بزرگنمایی:

به گزارش تبسم مهر، معاونت گردشگری، فرهنگی و اجتماعی مناطق آزاد کشور عنوانی است که اگر سخنان مدیران پیشین را برای اختصاص چنین جایگاهی در شورای عالی مناطق آزاد مصداق بدانیم باید گفت به نقل از محمدعلی زم معاون سابق گردشگری مناطق آزاد، به زبان ساده‌تر در نقش بند تسبیحی است که بتواند همه مهره‌های فعالیتی مناطق نظیر آموزش و پرورش، اصلاح وضعیت کالبدی و کاربری روستاها، محیط زیست، هنر، دانشگاه‌ها، ورزش و … را در خود جای دهد و رویکرد همه کارها را همسو کند.

پس ازمحمد علی زم در دی ماه سال 96 محمدرضا رستمی عنوان معاونت فرهنگی اجتماعی و گردشگری مناطق آزاد را به عهده گرفت از همان ابتدا نیز شعارها و برنامه‌های خود را در راستای فعالیت‌های این معاونت از جمله در بخش گردشگری اعلام کرد اما هنوز بعد از یک سال و نیم مشخص نیست تا چه حد توانسته به آن شعارها جامه عمل بپوشاند. چرا که در هر یک از مناطق هفت گانه کشور در زیرمجموعه رئیس منطقه آزاد، یک معاونت فرهنگی و یا اجتماعی نیز وجود دارد که به حوزه گردشگری هم می‌پردازد.

همچنین هر فعالیت گردشگری در این مناطق زیر نظر هیأت مدیره آن منطقه انجام خواهد گرفت. روندی که در سازمانی مانند منطقه آزاد کیش قوت بیشتری دارد و از سال‌ها پیش این جزیره به عنوان جزیره گردشگری شناخته شده است و اصولاً دخالت در حوزه گردشگری و حتی فرهنگی این منطقه از سوی شورای عالی مناطق کشور نیز می‌بایستی از مسیر هیأت مدیره آن بگذرد. این بدان معناست که در واقع معاونت فرهنگی و گردشگری شورای عالی نمی‌تواند دخالت زیادی در جایی مانند کیش کند و یا نفوذی برای تصمیم گیری درباره گردشگری آن داشته باشد مگر تبیین برخی راهبردها و یا پیشنهاد برخی برنامه‌ها.

برندسازی برنامه‌دائمی مدیران گردشگری!

در این شرایط اما رستمی در سخنرانی‌های خود و نه در مصاحبه‌های اختصاصی با رسانه‌ها، هر بار دم از یک برنامه ریزی و یک شعار در حوزه توسعه گردشگری این مناطق می‌دهد.

به عنوان مثال رستمی، برندسازی مناطق آزاد را تکلیفی می‌داند که اجرای آن مورد تاکید دبیر شورایعالی مناطق آزاد است. او در همایشی که در استان سیستان و بلوچستان برگزار شده بود، عنوان کرد که به زودی کمیته برندسازی مناطق آزاد در دبیرخانه شورا فعالیت خود را آغاز می‌کند. او در این کمیته قصد دارد برند هر منطقه را به صورت مجزا تبیین و در سطح جهانی توسعه برند سازی را دنبال کند.

همیشه آرزوی برند سازی در میان همه مدیران گردشگری چه در مناطق آزاد و چه در سازمان میراث فرهنگی همیشه وجود داشته است اما هیچ گاه اتفاق نیفتاده چون برنامه مدونی برای آن وجود نداشت. برندسازی در طول این سال‌ها شعاری تیترمحور بوده تا رؤسا تصور کنند در حال انجام کاری هستند که نتیجه اش را به زودی نباید از آن مدیر طلب کرد!

وام 20 میلیونی برای سفر به مناطق آزاد

در سال 97 خبری که از این معاونت به سرعت در فضای مجازی پخش شد درباره اختصاص وام 20 میلیون تومانی بود که مناطق آزاد می‌خواست به گردشگران دائم مناطق هفت گانه بدهد.

رستمی در این باره گفته بود: تسهیل ورود و افزایش شمار گردشگران به مناطق آزاد مهم‌ترین راهبرد ماست؛ بر همین مبنا وام 20 میلیون تومانی با بهره 4 درصد در اختیار گردشگران دائمی مناطق آزاد قرار می‌گیرد. در فاز اول 3 میلیون نفر کارت گردشگری مناطق آزاد را می‌گیرند و الزام این کارت این است که باید تمام هزینه‌های گردشگری در مناطق آزاد صرف شود.

این وام گردشگری هنوز هم در تصور برخی می گنجد که به گردشگران جزیره کیش داده می‌شود دریغ که این معاونت حتی یک بار هم اعلام نکرد چه تعداد وام و یا چه تعداد کارت در اختیار گردشگران قرار گرفته است و یا اصلاً این اقدام در حد یک تفاهمنامه بود و یا اجرایی هم شد؟

سال 97 سال شعار درباره گردشگری مناطق آزاد بود. همیشه موضوع بوم گردی‌ها در مناطق آزاد مورد بحث بوده است از آن زمان که بوم گردی را در مناطق آزاد به «کاشانه مهمان» تعبیر کردند تا زمانی که نحوه شکل گیری و ضوابط آن با بوم گردی‌های سرزمین اصلی جدا به حساب آمد و قرار شد مناطق آزاد دستورالعملی را برای آن تهیه و ابلاغ کند. رستمی در نشست کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران که آذرماه سال 97 برگزار شد، در این باره گفته بود که در مناطق آزاد 309 مرکز اقامتی با 41 هزار تخت داریم. یکی از سیاست‌های ما ایجاد کاشانه مهمان و یا بوم گردی است که در سیاست جذب گردشگر خارجی موفق بوده است. در حوزه بوم گردی نیز یک چارچوب و آئین نامه خاصی در مناطق آزاد تدوین شده که تا هفته دیگر تصویب و ابلاغ می‌شود.

ورود گردشگران خارجی بدون ویزا

او در همین نشست نیز گفته بود که امتیاز ورود گردشگر خارجی به مناطق آزاد بدون ویزا یکی از مواردی است که در این مناطق قابلیت اجرایی دارد. ما به دنبال این هستیم که بتوانیم مجوز بگیریم تا اگر گردشگر وارد منطقه می‌شود بتواند به سرزمین اصلی نیز بیاید و دوباره از همان منطقه آزاد خارج شود.

معاون فرهنگی گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد همچنین گفته که با تشکیل شورای گردشگری خارجی در مناطق آزاد؛ در پی جذب حداکثری گردشگران خارجی به‌ویژه از 15 کشور همسایه به مناطق آزاد هستیم تا با تفاهم نامه‌ها و قرارداد با این کشورها هم گردشگر و هم سرمایه‌گذار گردشگری تبادل کنیم. برنامه‌ریزی ما برای جذب 500 هزار گردشگر خارجی در سه سال آینده در مناطق آزاد است و بر همین مبنا اولین قرارداد تبادل گردشگر و سرمایه‌گذار گردشگری را تا پایان سال جاری با چین عملیاتی می‌کنیم.

قدم زدن مجازی در مناطق آزاد

درباره اینکه شورای گردشگری خارجی نیز چه اقداماتی را انجام داده و یا می‌دهد و یا اینکه شروع این کار به چه نحو بوده اطلاعی در دست نیست به خصوص اینکه چینی‌ها حالا با لغو روادید راحت تر قرار است به ایران بیایند اما نمی‌دانیم چطور باید سر از مناطق آزاد برای انجام سفرهای تفریحی و گردشگری و نه صرفاً تجاری در بیاورند. این معاونت هیچ گاه توضیح نداده که اصلاً مناطق آزاد چگونه خود را برای پذیرایی از گردشگران چینی آماده خواهد کرد؟ شاید با مجازی سازی! چون رستمی گفته که مجازی‌سازی گردشگری به مناطق آزاد در دستور کار است و تا پایان سال امکان قدم زدن مجازی در همه مناطق آزاد از طریق سرچ گوگل فراهم می‌شود.

از آن «پایان سالی» که رستمی وعده داد تا کنون 5 ماه گذشته است و هنوز نتیجه اقدامی مانند تبادل با گردشگران و سرمایه گذاران و قدم زدن مجازی در مناطق آزاد خبری نیست.

راه اندازی کشتی کروز

نکته دیگر اینکه این مدیر فرهنگی گفته بود برمبنای برنامه‌ریزی‌ها در راستای برندسازی، ظرفیت‌های مناطق هرسال در چهار رویداد جهانی برای جذب گردشگر و سرمایه‌گذار ارائه می‌شود غیر از این رویدادها قرار بود چند رویداد بین المللی هم در مناطق گردشگری برگزار شود که سرنوشت برگزاری یا عدم برپایی آنها هم معلوم نیست مانند دومین نشست وزرای گردشگری اتحادیه همکاری کشورهای حاشیه اقیانوس هند(IORA) که قرار بود از 7 تا 9 اسفند سال 96 در جزیره کیش و چابهار برگزار شود.

البته معاون فرهنگی گردشگری که به تازگی صنایع خلاق را نیز به آن افزوده، نقبی هم به گردشگری دریایی زده و گفته که در حوزه گردشگری دریایی، در پی اتصال دریایی چابهار به عمان، عمان به قشم، قشم به کیش و کیش به اروند هستیم و از سرمایه‌گذاران برای ورود به این حوزه و خرید و اجاره و راه‌اندازی کشتی‌های کروز استقبال می‌کنیم.

اقدامی که او مطرح کرده را هم باید دید چقدر می‌تواند با مسئولیتش در این حوزه ارتباط داد و اصولاً او در برقرار روابط با عمان و یا کشورهای دیگر چه مسئولیتی می‌تواند داشته باشد!

مدیر مربوطه هنوز مسلط به حوزه اش نیست!

همه این سوالات درباره اقداماتی که هنوز اجرایی شدن هیچ کدامشان مشخص نیست درحالی مطرح می‌شود که محمدرضا رستمی آبان ماه سال گذشته، در احکامی «هانی صباغان» را به عنوان مدیرکل سلامت و غذا و دارو، «سید جواد رضوی» به عنوان مدیرکل گردشگری و میراث فرهنگی، «سید سجاد نوری» به عنوان مدیر صنایع، فرهنگی و خلاق و «علی حسنلو» را به عنوان مدیر فرهنگی هنری و اجتماعی جدید این دبیرخانه انتخاب کرد. عنوان‌هایی که به مجموعه مدیریتی این معاونت اضافه کرده است با این حال رضوی در بخش گردشگری تنها پنج ماه ماند و پس از آن در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان رئیس مرکز فناوری اطلاعات، ارتباطات و تحول اداری منصوب شد. این انتصاب‌ها نیز در جای خود سوالاتی را در پی داشته است که البته معاون فرهنگی و اجتماعی شورای عالی مناطق آزاد حاضر به پاسخگویی به رسانه‌ها در این ارتباط نیست.

رستمی درباره برنامه‌های اعلامی و چگونگی انجام شعارهای داده شده اش نیز شفاف سازی نمی‌کند.