بزرگنمایی:
مشکلات دریای جنوب هر روز در وسعت این اکوسیستم بخشنده عمیقتر میشود، مصائبی از نابودی آبزیان و صید ترال تا ورود فاضلاب و آلودگیهای نفتی که نفس دریا را گرفته است.
به گزارش تبسم مهر دریا آرام است، موجهایش آرامآرام در حرکت هستند و خود را به ساحل میرسانند، موجی تمام میشود و از پس آن موجی دیگر برمیخیزد و راه ساحل را در پیش میگیرد. این سیکل روزها، ماهها، سالها و قرنها ادامه دارد ولی هیچگاه تکراری نمیشود؛ انگار هر موجی با موج دیگر تفاوت دارد.
در اعماق دریا قایقهایی دیده میشوند که در حال صید هستند، لنجهایی نیز از بندر بارگیری کرده و در حال حرکت هستند، یک کشتی بزرگ در حال عبور از کانال است تا خود را به بندر برساند، در گوشهای از ساحل چند کودک و چند جوان در حال شنا هستند و چند خانواده نیز در طول ساحل نشسته و به دریا خیره شدهاند.
این تنها یکگوشه از این دریای عظیم بود. از این دریای بیکران هر کس بهرهای دارد؛ یکی از آن رزق و روزی برمیدارد، یکی از دریا برای تفریح استفاده کرده و گروهی نیز به دریا عادت کردهاند و انگار بدون دریا زندگیشان بیمعنی است.
صیادی که ماهی میگیرد با آن روزگار میگذراند، تاجری که باری را حمل میکند به درآمدی میرسد، جوانی که در دریا شنا میکند از آن لذت میبرد و . . . ولی این دریا از خیلیها ناراحت و دلخور است.
دل دریا خون است
دریا از صیادی دلخور است که بیرویه صید میکند و نسل انواع آبزیان مأکول و نامأکول را در خطر انقراض قرار داده است، دریا از کسانی ناراحت است که سالها است فاضلاب خود را به دریا میریزند، دریا از صیادان و تجاری دلگیر است که وسط دریا آشغالهای خود را به دریا میریزند، دریا از شرکتهای نفتی و نفتکشها به دلیل آلودهکردن و خفه کردن آن شاکی است.
دریا آنقدر از عوامل مختلف و متعدد ضربه خورده است که دیگر رمقی برای او نمانده است ولی دریا همچنان رزق و روزی میدهد، مسیر تجارت را هموار میکند و نشاطبخش است ولی کسی از دل دریا خبر ندارد.
دل دریا خون است و روزبهروز به سمت زوال و نابودی پیش میرود و این انسان است که همچنان از دریا خدمات میگیرد ولی قدمی برای رفع دغدغهها و نگرانیهای دریا برنمیدارد.
صید بیرویه و نابودی نسل آبزیان
در سالهای اخیر و به دنبال صید بیرویه آبزیان در دریا ضربههای بسیار سختی به دریا وارد شده است و برخی از گونههای دریایی در شرف نابودی قرارگرفتهاند. برخی شیوههای صید مانند صید ترال آنقدر مخرب است که دریا را به مرز نابودی کشانده است.
به گفته یکی از دوستداران محیطزیست، برخی صیادان در طول سال آنقدر از صید ترال استفاده میکنند که انگار دریا را شخم زدهاند و هر نوع آبزی که در دریا وجود دارد را نابود میکنند.
برخی صیادان آنقدر از صید ترال استفاده میکنند که انگار دریا را شخم زدهاند و هر نوع آبزی که در دریا وجود دارد را نابود میکنند
ناصر محمدی که دل خوشی از وضعیت صید و صیادی ندارد، صید بیرویه و استفاده از شیوه ترال را عاملی برای نابودی انواع آبزیان در دریا میداند و استمرار این وضعیت را به معنای پایان زندگی آبزیان میداند.
متأسفانه علیرغم تذکرهایی که همواره از سوی مسئولان صادر میشود، برخورد قابلتوجه و جامعی با این شیوههای مخرب صید صورت نمیگیرد و بسیاری از صیادان از این شیوه استفاده کرده و دریا را نابود میکنند.
صید ترال همواره مورد اعتراض فعالان زیستمحیطی بوده است و علیرغم اینکه در بسیاری از کشور بهشدت با این نوع صید برخورد میشود ولی در آبهای ما بهخوبی با این موضوع برخورد نشده است.
ورود فاضلاب به دریا
یکی دیگر از مشکلات اساسی که همواره گریبانگیر دریا بوده است، ورود فاضلاب از نقاط مختلف به دریا است که در برخی از شهرهای ساحلی شاهد وضعیت اسفباری در این زمینه هستیم.
ورود فاضلاب به دریا باعث آلودگی شدید آن شده و علاوه بر مشکلاتی که برای آبزیان و موجودات دریایی ایجاد میکند، بهداشت آب دریا را نیز با مخاطره روبرو کرده و خطراتی را برای افرادی که در دریا شنا میکنند ایجاد میکند.
به گفته مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری بوشهر، در برخی از نقاط ساحلی استان بوشهر شاهد ورود فاضلاب به دریا هستیم که این موضوع نگرانیهایی را ایجاد میکند.
عباس برزگرزاده با اشاره به اینکه وضعیت شناگاههای استان بوشهر مشخص شده است، ادامه داد: نقاط آلوده با پرچمگذاری زرد مشخص شده است و در نقاط غیرآلوده که بهعنوان شناگاه رسمی شناخته شدهاند پرچم آبی نصب میشود.
وی بر لزوم مقابله جدی با عوامل آلودهکننده دریا تأکید کرد و افزود: دریا متعلق به همه مردم است و هیچکسی حق ندارد که دریا را آلوده کند و محیط ناسالمی برای مردم در کنار دریا ایجاد کند.
ورود پسماند شناورها به دریا
یکی دیگر از عوامل آلودهکننده دریا، ورود پسماند شناورها به دریا است؛ برخی از شناورها با بیتوجهی به مسائل زیستمحیطی بخشی از پسماند تولید خود از جمله انواع پلاستیک و بطریها را به دریا میریزند.
برخی از صیادان نیز ادوات صیادی خود از جمله تور و قلاب ماهی گیری را در دریا رها میکنند که ضربههای مهلکی را بر پیکره آبزیان بیدفاع دریا وارد میکنند
برخی از این پسماندها به ساحل میرسند و بخش زیادی از این پسماندها نیز در بستر دریا باقی میمانند و باعث بروز مشکلاتی برای آبزیان دریایی میشوند و گاها نابودی آنها را رقم میزنند.
برخی از صیادان نیز ادوات صیادی خود ازجمله تور و قلاب و طنابهای ماهیگیری را در دریا رها میکنند که ضربههای مهلکی را بر پیکره آبزیان بیدفاع دریا وارد میکنند.
مهرداد تمجیدی از دوستداران محیطزیست دریایی است که نسبت به رفتار برخی افراد که اقدام به تخلیه پسماند در دریا میکنند بسیار نگران است و این موضوع را از عوامل نابودی ذخایر دریایی میداند.
به گفته مهرداد، در مقابل این رفتارهای مخرب تعدادی از دوستداران محیطزیست دریایی در ایام مختلف سال نسبت به پاکسازی ساحل و دریا اقدام میکنند و در حد امکان نسبت به جمعآوری این پسماندها اقدام میکنند ولی این اقدامات اصلاً پاسخگوی تخریبها نخواهد بود.
استحصال اراضی از دریا
در سالهای اخیر به بهانه توسعه، تعرضهای متعددی به دریا صورت گرفته است و دریاخواری نیز رواج یافته است؛ هرچند برخوردهایی در این زمینه صورت گرفته است ولی همچنان شاهد مشکلاتی در این زمینه هستیم.
به گفته فرهاد قلینژاد مدیرکل حفاظت محیطزیست استان بوشهر، برخی از سواحل استان بوشهر زیستگاه آبسنگهای مرجانی و انواع گونههای جانوری دیگر بوده و از نظر زیستی ارزشمند است.
هر گونه استحصال دریا و آسیب به اکوسیستم سواحل غیر قانونی و استحصال های ضروری نیازمند اخذ مجوز و مطالعات زیست محیطی دارد
وی افزود: استحصال اراضی از دریا یکی از اقدامات مخربی است موجب خسارت فراوان به اکوسیستمهای دریایی بهویژه زیستگاه مرجانی میشود و متأسفانه در برخی از سواحل در راستای احداث و استقرار صنایع استحصال زمین از دریا انجام میشود که در استان بوشهر نیز از سالهای پیش بخشی از سواحل بهویژه در عسلویه و کنگان استحصالشده است.
مدیرکل حفاظت محیطزیست استان بوشهر ادامه داد: هرگونه استحصال دریا و آسیب به اکوسیستم سواحل غیرقانونی و استحصالهای ضروری نیاز به اخذ مجوز و مطالعات زیستمحیطی دارد.
وی تصریح کرد: استحصال زمین از دریا علاوه بر الزام به دریافت مجوز از سازمان محیطزیست نیازمند صدور مجوز از سایر ارگانهای متولی و مسئول نظیر وزارت نیرو و سازمان بنادر و دریانوردی است.
آلودگیهای نفتی در دریا
ورود آلودگیهای نفتی به دریا یکی دیگر از تخریبهایی است که باعث نابودی و مشکلات زیستی در دریا شده و خطر بزرگی برای آبزیان محسوب میشود؛ آلودگیهایی که در سالهای اخیر افزایش یافته است و باید مقابله اساسی با این پدیده صورت گیرد.
بوشهر یک استان صنعتی است و صنایع بزرگی همچون نفت و گاز و پتروشیمی، نیروگاه اتمی و پایانههای نفتی در کنار دریا و یا در اعماق دریا ایجادشدهاند که آلودگیهایی را برای دریا به ارمغان میآورند.
این آلودگیهای نفتی گاها سطح گستردهای از دریا را فرا میگیرد و در برخی اوقات نیز فجایعی همچون مرگ ماهیان و دیگر آبزیان را به بار میآورد.
هرچند دریا بهشدت بخشنده است ولی انسان حریص است و تلاش دارد تا میتواند از دریا خدمات بگیرد و این حرص باعث میشود که با سرعت در مسیر نابودی دریا قدم بردارد.
در مجموع با دریا مهربان نیستیم و قدر محبتهای بیکران دریا را نمیدانیم، رفتار مناسبی با دریا نداریم و فقط به فکر استفاده از منابع آن هستیم و به این فکر نمیکنیم که نتوانیم دریایی سالم را به نسلهای آینده تحویل دهیم.