بزرگنمایی:
مسیرهای متعددی برای پیاده‌روی زائران اربعین به سوی کربلا تعیین شده است اما پرترددترین مسیر حد فاصل نجف ـ کربلا است که کوتاه‌ترین مسیر پیاده‌روی اربعین نیز به شمار می‌آید، اما دیگر مسیرهای پیاده‌روی چه شرایطی دارند؟
به گزارش تبسم مهر «نجف - حیدریه - کربلا»، «حله - طویریج - کربلا»، «بغداد - مسیب - کربلا»، «عین‌التمر – کربلا» و «کوفه - طویریج - کربلا» از جمله مسیرهای پیاده‌روی اربعین است.
سه مسیر نخست بیشتر به عراقی‌ها اختصاص دارد، تعداد موکب‌ها برای استراحت و پذیرایی در این سه مسیر کمتر است هرچند که اقوام و عشایر ساکن در آن مناطق خانه‌های خود را در اختیار زائران اربعین قرار می‌دهند.
معمولاً مسیر انتخابی زائران ایرانی برای پیاده‌روی «نجف - حیدریه – کربلا» است که کوتاه‌ترین، پرترددترین و مشهورترین مسیر دسترسی از نجف به کربلا است.
تعداد ستون‌های موجود در این مسیر، از ابتدای بزرگراه نجف به کربلا تا حرم حضرت ابوالفضل (ع)، 1452 ستون و فاصله هر ستون، 50 متر است که شماره هر کدام روی آن‌ها نوشته شده است.
توجه به این نکته لازم است ستون‌هایی از داخل نجف از شماره 1 شماره‌گذاری شده که تا ابتدای بزرگراه نجف به کربلا به شماره 182 می‌رسد، پس از آن شماره ستون‌ها دوباره از عدد 1 شروع می‌شود.
بنابراین راهپیمایی از نجف اشرف تا حرم حضرت ابوالفضل (ع) در شهر کربلا 1634 عمود یعنی حدود 80 کیلومتر مسافت دارد.
زمان لازم برای طی این مسیر به صورت پیاده‌روی مداوم20 تا 25 ساعت است که با توجه به زمان‌های مورد نیاز برای استراحت، اقامه نماز و خوردن غذا، "زمان تخمینی" سفر پیاده حدود سه روز است.
معمولاً آغاز پیاده‌روی جمعی زائران ایرانی از کنار پل «ثوره العشرین» در نجف اشرف یا از حرم حضرت امیرالمونین (ع) آغاز می‌شود.
برای آغاز پیاده‌روی می‌توان از در ساعت حرم حضرت علی (ع) خارج شد و از سمت راستِ باب الساعه، پیاده‌روی را از کنار خیابان امام زین‌العابدین (ع) یا خیابان امام جعفر صادق (ع) شروع کرد، این مسیرها تا بزرگراه کربلا ادامه دارد.
مسیر دیگری که برای آغاز پیاده‌روی می‌توان انتخاب کرد، خروج از در شیخ طوسی حرم حضرت علی (ع) و حرکت به سمت «وادی‌السلام» است. پس از عبور از وادی‌السلام بزرگراه نجف به کربلا است که سمت چپ آن، به سوی کربلا می‌رود.
در صورتی که زائران اربعین مسیر کنار رودخانه فرات به سمت کربلا (مسیر شط) را برای پیاده‌روی انتخاب کنند، لازم است با رعایت فضای معنوی ایام اربعین حسینی، از شنا و غسل در این رود پرهیز شود؛ چرا که به لحاظ بهداشتی امکان انتقال بیماری وجود دارد و از سویی بهتر است عرف و شرع کشور میزبان در این مورد رعایت شود.
بهتر است زائران هنگام پیاده‌روی بویژه در جاده‌های اصلی در جهت مخالف خودروها حرکت کنند.
از حرکت در سطح سواره‌رو نیز اجتناب و از شانه خاکی یا آسفالت حاشیه راه استفاده شود.
حتی‌المقدور کاروان به صورت طولی حرکت کند و از تردد در کنار یکدیگر که موجب اشغال سواره‌رو می‌شود، خودداری شود.
در پیش‌رو و پشت سر کاروان، برای دید بهتر خودروهای عبوری، از فردی که دارای پرچم قرمز باشد، استفاده شود.
در راهپیمایی اربعین از همراه داشتن پرچم‌های بزرگ با میله‌های فلزی خودداری شود، به دلیل نوع سیم‌کشی‌ها در عراق و احتمال برخورد میله‌های فلزی با سیم‌های برق، ممکن است حادثه برق‌گرفتگی رخ دهد.
توجه شود حرکت پیوسته و منظم با سرعت نسبتاً ثابت، اثر زیادی در کم‌شدن خستگی مسیر و جلوگیری از بروز گرفتگی عضلات دارد، پس باید برنامه منظمی برای مسیر و مکان‌های توقف و تجدید قوا داشت. استراحت‌های چند دقیقه‌ای به فاصله هر 50 عمود، بسیار مناسب است.
پیشنهاد می‌شود زائران هنگام استراحت یا در زمان توقف برای نماز، پاها را شسته و در صورت امکان کف پا را ماساژ دهند.
در هنگام دراز کشیدن، پاها را طوری قرار دهید که مقداری بالاتر از بدن باشد، زیرا این اقدام، باعث رسیدن خون بیشتر به مغز شده و از متورم‌شدن پاها پیشگیری می‌کند.
شروع حرکت به ویژه برای روز دوم، پیش از اذان صبح مناسب است؛ چرا که مسیر دارای ازدحام کمتری است و زائر از گرمای هوا هم در امان خواهد بود.
از آنجا که به سبب کثرت جمعیت در مسیر پیاده‌روی، احتمال گم‌کردن همراهان وجود دارد، برای حل این مشکل، بهتر است محل توقف‌ها (شماره میله و عمود مورد نظر)، برای یافتن همراهان و نیز محل استراحت اصلی برای اقامه نماز و خوردن غذا تعیین شود.
بهتر است عمودها یا میله‌هایی با شماره‌های مشخص یا رُند مثل اعداد با مضرب 100، 200 و 300 برای توقف انتخاب نشود، چون معمولاً تراکم جمعیت در آن‌ها زیاد است.
در کنار برخی از عمودها آنتن‌هایی برای برقراری تماس تلفنی با موبایل و اینترنتی، نصب شده است. برای انجام تماس تلفنی بهتر است قبل از طلوع آفتاب ـ که خط‌ها خلوت‌تر است ـ اقدام شود.
مناسب است پیاده‌روی، گروهی انجام شود تا در صورت بروز مشکل، امدادرسانی به یکدیگر آسان‌تر باشد. البته نباید این گروه خیلی بزرگ باشد، تشکیل گروه‌های پنج تا 10 نفره توصیه می‌شود، چون زیادبودن افراد گروه باعث سخت‌ترشدن هماهنگی و کندی آهنگ حرکت می‌شود.
ابتدا تا انتهای مسیر پیاده‌روی، تقریباً به وسیله چادرها یا سازه‌هایی تقسیم شده که هیئت‌هایی (موکب) از عراق یا کشورهای دیگر، مسؤولیت این چادرها را بر عهده دارند که بیشتر این هیئت‌ها، متعلق به قبیله‌ها و عشایر عراقی هستند.
در موکب‌های مستقر در مسیر که معمولاً در دهه دوم ماه صفر فعال هستند، خدماتی از قبیل انواع مواد غذایی و نوشیدنی‌های سرد و گرم ارائه می‌شود. همچنین برخی موکب‌ها محل خواب و استراحت هستند و برخی وظیفه فعالیت‌های فرهنگی را بر عهده گرفته‌اند. همچنین اقامه نماز جماعت و برگزاری مراسم عزاداری نیز در برخی موکب‌ها انجام می‌شود.
زائران در انتهای مسیر و نزدیک به کربلا، به دلیل کاهش چشم‌گیر موکب‌ها، ممکن است با کمبود آب آشامیدنی مواجه شوند، توصیه می‌شود مقداری آب برای پایان مسیر همراه داشته باشند.
مسیر پیاده‌روی معمولاً پس از ساعت 21 (ساعت 9 شب) خلوت‌تر می‌شود و بیشتر موکب‌داران تا اذان صبح استراحت می‌کنند، اما در این میان، برخی موکب‌داران شب را هم متناسب با شرایط جوی به خدمات‌دهی می‌گذرانند.
پیشنهاد می‌شود زائران برای تجدید وضو در بین راه، قبل از نزدیک شدن به اوقات شرعی اقدام کنند تا برای استفاده از سرویس‌های بهداشتی با ازدحام، اتلاف زمان و تأخیر در اقامه نماز اول وقت مواجه نشوند.
موکب‌ها قبل از غروب، شروع به توزیع شام می‌کنند و با نزدیک‌شدن به غروب آفتاب از حجم افراد در مسیر کاسته شده و افراد برای شام و استراحت شب، در چادرها توقف می‌کنند، بنابراین زائران در صورت ادامه پیاده‌روی بعد از غروب، با مشکل پیداکردن محل اقامت برای استراحت مواجه خواهند شد یا حداقل در مواکب مسقف نمی‌توانند محل اسکان بیابند.
جایی برای نگرانی به پایان رساندن مسیر نیست، در هر جا که تصور شد توانایی ادامه دادن مسیر وجود ندارد، می‌توان از خودروهایی که در مسیر هستند، برای رسیدن به کربلا استفاده کرد.
بهتر است زائران، کتابچه زیارتی یا نرم‌افزاری مجهز به زیارت‌نامه‌های معتبر اماکن زیارتی در نجف، کوفه و کربلا را همراه داشته باشد.