بزرگنمایی:

 تابستان سال گذشته و دقیقاً در ماه میلادی جولای بود که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، با اعمال نخستین دور از تعرفه‌های گمرکی بر کالاهای چینی به ارزش 50 میلیارد دلار، علیه این کشور اعلام جنگ تجاری کرد.

چین برای انتقام‌گرفتن از ترامپ سراغ ایالت‌های صنعتی و به‌ویژه کشاورزی رفت که از قضا تعدادی از آنها خاکستری هم هستند

هدف از اعمال این تعرفه‌ها که طی یک سال گذشته به رقم 200 میلیارد دلار افزایش یافت؛ سامان دادن به تراز تجاری 2 کشور و واداشتن چین به خرید کالاهای آمریکایی بود حال آنکه بالطبع، افزایش قیمت کالاهای چینی نیز مصرف‌کنندگان داخلی را به سمت استفاده از کالاهای بومی سوق داده و به کسب و کار آمریکایی رونق می‌بخشید.

اما نتیجه دقیقاً همان چیزی نبود که ترامپ انتظار داشت؛ چراکه چینی‌ها برای به زانو درآوردن رقیب آمریکایی، به چشم‌انداز میان‌مدتی دل بستند که انتخابات ریاست جمهوری 2020 پیش روی آنها گسترده بود و با زیرکی سراغ ایالات صنعتی و به‌ویژه کشاورزی آمریکا رفتند- ایالت‌های کلیدی مانند «آیوا»، «میشیگان»، «اوهایو» و «ویسکانسین» که با انتخاب سرنوشت‌ساز خود، پیروزی 2016 را برای او رقم زده بودند.

این ایالات 2 ویژگی بارز دارند: نخست آنکه خاکستری (Swing states) هستند و معمولاً مشخص نیست که تا دقیقه 90 به کدام یک از نامزدهای جمهوریخواه یا دموکرات رأی می‌دهند و دیگر آنکه تولیدکنندگان اصلی دانه‌های سویا به عنوان اصلی‌ترین محصول صادراتی آمریکا تلقی می‌شوند.

بله؛ چین هم در اقدامی متقابل تعرفه وضع کرد و در مقام انتقام‌جویی از ترامپ؛ سراغ بخش کشاورزی آمریکا رفت که علاوه بر زمین‌های حاصل‌خیز شمال شرق، اغلب در منطقه وسیعی موسوم به غرب میانه متمرکز است و ایالاتی را پوشش می‌دهد که اگرچه به طور سنتی مایل به جمهوریخواهان هستند؛ چندین ایالت مردد یا خاکستری را نیز شامل می‌شود.

کشاورز آمریکایی؛ قربانی اصلی جنگ تجاری

خسارت ناشی از جنگ تجاری بر بخش کشاورزی آمریکا چیزی بیش از لاف حاصل از بدبینی است. تا پیش از اقدام ترامپ، چین حدود 60 درصد از محصولات کشاورزی آمریکا را خریداری می‌کرد و تعجبی ندارد که در وضعیت فعلی، بسیاری از مزارع آمریکایی با خطر ورشکستگی روبرو هستند.

طی سال گذشته اعلام ورشکستگی در مزارع 6 ایالت غرب میانه افزایشی 30 درصدی داشته است

در این بازه زمانی، قیمت سویا به کمترین مقدار طی 10 سال گذشته سقوط کرد تا آنجا که در 4 ماه نخست سال میلادی 2019، صادرات این محصول به چین، 27.6 درصد یا مبلغی معادل 718 میلیون دلار کاهش یافت.

طی سال میلادی گذشته، درآمد حاصل از بخش کشاورزی آمریکا کاهشی 16 درصدی را تجربه کرد و اعلام ورشکستگی در مزارع 6 ایالت مستقر در غرب میانه 30 درصد افزایش داشت. به عنوان مثال، تنها در ایالت «مینه‌سوتا» حجم صادرات به مقصد چین، کاهشی 25 درصدی را تجربه کرده است.

راهکار کوتاه‌مدت ترامپ برای جبران خسارت

ترامپ بخش عظیمی از پیروزی سال 2016 خود را مدیون آرای ایالات کشاورزنشین است و با علم به این موضوع، حتی پیش از آغاز کارزار انتخاباتی 2020، به فکر راهی برای جبران خسارات و تضمین رأی سبد انتخاباتی خود افتاد.

وی سال میلادی گذشته، کمک مالی به ارزش 12 میلیارد دلار به بخش کشاورزی اختصاص داد و مجدداً در سال میلادی جاری از برنامه خود برای اختصاص بسته مالی دیگری به ارزش 15 میلیارد دلار خبر داد.

ترامپ ایالت آیوا را با بافت عمدتاً روستایی به عنوان یکی از نخستین مقاصد کارزار 2020 انتخاب کرد

ترامپ همچنین تدبیری اندیشیده که بخش کشاورزی از راه‌هایی مانند دریافت کمک نقدی و فروش مازاد محصول به دولت، تقویت شود.

به همین دلیل، وی ایالت آیوا با بافت عمدتاً روستایی را به عنوان یکی از نخستین مقاصد کارزار 2020 انتخاب کرد و جالب آنکه همزمان با «جو بایدن» نامزد اصلی حزب دموکرات در این ایالت حضور داشت تا مبادا به وی اجازه بهره‌برداری از احساس ناامیدی را بدهد که جنگ تجاری بر مردم این منطقه کلیدی تحمیل کرده است.

وی خطاب به مردم این ایالت وعده داد رنج کوتاه‌مدت به پاداش بلندمدت منجر خواهد شد و ظرف یک سال و نیم آینده کشاورزان آمریکایی در مقایسه با 15 سال گذشته در بهترین موقعیت خواهند بود.

کشاورز آمریکایی و میل سنتی به حمایت از جمهوریخواهان

اگرچه قدرت هدف‌گذاری چین چالشی بزرگ را برای ترامپ رقم زده اما با توجه به گرایش سنتی کشاورزان آمریکایی به حزب جمهوریخواه، وی همچنان از محبوبیت زیادی در بین آنها برخوردار است به‌ویژه آنکه حصول پیمان تجاری با مکزیک و کانادا، خیال کشاورزان ایالات جنوبی را از بابت تعرفه‌های بیشتر راحت کرده و به این امید که جنگ تجاری با چین هم حل شدنی است؛ قوت می‌بخشد.

ترامپ آرا مردمی ایالات ویسکانسین، میشیگان و پنسیلوانیا را از دست می‌دهد اما مثل سال 2016، آرا الکترال همچنان به نفع او است

حتی در ماه میلادی می و پیش از آنکه ترامپ در دیدار با شیء جینپینگ همتای چینی، مذاکرات تجاری را از سر بگیرد؛ نظرسنجی «گالوپ» نشان داد 54 درصد از جمعیت روستایی آمریکا از عملکرد ترامپ راضی هستند حال آنکه این رقم برای کشاورزان ناراضی 41 درصد است.

حتی پیش‌بینی‌های اخیر مبنی بر اینکه ترامپ ایالات کلیدی «پنسیلوانیا»، «میشیگان» و «ویسکانسین» را واگذار خواهد کرد؛ حاصل خوشبینی بیش از اندازه دموکرات‌ها است. اغلب رسانه‌های دموکرات می‌گویند وی در این ایالات 5 میلیون رأی کمتر از رقیب دموکرات خود کسب خواهد کرد اما ترجیح می‌دهند این احتمال که وی ممکن است آرا الکترال بیشتری را از آن خود کند؛ سانسور کنند.

در انتخابات 2016 نیز وضع به همین منوال بود و او در این ایالات 3 میلیون کمتر از رقیب دموکرات رأی آورد حال آنکه با 74 رأی الکترال، پیروزی را از آن خود کرد.

حتی این سناریو هم وجود دارد که وی ایالات پنسیلوانیا و میشیگان را به دموکرات‌ها واگذار کند؛ اما با پیروزی در «کارولینای شمالی»، «فلوریدا» و «ویسکانسین» باز هم یک رأی الکترال بیشتر از رقیب دموکرات دارد و اجاره کاخ سفید را تمدید می‌کند.

نتیجه‌گیری

اینکه چین در اعمال تعرفه متقابل، ایالاتی را هدف قرار داده که همزمان به دلیل وابستگی به صنایع کشاورزی و نقش‌آفرینی در تعیین سرنوشت انتخابات 2020 آمریکا حائز اهمیت هستند؛ اقدامی هوشمندانه تلقی می‌شود حال آنکه فعلاً تمایل سنتی قشر کشاورز به حزب جمهوریخواه و تدابیری که ترامپ برای جبران خسارات ناشی از جنگ تجاری اندیشیده، مانع از اُفت محبوبیت وی در این حوزه می‌شود.

اما چنانچه ترامپ نتواند در بازه زمانی باقی‌مانده تا انتخابات آتی، ورق را به گونه‌ای برگرداند که منافع درازمدت کشاورزان آمریکایی تأمین شود؛ قطعاً حربه چین کارگر خواهد افتاد و نتیجه انتخابات در مناطق روستایی آمریکا به گونه‌ای متفاوت از سال 2016 رقم خواهد خورد.

در کوتاه‌مدت نیز با توجه به خروجی نشست جی 20، ترامپ موفق شده به قیمت تعلیق دور جدید تعرفه‌های گمرکی و کسب رضایت پکن برای خرید اقلام کشاورزی آمریکا، علاوه بر خروج از بن‌بست مذاکره، تا حدودی دغدغه کشاورزان را کاهش داده و تصویر نسبتاً روشنی از دورنمای صلح تجاری به دست دهد. از سوی دیگر، گرفتار بودن ترامپ در تنگنای زمان، قدرت چانه‌زنی چین برای امتیاز گرفتن و ترغیب او به مصالحه را افزایش می‌دهد.