بزرگنمایی:
نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند در نواحی شهری و روستایی در حال افزایش هستند و تنهازیستی در میان زنان سالمند بیش از مردان سالمند شیوع دارد.
به گزارش تبسم مهر سالخوردگی جمعیت در تمامی جهان در حال رخ دادن است. سالخوردگی جمعیت همراه با تغییرات گسترده اجتماعی و اقتصادی است که در سرتاسر جهان رخ می‌دهد، افزایش درآمد و سطح تحصیلات، پیشرفت در جهت برابری جنسیتی، توانمندسازی زنان، بهبود سلامت عمومی، جهانی‌شدن، شهرنشینی و مهاجرت از جمله مسائل نوظهور جمعیتی است. روز به روز بر سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند افزوده می‌شود. تنهازیستی یک عامل خطر جدی برای کاهش سلامت سالمندان است.
دکتر مهری شمس قهفرخی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان، در پژوهشی با عنوان تنهازیستی سالمندان در ایران برحسب تفاوت‌های سنی و جنسیتی: شیوع و عوامل مرتبط این موضوع را بررسی کرده است.
در این پژوهش آمده است:« داده‌های این مقاله از دو منبع اصلی یکی "نتایج منتشر شده سرشماری عمومی نفوس و مسکن" و دیگری "داده‌های فردی دو درصد سرشماری سال 1395" گرفته شده است. سالمند تنها، به عنوان فردی تعریف می‌شود که 60 ساله یا بالاتر باشد و در خانواری حضور داشته باشد که تنها یک عضو دارد.»
نویسنده این مقاله می‌گوید : بررسی داده‌ها نشان می‌دهد در سطح کل کشور، در سال 1365، سالمندانی که تنها زندگی می‌کردند، در حدود 9.1 درصد بوده است. در سال 1375، کمی کاهش داشته و به 9 درصد رسیده، در سال 1385، به 10.9 درصد، در سال 1390 به 14.5 درصد و در سال 1395 به 14.9 درصد رسیده است. بیشترین افزایش بین سال‌های 1385 تا 1390 بوده که در حدود 33 درصد افزایش یافته است.
در این مقاله آمده است: « شیوع تنها زندگی کردن به طور قابل توجهی در نواحی شهری و روستایی رو به افزایش است و اما بیشترین تفاوت روستا، شهری در سال 1395، مشاهده می‌شود. به طوری که، 14.5 درصد از سالمندان شهری، و 16 درصد از سالمندان روستایی تنها زندگی می‌کنند. تفاوت قابل توجه بین زنان و مردان در تنها زندگی کردن در تمامی سال‌های سرشماری مشاهده می‌شود و اما بیشترین تفاوت در سال 1390، با 5 درصد مردان در مقابل 23.6 درصد زنان و در سال 1395، با 5.5 درصد مردان در مقابل 24.1 درصد زنان ملاحظه می‌شود.»
بررسی شیوع تنهازیستی سالمندان در طول پنج دوره سرشماری در سطح کشور، نشان داد که سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند در نواحی شهری و روستایی در حال افزایش هستند. این در حالی است که ازدواج دیرهنگام‌تر سالمندان و فرزندان آنان و حتی تاخیر در تولد اولین فرزند، اثر کاهش سهم خانوارهای گسترده را تقلیل داده و از طریق افزایش سال‌های حضور فرزندان مجرد در خانواده پدری، سرعت رواج خانوارهای تک‌نفره را مهار می‌کند.
در این پژوهش آمده است:« عامل مهم دیگری غیر از عوامل جمعیتی می‌تواند بر تنهایی هر چه بیشتر سالمندان اثرگذار باشد. مهمترین عامل اجتماعی، تمایل بیشتر فرزندان به داشتن فاصله مکانی و زندگی مستقل از والدین سالمند، حتی پس از مرگ پدرانشان است.»
شمس قهفرخی می‌گوید:« در ایران، تنهازیستی با بالا رفتن سن، زندگی در مناطق روستایی، زن بودن، ازدواج نکردن، طلاق، بیوگی، دارای درآمد بدون کار، خانه‌داری و سایر فعالیت‌ها مرتبط است. با توجه به ویژگی مهم وضعیت زندگی سالمندان ایرانی، که افزایش نسبت تنها زیستن و زنانه‌تر شدن این شکل از زندگی است و همچنین با توجه به تغییرات جمعیتی – اجتماعی پیش رو، که انتظار می‌رود این پدیده در آینده گسترش بیشتری داشته باشد، انتظار می‌رود شرایط دشوارتری برای زنان در آینده ایجاد شود.»
این پژوهش در چهارمین شماره هجدهمین سال نشریه "پایش" منتشر شده است.