بزرگنمایی:

به گزارش تبسم مهر ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی با موضوع جامعه شناسی اسلامی با تأکید بر الگوی دینی مواجهه با آسیب‌های اجتماعی و نقد الگوهای غربی از صبح امروز در مشهد مقدس در حال برگزاری است.

حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این نشست به ارائه سخنرانی خود با عنوان «ادله اثبات وجود جامعه در چارچوب فلسفه اسلامی» پرداخت.

وی با بیان اینکه در تشریح «ادله اثبات وجود جامعه در چارچوب فلسفه اسلامی» سه دلیل بیان شده است، اظهار داشت: دلیل و برهان نخست از مقدمات حکمت مشاء بهره برده و در چارچوب حکمت اشراق است. دلیل دیگر مبتنی بر مقدماتی است که در حکمت متعالیه آمده است و دلیل سوم ریشه در بحث اعتباریات علامه طباطبایی دارد.

استاد دانشگاه تهران به پیامدهای این سه نظریه و دلیل در نحوه مواجهه با دوگانه‌هایی که در جامعه‌شناسی اسلامی مطرح می‌شود، اشاره کرد و گفت: برهان اول و سوم از افاضات استاد جوادی آملی استخراج شده است؛ برهان نخست مبتنی بر حکمت مشا است که 20 سال پیش مطرح شده است، برهان دوم استفاده از مقدمات و اصولی که از حکمت متعالیه نشأت گرفته و برهان سوم در سال‌های اخیر مطرح شده است.

وی ادامه داد: برهان نخست مبتنی بر بحث کلی -طبیعی است، در این بحث هر موجودی محسوس است که در نگاه به محسوسات پی می‌بریم موجود غیر محسوس نیز هست و  در بحث کلی -طبیعی ماهیت لا به شی در مقابل به شرط شی و به شرط لاست.

پارسانیا به مفاد بحث کلی -طبیعی اشاره کرد و گفت:  وقتی می گوییم در خارج 10 انسان وجود دارد هر کدام موضوع یک دانش و اطلاعات و آگاهی‌های خاص هستند و نکته دیگر 10 بودن آنهاست. کلی- طبیعی به نحو کثرت 10 تاست و مربوط به هیچ کدام از افراد نیست این برهان بر خلاف نزاعی که وجود دارد مجرد را اثبات نمی‌کند و وحدتی را در متن کثرت اثبات می‌کند.

وی افزود: انسان 10 تا کل را غیر از اجزا اثبات می‌کند و موجود است و آن چیزی که اثبات می کند جامعه است؛ این برهان منافاتی با براهین دیگر ندارد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطر نشان کرد: برهان دوم مبتنی بر اصولی است که برگرفته از حکمت متعالیه است که مباحثی همچون تشکیک در وجود، تجرد مطلق علم و اتحاد عالم با معلوم و جسمانیت الحدوث و روحانیت ابقا بودن را بیان می‌کند.

وی تصریح کرد: برهان سوم مبتنی بر بحث های اعتباریات است و به این نکته اشاره دارد که ادراکات ما یا اعتباری و یا حقیقی هستند؛ وجود به حقیقی اعتباری تقسیم می‌شود و اعتبار خود یک وجودی دارد. وجود اعتباریات از مسیر اراده و آگاهی انسان‌ها محقق می شود.