بزرگنمایی:
قزوین در میان ۱۰ شهر مقصد گردشگری ایران قرار دارد اما به‌رغم وجود ظرفیت‌های ارزشمند تاریخی و طبیعی همچنان نبض این صنعت پر سود و ارزآور کُند می‌زند تا موانع مختلف مانع شکوفایی صنعت سبز شود.
به گزارش تبسم مهر استان قزوین از جمله مناطق زیبا، فرهنگ پرور و متمدن ایران است که در کنار طبیعت زیبا و خدادادی و مناظر بهشت گونه، از غنای تاریخی و فرهنگی قابل توجهی هم برخوردار است.
غنای تاریخی، فرهنگی و زیست محیطی در این استان تا اندازه‌ای است که بسیاری از کارشناسان گردشگری، قزوین را به عنوان موزه‌ای کم نظیر از جاذبه‌های مختلف تاریخی و طبیعی قلمداد می‌کنند. هر چند طی سال‌های گذشته استان قزوین در زمینه جذب گردشگر رشد قابل توجهی داشته، اما این استان با وجود برخورداری از جاذبه‌های متعدد تاریخی و طبیعی هنوز نتوانسته به جایگاه واقعی خود در صنعت گردشگری دست یابد.
صنعتی شدن، مزایای گردشگری قزوین را به محاق فراموشی برد
ناصرخسرو قبادیانی در سفرنامه خود در سال 438 هجری قمری شهر قزوین را چنین توصیف کرده است: «باغستان بسیار داشت، بی دیوار و خار و هیچ مانعی از دخول در باغات، قزوین را شهری نیکو دیدم، باروی حصین و کنگره بر آن نهاده و بازارهای خوب، مگر آنکه آب در آن اندک بود و منحصر به کاریزها در زیرزمین و رئیس آن شهر مردی علوی بود.»
اینها صحبت‌های علی خلج طایفه، تاریخ نگار و قزوین پژوه است که مینو شهر را صاحب جایگاه و پیشینه‌ای ممتاز برای جذب گردشگر می‌داند. این تاریخ نویس مینودری با بیان اینکه قزوین از زمانی که صنعتی شد، نقش گردشگران ایرانی و خارجی در توسعه اقتصادی خود را به فراموشی سپرد، گفت: از زمانی که روند مدرنیزاسیون کشور آغاز شد و کارخانجات مختلف یکی پس از دیگری در شهرک‌های صنعتی استان ساخته شدند، آرام، آرام اقتصاد صنعت محور جای اقتصاد گردشگر محور را در قزوین گرفت.
خلج طایفه با یادآوری اینکه قزوین در دوره صفویان، پایتخت و در دوران قاجاریان، دارالسلطنه بوده، ادامه داد: باقرخانسعدالسلطنه حاکم قزوین در دوره ناصری اولین کسی بود که با درک جایگاه والای قزوین در حوزه گردشگری اقدام به مرمت آثار تاریخی مهم قزوین از جمله دولت خانه صفوی و مسجد جامع عتیق کرد و سبب شد که ابنیه تاریخی و میراث فرهنگی این شهر امروز به مهمترین مزیت نسبی شهر مینونشان برای جذب گردشگر تبدیل شوند.
نبود نگاه راهبردی در حوزه گردشگری
یک راهنمای گردشگری هم بناهای تاریخی، صنایع‌دستی و هنرهای سنتی را از جاذبه‌های اصیل گردشگری مینودر دانست و عنوان کرد: برای رشد صنعت گردشگری در استان قزوین، مدیریت کلان استان ابتدا باید قبول کند که صنعت گردشگری می‌تواند جای صنایع سنتی و کارخانجات پرهزینه را بگیرد و وضعیت اشتغال را ساماندهی کند، این در حالی است که ما هنوز در بخشی از زیرساخت‌های اولیه جذب گردشگر مشکل داریم.
مهدی باقری با بیان اینکه برخی ورودی‌های شهر معرف خوبی برای جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی آن نیستند، اضافه کرد:خیابان‌بندی‌های ما همچنان مشکل دارد و خیابان‌های بافت تاریخی ما فاقد نام‌گذاری ساده است؛ به همین خاطر در بسیاری از مواقع می‌بینیم که گردشگران نمی‌توانند آثار و ابنیه تاریخی ما را در شهر پیدا کنند.
وی تشکیل هر ساله ستاد سفرهای نوروزی را نشان‌دهنده نبود نگاه راهبردی در این عرصه دانست و ادامه داد: اگر می‌خواهیم استان قزوین به یک مقصد واقعی گردشگری تبدیل شود، نباید به این ستاد اکتفا کنیم و در طول سال لازم است برای سر و سامان بخشیدن به وضعیت گردشگری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کنیم.
نبود نقشه راه برای جذب گردشگر
شهروند دیگری هم با تأکید بر کم‌فایده بودن ورود گردشگر به استان، عنوان کرد: اگر به لحاظ مالی به قضیه نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که ورود گردشگر به شهر ما نه‌تنها سودی برای ما ندارد، بلکه مسئولان ما از بیت‌المال برای گردشگران خرج می‌کنند. اگر بررسی صورت گیرد، متوجه می‌شویم که نقشه راهی برای جذب گردشگر نداریم.
امیرعلی مرادی تصریح کرد: گردشگر به‌صورت خودجوش آمده و آشنایی خاصی با استان ما ندارد، وقتی هم که وارد می‌شود، نمی‌داند باید چه کاری کند و در نتیجه برای گردش و تفرج در شهر ما هزینه‌ای نمی‌کند.
حمایت ضعیف دستگاه‌های متولی
از سوی دیگر، یک هتلدار قزوینی استانداردسازی و روزآمد کردن هتل‌ها را از الزامات اساسی توسعه گردشگری در استان دانست و افزود: باید دستگاه‌های متولی جذب گردشگر در استان به‌ویژه اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و استانداری در این حیطه از هتلداران و مسافر پذیران حمایت کنند اما متأسفانه در این بخش بسیار ضعیف عمل شده است.
محمدرضا زرنکابی با انتقاد از فرآیند طولانی کسب مجوز ایجاد هتل و اقامتگاه توریستی، تصریح کرد: برای اینکه بتوانیم هتلی را بسازیم باید از 16 دستگاه مختلف مجوز بگیریم و تا بیاییم مجوز بعدی را اخذ کنیم، زمان اعتبار جواز قبلیسرآمده؛ به همین خاطر گرفتن یک مجوز ایجاد اقامتگاه در استان قزوین گاه 2 تا 3 سال طول می‌کشد.
زرنکابی ادامه داد: با وجود شعارهایی که برای حمایت از صنعت گردشگری در این سال‌ها سر داده شده، اما موانع بروکراسی و نبود حمایت مالی از فعالان حوزه گردشگری نشان می‌دهد که دولت هم و غم رشد گردشگری حداقل در استان قزوین را ندارد و با بی‌اعتنایی به گردشگری، همه نگاه خود را به حمایت از صنعت و تجارت معطوف کرده است.
لزوم بهره‌گیری از ظرفیت فضای مجازی
یکی از کارشناسان گردشگری استان هم با تأکید بر ضرورت به‌کارگیری فضای مجازی برای جذب گردشگر به قزوین، گفت: نمونه موفق استفاده از فضای مجازی، جشنواره زغال‌اخته روستای هیر و پل معلق شهر
آوج است که استقبال خوب کاربران شبکه‌های اجتماعی را در پی داشت.
سید صفاء الدین هاشمیان با تأکید بر ضرورت استفاده از کارشناسان گردشگری در قالب مشاور برای مسئولان استان، اضافه کرد: با توجه به اینکه بسیاری از متولیان حوزه گردشگری، از تحصیلات و تخصص در این زمینه بهره‌مند نیستند، لازم است که مشاور گردشگری داشته باشند و از نظر متخصصان برای توسعه ظرفیت‌های گردشگری استان بهره بگیرند.
قزوین؛ یکی از 10 شهر مقصد گردشگری
بر اساس آمار رسمی، تعداد گردشگران نوروزی استان قزوین در سال 1397 به 3 میلیون و 570 هزار نفر رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 36 درصد افزایش داشت.
سرپرست معاونت اقتصادی استانداری هم با اشاره به آمار رو به افزایش تعداد گردشگران نوروزی استان در سال‌های اخیر، گفت: در سال 1396 قزوین توانست به‌عنوان یکی از 10 شهر اول مقصد گردشگری در کشور مطرح شود و با توجه به آمار موجود، در سال‌های اخیر شاهد جهش خوبی در این بخش بودیم.
منوچهر حبیبی با یادآوری اینکه ظرفیت گردشگری قزوین، همان‌طور که در سند چشم‌انداز توسعه استان پیش‌بینی‌شده خیلی بیشتر از این‌هاست، افزود: مطابق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، همه برنامه‌های استان در ایام نوروز باید با کیفیتی اجرا شوند که هر گردشگری که وارد استان می‌شود به یک مبلغ برای معرفی جاذبه‌های گردشگری استان تبدیل شود.
وی ایجاد کمیته تبلیغات فرهنگی در فضای مجازی در قالب ستاد خدمات سفر را مهم دانست و گفت: در این راستا اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای کاربردی برای نصب بر روی گوشی‌های تلفن همراه طراحی کردیم تا خدمات نوروزی خود را هر چه ساده‌تر به هم‌وطنان و گردشگران خارجی عرضه کنیم.
توسعه اقامتگاه‌های بوم گردی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، افزایش راه‌اندازی اقامت گاه‌های بوم گردی در مناطق روستایی گردشگر پذیر استان از جمله الموت را از مصادیق نگاه تازه به حوزه گردشگری روستایی دانست و گفت: باوجود تسهیلات خوبی که دولت به توسعه اشتغال روستاها تخصیص داده، اما نگرش اقتصادی روستاییان ما همچنان معطوف به کشاورزی و دام‌پروری است و هنوز باور سودآور بودن صنعت گردشگری در نقاط روستانشین ما وجود ندارد.
علیرضا خزائلی اضافه کرد: بنا داریم با آموزش‌های هدفمند روستاییان استان قزوین را با مزایای تأسیس اقامت گاه‌های بوم گردی بیشتر آشنا کنیم تا آن‌ها بتوانند از این رهگذر برای خود شغل‌های پایدار ایجاد کرده و برای خود درآمد مناسبی دست‌وپا کنند.
وی با بیان اینکه 13 روستا را به‌عنوان مقصد گردشگری ویژه استان انتخاب کردیم، ادامه داد: بخشی از این موضوع به دولت برمی‌گردد که باید آموزش و تسهیلات بانکی لازم را ارائه کند و بخش دیگر هم به خود روستاییان مربوط است که باید به این دیدگاه برسند که ساخت اقامت گاه‌های بوم گردی و جذب گردشگر برایشان سودآور است.
از هتل سازان حمایت می‌شود
این مقام ارشد گردشگری استان با اشاره به طرح جامع گردشگری قزوین، پذیرش بیش از ظرفیت گردشگر به دیارمینونشان را آسیب‌زا توصیف کرد و گفت: اگر به این امر توجه نکنیم، با پیامدهای جبران‌ناپذیری مانند آلودگی زباله‌های گردشگران و ترافیک بالای خودروها مواجه می‌شویم که در حال حاضر بسیاری از شهرهای گردشگر پذیر را تهدید می‌کنند.
خزائلی ظرفیت اقامتی استان را حدود 2 هزار تخت عنوان کرد و افزود: سیاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری حمایت از رشد و گسترش مراکز اقامتی و هتل‌هاست و در این راستا از همه‌کسانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این زمینه هستند، دعوت می‌کنیم با کارشناسان ما برای تأسیس چنین مراکزی مشورت کنند.
گردشگری؛ مفری برای رهایی از اقتصاد نفتی
بنا به آمار منتشر شده از سوی یونسکو، در صنعت گردشگری به ازای ورود هر گردشگر به کشور حداقل 5 شغل ایجاد می‌شود و میزان اشتغال بخش گردشگری نیز 11.2 برابر سریع‌تر از سایر بخش‌هاست.
باوجود تحریم ظالمانه اقتصادی که قطعاً پیامدهای منفی زیادی در رشد صنایع استان گذاشته، حرکت به‌سوی توسعه گردشگری لازمه مقابله با مشکلات ناشی از تحریم و راه فراری برای خلاص شدن از اقتصاد نفتی است.
بدیهی است با حمایت جدی از گردشگری و مشارکت دادن ساکنان محلی در ایجاد اقامت گاه‌های بوم گردی و توسعه صنایع‌دستی می‌توان جایگزین مناسبی برای نفت پیدا کرد و در شرایط کنونی منبع درآمدی پایدار در همه مناطق کشور برای شهروندان و روستاییان ایجاد کرد.
