان با بیان اینکه امسال علی رغم آنکه ایرلاین ها خواهان افزایش نرخ پروازهای اربعین بودند، نرخ این پروازها نسبت به سال گذشته افزایش نیافت، گفت: بنابراین فی نفسه تمایل چندانی به افزایش پروازها نداشته اند اما در راستای همکاری، این کار را کرده اند.

نقص فنی چند فروند هواپیما، برنامه پروازها را بهم ریخت

معاون سازمان هواپیمایی کشوری ادامه داد: پروازها در حوزه «رفت» به خوبی انجام شد اما در پروازهای «برگشت» در روزهای پنج شنبه و جمعه هفته گذشته یکی دو نقص فنی رخ داد که سبب تأخیر برخی پروازها شد. هواپیمای ایرباس 300-600 که به نقص فنی خورد، قشم ایر یک فروند ایرباس 320 به نجف اعزام کرد که برخی مسافران هواپیمایی که دچار نقص فنی شده بود، در فرودگاه باقی ماندند. آن دسته از مسافرانی که به تهران رسیدند، قشم ایر در سی آی پی از آنها پذیرایی کرد در فرودگاه نجف هم از مسافران پذیرایی و از آنها عذرخواهی شد. 

وی یادآور شد: شرکت های هواپیمایی تمام تلاش خود را به خرج می دهند تا تعداد بیشتری زائر را منتقل کنند. سازمان هواپیمایی هم یک تیم به فرودگاه نجف اعزام کرد و جلساتی با مسئولان این فرودگاه داشتند تا بر رفتار شرکت های هواپیمایی نظارت کنند و اگر مسافران مشکلی دارند، مورد رسیدگی قرار گیرد به خصوص مسافران بیمار یا توانخواه و مشکلاتی از این قبیل بتوانند از خدمات بهتری استفاده کنند.

نرخ ارز 11300 تومان مبنای قیمت گذاری بلیت پروازهای اربعین بود

معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به کاهش قیمت ارز در سال جاری نسبت به سال گذشته، امکان تعیین نرخ بلیت پروازهای اربعین در کمتر از نرخ فعلی وجود نداشت؟ تصریح کرد: سال گذشته نرخ پروازهای اربعین بر مبنای نرخ بازار آزاد که بالای 16 هزار تومان بود، تعیین نشد؛ سال گذشته هم نرخ پروازهای اربعین بر مبنای ارز 12 هزار تومان تعیین و به شرکت ها ابلاغ شد. امسال هم ارزی که تا کنون به صورت هفتگی بر اساس نرخ نیمایی به شرکت های هواپیمایی ارائه می شود، با میانگین نرخ 11 هزار و 300 تومان و تقریبا با همان نرخ سال قبل بوده است.

وی در خصوص تأخیرات پروازی خاطرنشان کرد: پروازها نسبت به این حجم پروازی که بود، به موقع انجام شد و تنها در دو روز گذشته نقص فنی سبب تأخیرها شد. اوج پروازهای رفت، 20، 21 و 22 مهر بود که همه پروازها بدون تأخیر انجام شدند.

دهقان درباره تأخیر پرواز 12 ساعته ایران ایر گفت: از قبل به مسافران اطلاع رسانی شده بود.

وی درباره سودده بودن پروازهای اربعین گفت: اگرچه بسیاری از پروازهای امسال بر خلاف سال های قبل، دو سر پُر بود، اما در برخی پروازها ایرلاین ها با نرخ کمتر از قیمت مصوب (1.1 میلیون تومان) اقدام به بلیت فروشی کرده و صندلی های پروازی را با قیمت 500 تا 600 هزار تومان عرضه کردند. فقط در روزهای پیک پُرتقاضا بلیت ها با قیمت 1.1 میلیون تومان فروخته شد. 

معاون سازمان هواپیمایی کشوری گفت: شرکت هواپیمایی نباید ضرر کند؛ آن فردی که زائر است هم قطعا چنین قصدی ندارد که هزینه های سفرش را فرد دیگری تقبل کند. شرکت های هواپیمایی هم در این ایام دنبال سودجویی نبودند!

معاون اسبق سازمان هواپیمایی: درآمد پروازهای اربعین برای ایرلاین ها بسیار مناسب بود

علیرضا منظری معاون اسبق هوانوردی و امور بین الملل سازمان هواپیمایی کشوری درباره اینکه آیا تأخیرهای طولانی پروازهای اربعین به دلیل کمبود ناوگان و ضعف برنامه ریزی در فروش بلیت از سوی ایرلاین ها بوده، اظهار کرد: برای گرفتن مجوز پرواز، صرفا دادن مجوز از یک سمت (سازمان هواپیمایی کشوری) کافی نیست و باید سمت مقابل (فرودگاه نجف یا بغداد) نیز مجوز نشست بدهد؛ تایم های مورد نظر در این دو مجوز نیز باید با یکدیگر تلاقی داشته باشند به این معنا که پروازی که برای برخاست هواپیما در 8 صبح چهارشنبه از تهران صادر می شود، معادل آن نیز مجوز نشست در فرودگاه مقصد در ساعت 9:30 صبح همان روز صادر شده باشد.

وی افزود: شرکت های هواپیمایی برای دریافت مجوز، از ابتدا زمان و تاریخ معینی را اعلام نمی کنند، بلکه ابتدا برای مثلا 4 پرواز در هفته از سازمان هواپیمایی کشوری درخواست مجوز می دهند اما ممکن است فرودگاه نجف فقط به 2 پرواز از 4 پروازی که آنها مجوز گرفته اند، پاسخ مثبت بدهد. این 2 پرواز، پرواز عملیاتی خواهد بود.

کارشناس صنعت هوانوردی ادامه داد: اما شرکت های هواپیمایی تعداد پروازهایی که توانسته اند از سازمان هواپیمایی کشوری مجوز بگیرند با هدف تبلیغات، به مردم اطلاع رسانی نمی کنند؛ به این معنا که پروازهایی که قرار نیست عملیاتی شود هم در آمار خود اعلام می کنند ایرلاین ها وقتی باید تعداد مجوزها را اعلام کنند، که آن پرواز در لیست قرار گرفته و برای آن مسافرگیری می‌شود. 

وی یادآور شد: مثلا گفته می شود امسال به 700 پرواز مجوز داده شده است؛ اما معلوم نیست از این 700 مجوزی که صادر شده، چند سورتی آن عملیاتی و واقعی بوده است.

وی نرخ پروازهای اربعین امسال را برای شرکت های هواپیمایی بسیار مناسب و سودده دانست و افزود: این نرخ های مناسب سبب نمی شود تا ایرلاین ها عمدا پروازها را به تأخیر بیندازند. اگر به ایرلاین ها فشار نمی آمد، ممکن بود با نرخ های بیشتری به فروش برسانند. من خودم از چند نفر از زائران شنیدم که پروازهای اربعین امسال را با قیمت 3.1 میلیون تومان خریداری کرده اند و البته این افراد قصد داشتند از گران فروشی ها شکایت کنند.

تاخیر به نفع ایرلاین نیست / احتمالا مشکل فنی هواپیما منجر به دومینوی تاخیر شده است

منظری با بیان اینکه معمولا تأخیرهای پروازی به زیان ایرلاین هاست و عمدا تأخیر نمی کنند، گفت: وقتی پروازی به تأخیر می خورد، به این معناست که یا هواپیما به مشکل فنی برخورده یا پروازهای قبلی با تأخیر روبه رو بوده اند که به تسلسل، تأخیرها به پروازهای بعدی نیز منتقل شده است.

خدمات ضعیف؛ برخورد نامناسب/ منتی بر سر مردم نیست

اما مشکل زائران اربعین با پروازهای روزهای اخیر منحصر به تاخیر نبود؛ یکی از زائران گفت:  پرواز ساعت 10:35 شب روز جمعه ما از فرودگه نجف به مقصد تهران با سه ساعت تاخیر همراه بود و در حالی که مسافران حدود دو ساعت و نیم در سالن ترانزیت بلاتکلیف و منتظر انجام پرواز بودند، اعلام شد که جهت صرف شام به رستوران فرودگاه مراجعه کنند. وقتی به رستوران مراجعه کردیم، کیک و نوشیدنی به مسافران دادند و همین موجب تشدید ناراحتی مسافران شد.

زائر دیگری نیز گفت: مهمانداران پرواز در مسیر بازگشت به تهران رفتار مناسبی نداشتند و به هر سوال و درخواستی با عصبانیت و بی احترامی واکنش نشان می دادند و معلوم نبود چرا این اندازه عصبانی هستند.

وی افزود: البته طبیعی است در این ایام تعداد پروازهای بین تهران و نجف بسیار زیاده بوده اما طبیعتا گروه پروازی برای هر مسیر تغییر می کند و اینطور نیست که یک گروه پروازی، چند مرتبه بین فرودگاه امام خمینی تهران و نجف در پرواز باشند؛ بنابراین گروه پروازی و مهمانداران نباید این اندازه عصبانی و خسته می بودند. بخصوص اینکه ما به عنوان مسافر، با پرداخت وجه اقدام به خرید بلیت کرده بودیم و هیچ منتی روی سر مسافران نبود و انتظار داشتیم خدماتی استاندارد دریافت کنیم نه اینکه با این برخوردهای خارج از استاندارد مواجه شویم.

یکی دیگر از زائران نیز  گفت: هواپیمایی که سوار شدیم نظافت نشده و کاملا کثیف بود و بقایای اقلام خوراکی مسافران قبلی در صندلی ها و کف هواپیما مشهود و معلوم بود که گروه نظافت فرصت نظافت هواپیما را هم نداشته اند.

سازمان هواپیمایی گزارش تاخیرها پروازهای اربعین را اعلام کند

به نظر می رسد سازمان هواپیمایی کشوری باید ضمن اعلام گزارش تاخیر پروازهای اربعین که در بازه زمانی 20 تا 30 مهرماه انجام شده است، برای سال آینده به گونه ای برنامه ریزی کند که مسافران اربعین همچون مسافران سایر مسیرها، خدماتی استاندارد و رضایت بخش، متناسب با هزینه ای که پرداخت کرده اند، دریافت کنند و با حداقل تاخیر مواجه باشند.