بزرگنمایی:
بیمارستان بزرگ و قدیمی کشور که روزی با تکیه بر پزشکان فرانسوی چرخش میچرخید، حالا مامنی است برای تربیت پزشکان و جراحان معروف وطنی؛ از خارج از کشور نیز بیمار میپذیرد و از جمله پیشانی سفیدها در میان مراکز درمانی و جامعه پزشکی است...
به گزارش تبسم مهر گذشته، حال و آینده بیمارستان سینا؛ بیمارستان 156 ساله کشور در جنوب شهر تهران را بادکتر محمد طالبپور - رییس این بیمارستان به گفتوگو نشستیم که در پی میخوانید:
بیمارستان 156 ساله پایتخت
از پزشکان فرانسوی تا جراحان درجه یک وطنی
دکتر طالبپور در توضیح تاریخچه بیمارستان سینا میگوید: بیمارستان سینا قدیمیترین بیمارستان ایران است و دقیقا 156 سال توسط ناصرالدین شاه که به فرنگ رفته بود و مدل بیمارستانهای جدیدی را دیده بود، دستور ساخت این بیمارستان را به پزشکی فرانسوی داد و بیمارستان ساخته شد. تا مدتی نیز تمام پزشکان آن فرانسوی بودند تا اینکه اولین جراح ایرانی که در خارج درس خوانده بود به نام پروفسور عدل آمد و به نوعی بیمارستان را در اختیار گرفت و با آموزشی که به دانشجویان خود میداد، ساختار بیمارستان را تغییر داد و جراحان معروف و درجه یک ایران در شروع از بیمارستان سینا فارغ التحصیل شدند و در همه جای ایران پخش بودند.
وی میافزاید: مکتب عدل که در جراحی ایران نهادینه شده است، روش جراحیهای پرفسور عدل بود که برای اولین بار به صورت مدرن در ایران اجرا شد. آن زمان تمام جراحیها توسط ایشان انجام میشد و کار جراحی چندان پیشرفته نبود، ولی رفته رفته در بیمارستان سینا بخش ارولوژی و ارتوپدی و مغز و اعصاب باز شد و کلاً مفهوم جراحی خود را در بیمارستان سینا نشان داد. میتوان گفت قدیمیترین مرکز جراحی ایران و مرکز تروما و تصادفات در ایران، بیمارستان سینا است. بنابراین مشخص است که لازمه پیشرفت علم، پیشرفت مراکز خدماتی و درمانی و دانشگاهی است و بیمارستان سینا با همان مدل، رشد و پیشرفت خوبی بعد از انقلاب و بعد از جنگ داشت.
طالبپور ادامه میدهد: بیمارستان سینا با رشد در گروههای جراحی همزمان گروههای وابسته به خود، همچون پاراکلینیکها و رادیولوژی و… را رشد داد و بیمارستان سینا امروزه به صورت چشمگیری نسبت به جاهای دیگر پیشرفت کرده است. امروزه جراحی مدرن جراحی مینیمالی اینویزیو است؛ یعنی جراحیهای کم تهاجمی و به جرات میتوان گفت که دانشگاه علوم پزشکی تهران و بیمارستانهای سینا و امام خمینی که تقریبا به طور هم زمان شروع به فعالیت کردهاند و از سال 1372 لاپاروسکوپی را به عنوان روشی کمتر تهاجمی آغاز کردهاند، نزدیک به یک دهه از دانشگاههای دیگر جلوتر هستند.
خدمات نوین و تربیت رزیدنتهای فوق تخصصی
وی درباره خدمات خاص و نوین در این بیمارستان به ایسنا میگوید: امروز میتوان ادعا کرد که پر مریضترین و متنوع ترین بخش، بخش لاپاروسکوپی بیمارستان سینا است و بیماران در این بخش درمان میشوند. جراحی عروق که یکی از ملزومات تصادفات و جنگ و… است، در بیمارستان سینا بخشی بسیار پیشرفته و با سابقه دارد و سالیان سال رزیدنت فوق تخصصی تربیت میکند. امروزه روشهای باز و سنتی جراحی عروق به روش جدید تبدیل شده است و در اینجا به بهترین روش انجام میشود. یکی از کارهای بزرگ در جراحی قلب و عروق قانون 247 است که اجرا میشود و تمام بیماران سکته قلبی که به صورت اورژانسی به بیمارستان سینا ارجاع داده میشوند در زیر یک ساعت آنژیو میشوند و با روش آنژیوگرافی عروق را که تنگ شده است، باز میکنند. همین کار با قانون 724 در گروه جراحی مغز و اعصاب نیز انجام میشود و سه گروه متبحر در این بیمارستان داریم. البته این روشها گران است و محدودیت وجود دارد ولی این پتانسیل در بیمارستان سینا وجود دارد و این بیمارستان یکی از پیشتازان این کار در این راه است.
طالبپور ادامه میدهد: در جراحان اورولوژی بهترین جراحان را در این مرکز داریم که کارهای پیشرفتهای را با روش لاپاروسکوپی و سیستوسکوپی انجام میدهند. در مورد تومورهای قاعده جمجمه نیز پیشرفت شگرفی صورت گرفته و به روش سینوسکوپی انجام میشود و از طریق سوراخ بینی، تومورها درآورده میشوند. در مجموع جراحی در بیمارستان سینا در اوج خود انجام میشود و این باعث افتخار است.
دگردیسی به موقع
رییس بیمارستان سینا میگوید: این پوستاندازی و دگردیسی در بیمارستان سینا بسیار به موقع رخ داد و وابستگی به روشهای قدیمی و دگماتیسم در سینا با ذهنیتی خوب و تغییر در اساتید و جوانگرایی به سمت مدلهای خوب حرکت کرد. رشتههای مختلف در بیمارستان سینا تماما در تاپ لیست رشتههای مختلف هستند. تیپ اساتید اینجا متفاوت است؛ محل بیمارستان در جنوب شهر است و به همین دلیل حس همگون بودن با بیماران نیز پر رنگ است و از دید پزشکان، بیماران به چشم آشنایی از خودشان که بیمار شده است، دیده میشوند. در مجموع به واسطه قدمت این بیمارستان، سنتهایی در آن وجود دارد که اگرچه ملموس نیست ولی در رفتارها محسوس است.
وی ادامه میدهد: بسیاری از اساتید مطب شخصی دارند و میتوانند بیماران را به مطبهایشان ارجاع دهند اما میبینیم که بسیاری از بیماران آنها در لیست عملها و ویزیتهای بیمارستان هستند؛ این نکته نشان میدهد کار آنها بالاتر از مرزهای مادی است. در مجموع باید تاکید کرد که در گروههای مختلف در این بیمارستان، پیشرفتها شگرف بود و هر چند در اوایل انقلاب برخی از اساتید از سینا رفتند و خلایی ایجاد شد، اما در چند سال اخیر به خصوص در یک سال گذشته، بازسازی صورت گرفت و نیروهای جوان و علاقمند شروع به کار کردند.
طالبپور همچنین تاکید میکند: اداره بخشهای دانشگاهی باید علمی باشد؛ چراکه کسی که وارد دانشگاه میشود این هدف را ندارد که درآمد کلانی کسب کند و اگر چنین بود بیرون از بیمارستانهای دولتی پول بیشتری وجود دارد. بنابراین او عشقی علمی دارد و اگر کسی بتواند این انگیزه را بارور کند، رشد سریع حاصل میشود.
وی میافزاید: من همه جا گفتهام که بخش نورولوژی بیمارستان سینا سمبل رشد نیروهای جوان است. این افتخار ماست که یکی از بهترین بخشهای ما در بیمارستان سینا بخش نورولوژی است. این بخش پیشرفت زیادی داشته و بیماران اعتماد کردند. زمانی فقط بیماران چاقو خورده به بیمارستان سینا میآمدند و امروز از اقصی نقاط کشور و حتی از بیرون از کشور بیمار وارد بیمارستان میشود. امروز پیشانی سینا در جامعه پزشکی سفید است.
پوشش درمانیِ مرکز و جنوب شهر
طالبپور درباره ضریب اشغال تخت و مراجعات روزانه به بیمارستان سینا نیز میگوید: برای آمار دقیق باید به اسناد مراجعه کنم و معمولا هر روز آمارها به من ارائه میشود. ما در بیمارستان حدودا 500 تخت داریم که در بخشهای مختلف به طور متوسط مراجعهکنندگان متفاوت است. مراجعه به تختهای اورژانس در حدود 100 نفر است که برای بستری شدن در گروههای مختلف و رشتههای متفاوت اقدامات لازم انجام میشود. تقریبا همیشه 500 تخت بیمارستان به طور 100درصد پر است و به طور متوسط صد در صد ضریب اشغال تخت داریم و در کل بیمارستان همیشه ضریب 85 درصد است و صددرصد کردن این کار، ریسکی را ایجاد میکند. البته با ضریب 85 درصد شاید برخی از بخشهای ما چندان فعال نباشند؛ مثل بخشی که فقط بیماران خارجی را قبول میکند یا بخشهایی که بیمار بستری ندارند؛ مثل جراحیهای فک و صورت که کار آنها زود انجام میشود و به بستری شدن نمیکشد. میتوان اینطور ادعا کرد که بیمارستان سینا بخش وسیعی از قسمت میانی و جنوب شهر را سرویس میدهد و با توجه به قدمت آن اعتماد لازم را به دست آورده است.
آمار فوتیها در بیمارستان سینا بالاست؟
وی همچنین میگوید: باید این نکته را نیز بگویم که مرکزی که بخش تروما و تصادفات را در خود دارد، آمار مرگ و میر بالایی دارد و به جرات میتوانم ادعا کنم آمار اقدامات درمانی ما بسیار خوب است. این ذهنیت که در بیمارستان سینا بسیاری از بیماران فوت میکنند به این دلیل است که حادثه دیدگان تصادفات وحشتناکی به بیمارستان سینا آورده میشوند. در عین حال نیز ما تلاش کردیم مفهوم عملهای اورژانس را از عملهای الکتیو جدا کنیم و ساختمان جدید را عمدتا بر مبنای عملهای الکتیو و درمانگاه و تعبیه کردهایم و اورژانس را با توان بالقوهای که وجود دارد و تبدیل طبقات فوقانی اورژانس به دو بخش زنانه و مردانه، آن بخش به بیمارستان اورژانس سینا تبدیل میشود؛ چراکه بیماری که در اثر نزاع چاقو خورده نمیتواند با بیماری که عمل الکتیو تومور دارد، در یک جا بستری باشد. در مجموع اورژانس بسیار قوی و پرکاری داریم. همچنین بخش پیوند فعالی داریم و گروههای جراحی بروز و روشهای جدید جراحی در همه فیلدها به صورت مدرن و بروز فعالیت میکنند.
جای خالی چند رشته تخصصی در قدیمیترین بیمارستان ایران
رییس بیمارستان سینا ادامه میدهد: نقص این بیمارستان این است که فعلا به صورت مجتمع تعریف نشده است. در یک بیمارستان حتما باید واحدهای خاصی باشد تا مجتمع تعریف شود. ما بخش زنان و رشته زنان نداریم؛ چراکه بیمارستان سینا از قدیم مرکز تصادفات بود و بخش زایمان و آرامش مادر در این فضا جایی نداشت، ولی امروز با میل پیدا کردن بیمارستان به بخش الکتیو، جای خالی بخش زنان و رشته زنان در بیمارستان به چشم میخورد. همچنین رشتههای جانبی که گهگاه بیمارستان به آن نیاز پیدا میکند مثل چشم و پوست و گوش و حلق و بینی که تمایل داریم به صورت درمانگاهی آنها را فعال کنیم.
500 تخت و 1100 پزشک و پرستار و ...
وی در ادامه صحبتهایش به تعداد پرسنل و اعضای هیات علمی بیمارستان سینا نیز اشاره میکند و میگوید: به طور دقیق ما 100 عضو هیات علمی و در حدود 500 پرستار و حدودا 500 نفر کادر داریم که کمک بهیار و بهیار و درمانی و اداری و… هستند. در کل در حدود 1100 پرسنل داریم که بسیاری شرکتی هستند و رسمی نیستند و 500 تخت داریم.
طالبپور همچنین به تجربه اساتید و پزشکان پیشکسوت اشاره میکند و میافزاید: این افراد برای دانشگاه نعمت هستند و هرگز از وجود آنها محروم نخواهیم ماند. ما اتاق استاد و خانه استاد داریم و اساتید بازنشسته گهگاه به اینجا میآیند و ما با آنها مشورت میکنیم و آنها با فضاهای جدید آشنا میشوند و به هیچ وجه اجازه نمیدهیم احساس دوری رخ دهد. باید بپذیریم که بعد از سی یا سی و پنج سال کار باید در محیط دانشگاهی حکم مشاور را پیدا کنیم. وقتی نسلها عوض میشوند باید به آنها اجازه دهیم خودشان فکر کنند و تصمیم بگیرند. این اصلی است که برای پویایی جامعه نیز لازم است.
قانون منع بکارگیری بازنشستگان در بیمارستانها چطور اعمال شد؟
وی در این باره ادامه میدهد: جوانگرایی در چند سال اخیر به طور واضحتری در بیمارستان سینا رخ داده است. این سیاست مدتی در دستور کار نبود، ولی با تغییر مدیریتها بیشتر شد و این پوست اندازی بود. سال گذشته به یکباره 13 استاد ما بازنشسته شدند، این اساتید سالها پیش باید بازنشسته میشدند، ولی پای کار مانده بودند. برخی نزدیک به 39 سالگی سابقه کارشان، از کار بازنشسته شدند. قانون مجلس و تاکید بر بازنشستگی افراد و اینکه به طور طولانی مدت شاغل نباشند، تاثیر داشت. از بیمارستانی با 100 عضو هیات علمی به یکباره نزدیک به 15 نفر رفتند و این افراد اساتید و روسای بخشها بودند و به یکباره بیمارستان عوض شد. ما به سرعت نیروهای جوان و با انگیزه را جایگزین کردیم و به این ترتیب رشد کاری شدت گرفت. ولی ارتباط ما با اساتید همچنان برقرار است و ما از آنها نظر مشورتی میگیریم. اگر بزرگانمان را فراموش کنیم، خودمان نیز به زودی فراموش میشویم.
طالبپور همچنین درباره منشور حقوق بیماران و مباحث مرتبط با رعایت کرامت بیماران در مراکز درمانی نیز به ایسنا میگوید: این سوال بسیار به جا بود. همانطور که اشاره کردم با رشد تمدن، نیازهایی باید باور و جدی گرفته شود. زمانی به بیمار توضیح داده نمیشد و شاید 50 سال پیش کسی اجازه سوال کردن درباره اقدامات درمانی را نداشت. ما هم به یاد داریم که در زمان دانشجویی ارتباطی با مریض نداشتیم. ولی با پیشرفت جوامع و رشد ارتباطات، افراد احساس نیاز میکنند و پزشکان نیز پذیرفتهاند که این توضیحات را به بیمار ارایه دهند. این پذیرش به واسطه پیشرفت جامعه است و در مراکز دولتی نیز باید تلاش کنیم تا عقب نمانیم.
وی ادامه میدهد: سال گذشته یکی از بیماران که خیر بود و به واسطه سردردش مراجعه کرده بود، از آنجا که بخاطر سردرد، فضای بیمارستان مناسب وی نبود، پیشنهاد داد که با هزینه خود تمام فضای درمانگاه را به ساختار مطبهای شخصی تبدیل کند. در تمام بیمارستان های دولتی به دلیل ازدحام و شلوغی، شاید مقداری بحث احترام به بیمار مورد سوال باشد. از طرفی هم ساعت ویزیت مشخص نیست و از 7 صبح تا دو بعدظهر بخاطر ویزیتی چند دقیقهای، معطل هستند. در هر حال این روند در بیمارستان سینا در حال اصلاح است. بسیاری از بیماران معطل میشوند و ما وظیفه داریم آنها را حداقل مثل مطبهای خصوصی در صف نگه داریم و باید در نوبتدهی دقیقتر باشیم و سیستمهای کامپیوتری و اینترنتی و تلفنی به همین دلیل فعال شده است تا افراد زیاد معطل نمانند.
نوبتدهی اینترنتی در بیمارستان سینا
وی در همین راستا ادامه میدهد: طرح اینترنتی نوبت دهی وابسته به دانشگاه فعال شده است. در این طرح در پرونده مشخص شده است و فقط ساعت گفته میشود؛ در حالیکه توزیع نوبتدهی ساعتی، در بیمارستانهای دولتی باب نیست. کسی حاضر نیست این را قبول کند. این فشار دو طرفه است و هم باید بیماران تکریم شوند و هم پزشکان موظف شوند. نظم باید نهادینه شود و ما پیگیر این پلان در بخشهای درمانگاهی هستیم. این طرحها هزینهبر هستند و این امکان وجود ندارد که دانشگاه وارد شود و یا بیمارستان هزینه کند؛ اب طرفی هم تا این طرح ها اجرا نشود، تکریمی که مد نظر است اتفاق نمیافتد. بنابراین امیدوارم با خیری که علاقمند انجام این کار است، این طرح نهایی شود. در مجموع این تکریم به زیرساخت نیاز دارد و پذیرشها باید آنلاین و معنیدار شوند و پزشکان نیز در این زمینه موظف شوند.
طالبپور میافزاید: بافتی که در بیمارستان سینا وجود دارد و برخوردی که با بیماران میشود در هیچ جای دیگری وجود ندارد و به واسطه بافت و شرایط فرهنگی بیمارستان، گردش کار در بیمارستان سینا بسیار سریع است و ما مریض معطل و بستری شده برای عمل کم داریم و کار به نحوی طراحی شده است که مریض بخوابد و صبح جراحی شود. تغییر این وضعیت نسبت به سالهای قبل به نوعی تکریم بیمار است ...
وی در پاسخ به سوال ایسنا درباره هزینههای درمان افراد کم بضاعت یا بیبضاعت نیز میگوید: میتوانم ادعا کنم ما یکی از پرخیرترین بیمارستانها هستیم و مددکاری ما تا جایی که من میدانم و در جریان هستم، حجم زیادی از اینگونه بیماران را پوشش داده است. چون اعلام عمومی و تبلیغ بر این مساله میتواند باعث سوء استفاده شود، به همین دلیل مانور داده نمیشود.
واریزهای اینترنتی خیرین سلامت
طالبپور با ذکر نمونهای از هزینه اعمال جراحی ادامه میدهد: به عنوان مثال عمل جراحی چاقی در بیمارستانهای خصوصی تا مرز 40 میلیون تومان است و در مراکز دولتی به طور متوسط 5 تا 6 میلیون تومان از بیماران اخذ میشود؛ این درحالیست که در مرکز ما حداکثر قیمت 1.5 تا دو میلیون تومان است؛ چراکه ما خیر داریم و بسیاری از وسایل جراحی توسط خیرین تامین میشود. جدای از این مساله در مورد ام اس در بیمارستان سینا چند خَیِر به طور آنلاین حضور دارند و نیاز بیماران را اینترنتی واریز میکنند. این احساس آمادگی، محصول اعتماد است. این پتانسیل باعث اعتماد و جذب نیروهای متعدد میشود. در مجموع میتوانم این ادعا را داشته باشم که هیچ بیماری در بیمارستان اینجا به واسطه نیاز مالی در استیصال قرار نمیگیرد. البته ما هرگز درباره فرد خاصی اظهار نظر نمیکنیم. ما مددکار حرفهای داریم که تمام بیماران را از روز اول بستری، تحت نظر قرار میدهند. مددکاری ما الزاما با اعلان نیاز افراد، رفتار نمیکند بلکه با شناسایی افراد رفتار میکند. این کاری حرفهای و تخصصی است.
وی در ادامه صحبتهایش در پاسخ به سوال ایسنا درباره چگونگی ارتباط گرفتن بیماران با رییس بیمارستان در صورت نیاز، میگوید: اگر بخواهند و لازم باشد حتما این دیدارها رخ میدهد. البته مسایل طبقهبندی است. به عنوان مثال اگر صندلی در اتاقی شکسته باشد و بیمار بخواهد برای این کار رییس بیمارستان را ببیند، طبیعتا در این زمینهها با مراجعه کنندگان در ارتباط نیستیم و هر موردی مسوولی دارد. اما هر روز در تمام حیاط بیمارستان قدم میزنم، هر روز در پاویون نزد سایر اساتید هستم و با دانشجویان کلاس دارم. مدیر بیمارستان مسئول کارهای اجرایی بیمارستان است. در محیطهای آموزشی، رییس بیمارستان بیشتر بُعد علمی کار را برعهده دارد و مسائل ریز و اجرایی به گروه مدیریت بیمارستان مربوط است.
آینده قدیمیترین بیمارستان کشور
طالبپور همچنین در پاسخ به این سوال که چه آیندهای برای بیمارستان سینا متصور هستید، به ایسنا میگوید: من باید از ریاست قبلی بیمارستان جناب آقای دکتر پورمند تجلیل کنم که در 15 سالی که در سری دوم ریاست خود بودند، زحمات زیادی کشیدند. در این مدت با ارتباطاتی که با تمام اعضای هیات علمی برقرار شد، پلانی برای بیمارستان ریخته شد و بر آن اساس در طی یک سال اخیر کارهای قبال توجهی برای بیمارستان انجام شد. از همه مهمتر افزایش روحیه و انگیزه و همکاری هیات علمی بود. ما توانستیم به واسطه ارتباط و صمیمیت بیشتر و ماهیت اساتید این بیمارستان که مدلی صمیمانه و دوستانه دارند، انگیزهها را بالا بریم و توان افراد بالا رفته است.
وی میافزاید: با آمدن نیروهای جوان چه به صورت طرحی و چه به صورت ماده 88 و چه به صورت عمومی، موج مثبتی ایجاد میشود و این موضوع باعث جوانگرایی در قسمت کادر علمی بیمارستان شده است. جوانان با آمدن خود از لحاظ کار بیمارستان را پربارتر میکنند. در وسایل و تجهیزات و امکانات توانستهایم علی رغم فضای اقتصادی سنگین جامعه، بیمارستان را عمدتا به واسطه خیرین تجهیز کنیم. در یک سال گذشته مراکز پژوهشی بیمارستان رشد زیادی داشت. این کارها بیشتر نرم افزاری است. ساختمان جلوی درب در یک سال گذشته تجهیز و فراهم شد و این کار در راستای تکریم از همراهان بیماران صورت گرفت.
رییس بیمارستان سینا ادامه میدهد: همچنین طرح جامعی تعریف کردهایم که دیدی مجدد به کل بیمارستان است تا بتوانیم بخش زنان و بخش رادیوتراپی داشته باشیم و برای بیمارستان بخش پت اسکن داشته باشیم. این موارد دیده و طراحی شده، ولی اجرا به خیرین وابسته است تا کارهایی استراتژیک انجام دهند. با اطمینان کامل میگویم که نیروها با تمام توان و انگیزه کار میکنند و هیچ گونه سوء استفادهای نیست و هدف فقط کار است. این درحالیست که همه این پزشکان میتوانند مطب و مریضهای آنچنانی داشته باشند، ولی همه ما پذیرفتهایم که برای مردم کار کنیم و اگر خیرینی وجود دارند که حاضرند برای آینده درمان و بهداشت کشور سرمایهگذاری کلان کنند، مراکز بهداشت ریفرال اولویت دارند. به این دلیل که اگر در شهری غریب بیمارستانی فوق تخصصی بزنید فایده چندانی ندارد. آنجا باید درمانگاههای مجهز و پراکنده و خوبی داشته باشد. ولی هزینه باید در مرکز ریفرال شناخته شده صرف شود. کار فوق تخصصی پیشرفته را نمی توان در تمام نقاط کشور تعریف کرد و باید مرکزی شناخته شده برای این کار تجهیز شود. بهتر است ریفرال در شهرهای بزرگ استان و در تهران باشد.
وی تاکید کرد: تعادل رفتار خیرین و بهینه شدن درمان نکتهای است که به افق فرهنگی نیاز دارد. من از یکی از پزشکان که مشاور من بودند خواهش کردهام آینده بیمارستان سینا را در مقایسه با بهترین مراکز درمانی دنیا مقایسه کند. همه این موارد روی کاغذ خواهد بود. ساختار سازی و تعریف این پلانها کار یکی از اعضای هیات علمی است که این مقایسه را انجام میدهد. ما در این زمینهها تمام تلاش خود را میکنیم ولی نتیجه به نیروهای جوان و میزانی که به آنها بها دادهایم، مربوط است.
رییس بیمارستان سینا در پایان میگوید: اطمینان دارم نیروهای جوان از پس بزرگترین کارها بر میآیند و مشکل از ماست که نمیتوانیم به آنها بها دهیم.