بزرگنمایی:
به دنبال «چندین مورد حوادث غرق شدگی، تلفات جانی و یا صدمه بدنی»، مدیرکل امور حقوقی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بخشنامه کرد که در تبلیغ و معرفی جاذبه‌های گردشگری، مخاطرات و هشدارها، روشن و برجسته درج شود.
به گزارش تبسم مهر عنوان این بخشنامه «ضرورت اعلام مخاطرات در اماکن تاریخی ـ فرهنگی و مناطق گردشگری مورد بازدید عموم» است. مدیرکل امور حقوقی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که آن را اوایل شهریورماه ابلاغ کرده است، کارکرد این بخشنامه را بیشتر پیشگیری از حوادث و صدمات بدنی و خسارات جانی گردشگران می‌داند، اما این‌طور که از محتوای بخشنامه برمی‌آید وقوع حوادثی در طبیعت و دعوی حقوقی علیه این وزارتخانه، انگیزه اصلی این حکم بوده است.
در یک دهه اخیر تلاش برای تغییر ذائقه سفر مردم با نمایش زیبایی‌های بیشتر از ایران و به تصویر کشیدن ماجراجویی‌ها در مناطق بکر و دور از دسترس همراه با تزریق هیجان بدون اشاره به هر نوع اطلاعات کاربردی دیگر و اقدامات محافظتی و ایمنی، نه تنها باعث شده برخی مناطق بکر در دسترس عموم مردم قرار بگیرند و با مخاطرات زیست محیطی و تخریب مواجه شوند که حجم گزارش‌ها از صدمات بدنی و تلفات جانی را نیز بیشتر کرده است؛ سفر بدون بازگشت برخی کوهنوردان غیرحرفه‌ای و حتی حرفه‌ای از کوهستان‌های برف‌زده و با شرایط آب‌وهوایی وخیم، گم شدن گردشگران در آب‌های خروشان، دره‌ها و مناطق کویری، گرفتار شدن برخی مسافران داخلی و خارجی در باتلاق‌ها و انفجار مین در کویر و جان باختن گردشگران از جمله وقایعی بوده که در نتیجه تبلیغات هیجان‌انگیز با تاکید صرف بر جذابیت‌های دیداری رخ داده است. درحالی‌که پس از وقوع حادثه، هیچ ارگان و یا دستگاهی مسؤولیت این خسارات و صدمات را نپذیرفته است.
خودروی گردشگران که در بیابان لوت روی مین رفت و یکی از سرنشینان آن جان باختدر بخشنامه مدیرکل امور حقوقی و املاک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز که به این موضوع اشاره‌ی ظریفی دارد، آمده است: «نظر به این‌که در برخی اماکن تاریخی ـ فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری و توریستی که در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت نرسیده‌اند اما به جهت معرفی توسط این وزارت به طرق مختلف اعم از چاپ و توزیع بروشور، کتابچه، نشریات و یا تبلیغ در سایت‌ها مورد توجه عموم مردم قرار گرفته است؛ چندین مورد حوادث غرق شدگی، تلفات جانی و یا صدمه بدنی رخ داده است و در مواردی همین موضوع بهانه طرح دعوی علیه سازمان (وزارتخانه) در محاکم قضایی شده و مشکلاتی را برای وزارت متبوع ایجاد کرده است؛ فلذا به منظو پیشگیری از تکرار موارد مشابه و تبری وزارت متبوع از هر گونه مسؤولیت در قبال اینگونه حوادث و مخاطرات لازم است ترتیبی اتخاذ فرمایند تا من بعد در کلیه انتشارات و اقلام تبلیغاتی اعم از کتاب و کتابچه معرفی آثار تاریخی و طبیعی و جاذبه‌های گردشگری، بروشور، بنرها و تابلوهای راهنما، سی‌دی، فضای مجازی و نظایر آن در سرایر کشور خطرات احتمالی موجود در مناطق فرهنگی ـ تاریخی، تفریحی و گردشگری استان‌ها به نحو روشن و برجسته‌ای پیش‌بینی و درج شود. »
ابراهیم شقاقی ـ مدیرکل امور حقوقی و املاک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ درباره این بخشنامه که به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، معاون سرمایه‌گذاری، معاون میراث فرهنگی و معاون گردشگری این وزارتخانه و فرمانده یگان حفاظت رونوشت شده است، به ایسنا گفت: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و اداره‌های استانی اگرچه در تبلیغات، بناهای تاریخی را در اولویت قرار می‌دهند اما جاذبه‌های گردشگری و طبیعت‌گردی را که در فهرست آثار ملی ثبت نیستند برای هدایت و جلب گردشگر، تبلیغ می‌کنند. مساله این است در امکانی که در فهرست آثار ثبت شده‌اند معمولا یگان حفاظت مستقر است و اصول ایمنی رعایت می‌شود اما از اماکنی که ثبت ملی نشده‌اند و بعضا در اختیار و نظارت ادارت استانی و وزارتخانه نیستند، گزارش‌هایی داشتیم که در آنجا حوادثی رخ داده و منجر به مصدومیت شده است و باب طرح ادعا علیه این وزارتخانه را باز کرده است.
وی اضافه کرد: با ابلاغ این بخشنامه از استان‌ها خواستیم هنگام معرفی و تبلیغ جاذبه‌های گردشگری به ویژه مناطقی که در فهرست آثار ملی ثبت نشده‌اند، هشدار و اخطار لازم را نسبت به شرایط و مخاطرات منطقه اعلام کنند، مثلا برای تبلیغ رودخانه‌هایی که شنا کردن در آن‌ها آزاد نیست باید اعلام شود که مخاطرات آن رودخانه‌ها چیست و شرایط حضور گردشگر در آن منطقه چگونه باید باشد.
او درباره نپذیرفتن مسؤولیت مخاطرات و حوادث احتمالی در مناطقی که اتفاقا اداره‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و حتی معاونت گردشگری وزارتخانه تبلیغ کرده‌اند، گفت: البته که در شرح وظایف این وزارتخانه و ادارات استانی آن به چنین موضوعی اشاره نشده و از جایگاه حقوقی مواضع این ادارات را تایید می‌کنم اما در این بخشنامه از آن‌ها خواسته شده که هشدارها و اخطارهای مربوطه را همزمان با تبلیغ جاذبه‌های گردشگری، اعلام کنند.
شقاقی افزود: ما در مناطقی که نسبت به آن‌ها مشرف نیستیم، مسؤولیتی نداریم، هرچند در اماکن تاریخی که ثبت ملی شده‌اند مسؤولیت حوادث متوجه ما می‌شود و اگر اتفاقی ناشی از قصور ما رخ دهد، وزارتخانه می‌پذیرد. اما اماکنی وجود دارند که ثبت ملی نشده‌اند ولی جاذبه گردشگری هستند مثل جاده اسالم ـ خلخال یا گردنه حیران؛ اگر در این مناطق اتفاقی رخ دهد قطعا مسؤولیتش متوجه وزارتخانه ما نیست اما برای پیشگیری باید مخاطرات آن‌ها را به مسافر اطلاع‌رسانی کنند. بنابراین بخشنامه‌ای که ابلاغ شده بیشتر حالت پیشگیری دارد.
گرداب مرگ در کول خرسان دزفول که جان گردشگران زیادی را گرفته اما همچنان برای ماجراجویی تبلیغ می‌شود