بزرگنمایی:
بررسی بخش حقوق کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام نشان می دهد قوانین موجود در آن شناور بوده است تا مدیران آن بتوانند برخورد سلیقه ای با کاربران داشته باشند.
هنوز اولین ماه سال جاری تمام نشده بود که غربی ها عیدی سال نو را تقدیم حکومت ایران کردند و آن چیزی نبود جزء تصمیم آمریکا برای قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه های تروریستی؛ در پی این اقدام مدیران کالیفرنیا نشین شبکه اجتماعی اینستاگرام بلافاصله وارد عمل شدند و سهم عیدی ملت ایران را با حذف صفحاتی از فرماندهان کنونی و سابق سپاه پاسداران کامل کردند، صفحاتی که در مجموع دنبال کنندگان میلیونی داشت و هر صفحه هم بالغ بر چند ده تا چند صد هزار کننده دنبال کننده داشت که از طریق به مقام های نظامی که امنیت ایران را حفظ کرده اند ابراز ارادت می کردند.
در میان صفحاتی که اینستاگرام به طور کامل حذف کرد، علاوه بر شخصیت های سیاسی- نظامی کلیدی برای غربی ها همچون سردار قاسم سلیمانی، حتی صفحه مربوط به محمدباقر قالیباف که سال ها از فضای نظامی دور بود و در شهرداری مشغول به کار بود و همچنین عزت الله ضرغامی که این سال ها به فعالیت فرهنگی مشغول است و پیشتر هم رئیس سازمان صداوسیما بود و وجهه نظامی نداشت نیز دیده می شود.
البته این اقدام اینستاگرام برای اولین بار هم رخ نداد و حداقل در حافظه ایرانیان مسدود شدن صفحه امام خمینی (ره) و سیدحسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان نیز به یادمانده است. حتی در مورد بسته شدن صفجه سردار سلیمانی هم برخی خبرگزاری ها گزارش کردند 5 بار دیگر چنین رفتاری تکرار شده است.
اقدامی که اینستاگرام در سال جاری شروع کرد انقدر تند و آتشین بود که حتی به «علی علیزاده» کارشناس رسانه های فارسی زبان خارجی که نسبت به نظام سیاسی ایران رویکرد لزوماً حمایتی ندارد نیز رسید. البته توجیه اینستاگرام برای حذف صفحه علیزاده در استفاده او از هشتگ «من سپاهی هستم» بود، ظاهراً علیزاده با هدف اعتراض به نقض آزادی بیان توسط مدیران این شبکه اجتماعی چنین هشتگی را مورد استفاده قرار داد و پاسخ اعتراضش را نقد دریافت کرد.
از همان روزهای اولی که آمریکایی ها سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تروریست قلمداد کردند و اینستاگرام صفحات شخصیت های مختلف نظامی، سیاسی و فرهنگی ایران را مسدود کرد، دستگاه دیپلماسی کشور شروع به محکومیت این اقدام ها کرد. از جمله «سید عباس موسوی»، سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه نیروهای سپاهی فرزندان ایران و انقلاب هستند، در مورد مسدود شدن برخی صفحات مقام های ایرانی در اینستاگرام گفت این اقدام حاکی از آن است که آزادی بیان مورد نظر غرب و مدعیان حقوق بشر تا چه میزان برابر تحمل صدای مخالف و کسانی که به هر دلیلی سیاست های آنان را نمی پسندند، شکننده است.
البته این دیپلمات جوان کشور که بر این عقیده بود بود نباید اقدام اینستاگرام را جدی گرفت تأکید کرد تحمل غرب در شنیدن صدای مخالف بسیار پائین است و در نهایت کارنامه سیاهی از مدعیان ازادی بیان بر جا ماند.
اینستاگرام علاوه بر اینکه در اقدام های پر سر و صدا در این چند ماه اخیر صفحاتی از شخصیت های سیاسی ایران را مسدود کرد، در اقدامی موازی پست های کاربران را هم با مضمون هایی درباره «سپاه»، «حزب الله» و… حذف کرده و می کند. البته چنین اقدامی به دلیل اینکه برد رسانه ای ضعیف تری دارد و ممکن است همه کاربرانی که پست هایشان حذف می شود امکان مصاحبه و صدور بیانیه نداشته باشند چنین رفتاری از سوی اینستاگرام کمتر مورد توجه رسانه های بزرگ داخلی و خارجی قرار می گیرد.
البته این رفتار اینستاگرام مشمول برخی شخصیت های موثر سیاسی داخلی شد و مجدد در کانون توجه رسانه ها قرار گرفت. به عنوان مثال امیرعبدالهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس در حقوق بین الملل که با حذف پستش در اینستاگرام مواجه شده بود در توئیتی نوشت: «اینستاگرام تمامی پست های با مضمون نقش موثر سپاه پاسداران در مبارزه با تروریسم اینجانب را حذف کرد و هشدار داد. از حامیان و پدیدآورندگان داعش انتظار دیگری نیست!؟ فراموش نکنیم که داعش در همین بستر اینستاگرام و تلگرام، بخشی از جنایات بشری خود را آزادانه رقم زد و حذف نشد!»
بعد از امیرعبدالهیان نوبت به سیدیاسر جبرائیلی رسید که او مطلب را با یادداشتی در رسانه های برخط رسانه ای کرد و نوشت: «اینستاگرام یک به یک در حال حذف پست‌هایی است که به مذاقش خوش نمی‌آید. تاکنون سه پست از صفحه ما حذف شده و تهدید هم کرده است که اگر این قبیل پست‌ها مجدداً منتشر شود، صفحه محدود شده یا از دسترس خارج خواهد شد.
یک شبکه اجتماعی، یک پست در صفحه‌ای با دویست هزار مخاطب را تحمل نمی‌کند، یک به یک از میان میلیون‌ها پست می گردد و آنچه دلش می‌خواهد، بی هیچ توجیه و استدلالی حذف می‌کند و هیچ جای دفاعی هم برای صاحب صفحه باقی نمی‌گذارد، اما به ما می‌گویند چرا شورای نگهبان صلاحیت نامزدهای مجلس و ریاست جمهوری را بررسی می‌کند!
یورش اخیر اینستاگرام به صفحات ما و قلع و قمع مطالب، یک پیام بزرگ فراتر از مسئله آزادی بیان و استانداردهای دوگانه و مانند اینها دارد. آن پیام این است: استبداد غربی تا آنجایی شما را تحمل می‌کند که بتواند با مکانیسم‌های غیرمستقیم، اجازه ظهور و بروز به شما ندهد. اگر این مکانیسم‌ها جواب نداد، به وحشیانه ترین شکل ممکن دست به حذف مستقیم می‌زند. در غرب آزادی بیان هست، اما ابزار بیان کاملاً تحت کنترل است. شما تا زمانی اجازه استفاده از این ابزارها را دارید که از جانب بیان شما خطری متوجه استبداد غربی نشود!»
اقدام اینستاگرام مبنی بر حذف پست کابرانش در حالی صورت می گیرد که قوانین این شبکه اجتماعی دارای ابهام فراوانی است و در بخش عرضه قوانین این شبکه برای کاربران، به گونه ای نگارش صورت گرفته است که دست این شبکه اجتماعی برای هر نوع رفتار با کاربران (در قالب برخورد با اکانت آنها)، اطلاعات آنها و در نهایت حذف یک کاربر از حق استفاده این شبکه دیده شده و دست مدیران این شبکه اجتماعی برای برخورد سلیقه ای باز است. حتی مدیران این شبکه به همین موضوع هم بسنده نکرده اند و برای تداوم رفتار سلیقه ای می نویسد که قوانینی که مکتوب کرده ایم بازهم قابل تغییر است و به نوعی قوانین استفاده در این شبکه بعد از تغییر «عطف به ماسبق» هم می شود.