بزرگنمایی:
استاد دانشگاه سلطان محمد فاتح ترکیه معتقد است معامله قرن نه تنها صلح در منطقه ایجاد نمی کند بلکه پیام آور جنگ در خاورمیانه است.
یکی از موضوعات مهم منطقه‌ای که طی دو سال اخیر بستر مناقشات بسیاری بوده است طرح دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا معروف به معامله قرن است.
هر چند جرد کوشنر، مشاور کاخ سفید و داماد ترامپ اعلام کرده بعد از ماه رمضان جزئیات این طرح اعلا م می‌شود اما گاهی رسانه‌های وابسته به رژیم صهیونیستی جزئیاتی از آن را افشا می‌کنند که اگر نگاهی به مفاد این طرح بیندازیم در می‌یابیم این طرح یک نوع تبادل بزرگ میان آمریکا و اسرئیل است. از مهم‌ترین مفاد آن پیشنهاد امضای پیمانی مشترک بین اسرائیل و سازمان آزادی بخش فلسطین است تا طی آن برای ایجاد یک دولت فلسطینی با عنوان «فلسطین جدید» توافق کنند.
دولت جدید فلسطین شامل کرانه باختری و نوار غزه است، به استثنای زمینهای اشغال شده توسط شهرک‌های صهیونیستی؛ همچنین با توجه به این پیش نویس، ارتش در دولت فلسطین وجود نخواهد داشت. تنها افسران پلیس می‌توانند سلاح‌های سبک داشته باشند. حماس هم ملزم می‌شود در هنگام امضای توافقنامه، سلاح‌های خود را تحویل دهد. علاوه بر این، جزئیات بخش‌های افشا شده نشان می دهد که اسرائیل بر دره اردن سیطره پیدا خواهد کرد.
هر چند این سند دارای مفاد دیگری است اما با نگاهی به دورنمای آن می‌توان نتیجه گرفت اجرای این طرح زمینهای مساعد برای منقاشات جدید در منطقه فراهم خواهد کرد. در همین رابطه خبرنگارتبسم مهر گفتگویی با پروفسور «زکریا کورشون» استاد دانشگاه سلطان محمد فاتح و رئیس مرکز مطالعات خاورمیانه و آفریقا ترکیه انجام داده است تا ابعاد مختلف طرح معامله قرن مورد بررسی قرار گیرد.
*به تازگی جزییات طرح پیشنهادی معامله قرن که از سوی ترامپ ارائه شده بود از سوی رسانه‌های وابسته به رژیم صهیونیستی به بیرون درز کرده است. به نظر شما ارائه چنین طرحی با چه اهدافی انجام شده است؟
جزییات معامله قرن که از سال 2017 بر زبان‌ها افتاده است، ماهیتش آدم را یاد ضرب مثل «کوه لرزید و غرید و یک موش زایید» می اندازد. هر چند انتظار خاص و متفاوتی از این طرح نداشتیم و از این به بعد راه حل «دو دولت» بیشتر مورد بحث خواهد بود اما با منتشر شدن این جزییات اخیر از معامله به اصطلاح صلح متوجه می‌شویم که نه تنها این طرح مشکلی را در منطقه حل نخواهد کرد بلکه زمینه ساز اشغال و انضمام جدید درخاک فلسطین به نفع اسرائیل خواهد بود.
آنطور که دیده می‌شود این طرح با نام فلسطین جدید مردم این سرزمین را بیشتر تحت حاکمیت رژیم اسراییل قرار می‌دهد. شاید مفادی که از طرح فاش شده نقشه نهایی در اجرای معامله قرن نباشند. اما همین جزئیات فاش شده نشان می‌دهد که فلسطین و کشورهای منطقه را به چه سمتی از سیاست مخرب در خاورمیانه سوق می‌دهد.
هدف اصلی در این طرح ترساندن مردم فلسطین و در نتیجه مجبور کردن آنها برای قبول این طرح است تا اینگونه زمینه برای صهیونیست‌ها فراهم شود تا یک کشور بزرگ اسرائیلی بوجود بیاورند.
*بر اساس مفاد اعلامی معامله قرن اسرائیل و طرف فلسطینی توافق نامه‌ای را برای ایجاد یک دولت فلسطینی با عنوان «فلسطین جدید» امضا خواهند کرد. به نظر شما سند طرح سازشی با این جزییات می‌تواند اجرا شود؟
جزییات این طرح موجب می‌شود سیاست مقاومتی جدیدی از سوی جهان اسلام در مقابل آمریکا و اسرائیل شکل بگیرد. همچنین عدم توجه به حقوق آوارگان فلسطینی و اراضی اشغال شده توسط اسرائیل نشان می‌دهد همچنان بر منافع سابق اسرائیل تمرکز شده است.
به طور کلی وقتی یک طرحی به عنوان صلح مطرح می‌شود باید تمامی عناصر آن طبق منافع و رضایت هر دو طرف باشد تا توافق صورت گیرد. در این طرح فقط یک طرف راضی می‌شود و آن هم اسرائیل است.
در حقیقت هیچ ماده و بندی در آن گنجانده نشده تا فلسطین را بر سر میز توافق بنشاند. بخصوص ماده‌هایی که برای قدس در نظر گرفته شده نشان می‌دهد که مجادله و خواسته‌های صد ساله این مردم را زیر پا گذاشته اند، که این گزاره یک تهدید بزرگ برای جهان اسلام است.
*گفته می‌شود محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان 10 میلیارد دلار به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین پیشنهاد داده تا طرح دونالد ترامپ، موسوم به «معامله قرن» را بپذیرد. به نظر شما چرا عربستان سعودی طرفدار اجرای این طرح است؟
اگر این ادعا درست باشد باید گفت ولیعهد سعودی برای تضمین آینده اش می‌خواهد محمود عباس را با پول بخرد.
هرچند فلسطین با مشکلات اقتصادی عمیقی دست و پنجه نرم می‌کند و این مبلغ می‌تواند برخی از مقامات سیاسی فلسطین را خوشحال کند لیکن پذیرفتن چنین پیشنهادی از سوی محمود عباس که مشروعیتش به تار مویی بند است بیشتر به خطر می‌افتد. حتی می‌توان گفت مشروعیت او به طور کامل سلب می‌شود. اما از طرفی دیگر عربستان سعودی هم با تهدیداتی روبروست.
در سال‌های اخیر آمریکا به وسیله قانون موسوم به «جاستا» در حال تهدید عربستان است. همچنین مساله یمن که طبق خواسته‌هایشان پیش نرفته موجب شده مشروعیت ولیعهد سعودی هم در جامعه عربستان و هم در داخل حکومت این کشور مورد کشمکش باشد و ترامپ هم از این موقعیت خوب استفاده می‌کند.
ترامپ در قبال حمایتی که از عربستان در جنگ یمن داشته می‌خواهد برای اجرای معامله قرن که هدف اصلی اش گسترده‌تر کردن اسراییل است از حمایت عربستان و کشورهای حوزه خلیج فارس بهرمند شود.
*آینده منطقه را با توجه به معامله قرن چطور پیش بینی می‌کنید؟
امکان ندارد معامله قرن، صلح در منطقه ایجاد کند. حتی این طرح از زمانی که پیشنهاد شده، مشکلات و تنش‌های بسیاری در منطقه بوجود آورده است. بی ثباتی دو سال اخیر در خاورمیانه نشان دهنده این است که اجرای این پروژه امکان پذیر نیست و حتی پیام آور جنگی خانمان سوز در منطقه است.
اینکه کدام کشورها موافق اجرای طرح صلح هستند و کدام کشورها نیستند نامشخص است و در نتیجه این طرح نه تنها موجب بی ثباتی در خاورمیانه بلکه در جامعه جهانی خواهد شد. زیرا تا زمانی که صلحی عادلانه در فلسطین اجرا نشود در دنیا نیز صلح و آرامش برقرار نخواهدبود.