بزرگنمایی:
۱۶ سال از برگزاری جشن تصویر سال میگذرد و در این سالها عکاسان زیادی با عقاید و سبکهای مختلف کارهایشان را در کنار هم روی یک دیوار گذاشتهاند. هر سال به تعداد شرکتکنندگان این جشنواره عکاسی اضافه میشود؛ به گونهای که برگزارکنندگان خواهان اختصاص فضایی بزرگتر برای نمایش آثار هستند. جشنواره امسال از سوم اسفند ماه آغاز شده و با مروری بر آثار میتوان گفت، فضای عکسهای امسال بیشتر برگرفته از مشکلات جامعه است؛ فضایی که شاید بتوان آن را به شرایط موجود ربط داد و البته کمتر عکسی را هم میتوان یافت که در همین شرایط از فضایی شاد برخوردار نباشد و امید را به بینندهاش منتقل نکند.
به گزارش تبسم مهر در نمایشگاه عکس تصویر سال که تا هجدهم فروردین ماه برپاست، 911 قاب در حوزههای عکس، کاریکاتور و گرافیک در تمامی گالریهای خانه هنرمندان با موضوعات مختلف به روی دیوار رفتهاند. در جشن تصویر سال بخشی از عکسها به یاد «محسن رسولاف» به عکاسان جوان زیر 25 سال اختصاص داده شده است.
با حضور در محل برگزاری جشن تصویر سال، گزارشی از بخش عکاسی آن تهیه کرده که میتوانید در ادامه این روایت را بخوانید:
به سمت گالری زمستان خانه هنرمندان میرویم. در این گالری آثار بخش عکاسی «نگاهی دیگر» مربوط به جوانان زیر 25 سال و بخش عکاسی «هنر و هنرمند» برای عکاسان زیر 25 سال و بخش آزاد به نمایش گذاشته شده است.
در ابتدا با چند عکس سیاه و سفید از طبیعت مواجه میشویم. در یکی از این عکسها حبه قندی را میبینیم که چند مورچه به روی آن رفته است. این حبه قند در آن منظره همانند دانهی حیات برای مورچهها است.
در دو تصویر دیگر که در بالا و پایین این عکس قرار گرفتهاند، دریا به چشم میخورد. در تصویر بالا یک پرنده را میبینیم که بر روی میلهای قرار گرفته و درست بالای سر او یک ابر تیره دیده میشود. این پرنده در وسط تصویر قرار گرفته و فضای کار به گونهایست که انگار پرنده تنها موجود زنده آن منطقه است. با این حال در تصویر پایینتر تنها دریا، آسمان و یک دیوار به چشم میخورد. در این سه تصویر هیچ انسانی دیده نمیشود و طبیعت بدون حضور انسانها به تصویر کشیده شده است.
در کنار همین عکسها تصویری از یک بیابان، صندوق و گیاه میبینیم. در این عکس، گیاه تنها نمونه حیات در آن بیابان است که به سمت مسیر تابش خورشید متمایل شده. در ادامه تصویری از پسر بچهای روبهروی یک دیوار کثیف دیده میشود که روی دیوار نوشته، «بچهها میبینند و تکرار میکنند»؛ پسر به حالت خمیده ایستاده و به زمین نگاه میکند. عکس القاکننده این منظور است که کارهای اشتباه کودکان ناشی از الگوبرداری آنها از بزرگترهاست.
تعداد بالایی از عکسهای بخش «نگاهی دیگر» از عکاسان زیر 25 سال مربوط به طبیعت است. همچنان که جلوتر میرویم یک تصویر سیاه و سفید از یک نوازنده ویولن میبینیم که در فضایی مه آلود روی یک تنه درخت ایستاده و در حال نواختن است. در پس زمینه مرد نوازنده درختان از فاصلهای دور در فضایی گنگ و مبهم به چشم میخورند. این تصویر تداعیکننده نواختن سرود مرگ برای طبیعت از دست رفته است.
یکی از تصاویر جالب این بخش، عکس دو فرش بر روی یک بام است که با گرافیک طراحی شدهاند. در یکی از تصاویر فرشی روی بام پهن شده و روی آن باران میبارد ولی در تصویر دیگر که کاملاً مشابه عکس قبلی است، گلهای قالی با تابش نور خورشید از روی آن بلند شده و در هوا شناورند.
در ادامه در بخش «هنر و هنرمند»، تصاویری از برخی چهرههای سینما، عکاسی و موسیقی را میبینیم. در بین این عکسها تصاویری از محمود دولت آبادی، افشین شاهرودی، فریدون شهبازیان، داریوش ارجمند، شهاب حسینی، محمدرضا شجریان، عزتالله انتظامی و … دیده میشود.
کمی که جلوتر میرویم عکس چهار مستندساز ایرانی را در یک اتاق سبز رنگ میبینیم. چهره این مستندسازان غرق در تفکر به تصویر کشیده شده و در عین حال غمی مشترک در چهره تمامی آنها موج میزند. محل قرارگیری این افراد در عکس در زاویه سمت راست و مسیر نگاه آنها نیز همه به یک سو است.
در بین این عکسها تصاویری از صحنههای تئاترهای مختلفی همچون «آقا محمدخان»، «بینوایان»، «افسون معبد»، «طرحی نو در اندازیم»، «تو کجا بودی وقتی اوفلیا خودشو کشت؟» و … را هم میبینیم.
در بخش پایانی عکسهای این گالری، عکسی سیاه و سفید از خانه سینما دیده میشود که مردم با چهرههای متأثر از پنجرهها به مراسم تشییع ناصر ملک مطیعی نگاه میکنند یا از آن فیلم و عکس میگیرند.
همچنین در گالری «ممیز» تعداد 327 عکس از مسابقه «ایران ما» به صورت پروجکشن در مدت زمان 30 دقیقه و 15 ثانیه به نمایش گذاشته شدهاند.
از گالری پاییز
از بخش غربی خانه هنرمندان خارج میشویم و به گالری پاییز میرویم. اینجا عکسهای خبری، ورزشی و مستند اجتماعی جوانان زیر 25 سال را به نمایش گذاشتهاند.
تصاویری از حمله تروریستی اهواز و آلودگی هوای این شهر بخشی از موضوعات این عکسها را شامل میشود. کمیآنورتر عکسها بیشتر از قشر ضعیف جامعه هستند. ابتدا در چهار قاب، تصاویری از کارگران ساختمانی را میبینیم که در پس زمینه همه آنها دیواری آجری به چشم میخورد و رو به دوربین لبخند میزنند.
در ادامه تصویر خانوادهای فقیر در دو قاب به چشممان میخورد. در قاب اول دختر بچهای سعی دارد در خانه کاهگِلی کاسه آبی را از روی دیوار به دست فرد دیگری برساند. در پایین این عکس تصویری را از بالای همان دیوار میبینیم که زنی در حال لباس پوشاندن به پسر خود است. در توضیح این عکسها گفته شده: «این زن سرپرست خانواده، دو فرزندش معلولیت ذهنی دارند که یکی از آنها سال گذشته با ریزش کوه از دنیا رفت. او همسرش را هم شش سال پیش به خاطر ناتوانی در تأمین هزینههای درمان از دست داد.»
دراین بخش از نمایشگاه تصاویر دیگری از خانوادههایی با وضعیت مالی نه چندان خوب هم میبینیم که در کنار هم نشسته و خوشحال به دوربین لبخند زده و عکس آنها ثبت شده است.
یکی از تصاویر این نمایشگاه، مردی را نشان میدهد که با چهرهای خسته و درمانده در ایستگاه روی چند ورق روزنامه نشسته است. در کنار همین عکس تصویر دیگری از یک مرد و یک پسر بچه را میبینیم که در فضایی تیره در راهروی قطار ایستادهاند.
کمی که جلوتر میرویم تصویری از یک پیرزن پرتلاش را میبینیم که علیرغم سن بالایش، در حال انجام کارهایی چون خیاطی، کشاورزی، رانندگی و دوشیدن شیر گاو است. در توضیحات این عکس آورده شده: «این زن مستقل "حوا" نام دارد و از نوجوانی تا امروز امورات زندگی خود و خانوادهاش را به تنهایی میگذراند.»
بیشتر عکسها تصاویر مستند اجتماعی از فقر، تنهایی، محرومیت و معتادان کارتن خواب است.
در ادامه به عکسهای ورزشی میرسیم که تصاویری از ورزشهای سوارکاری، تیراندازی، فوتبال، اسکی، رالی و… را به تصویر کشیده است.
80 قاب تصویر با موضوع محرومیت
به گالری میرمیران میرویم. این بخش دارای 80 قاب تصویر با موضوع محرومیت است. در توضیح این نمایشگاه آورده شده: «مجموعه حاضر گزیدهای از چندین سفر گروهی عکاسان ایرانی به مناطق دورافتاده و محروم است که با هدف ایجاد بستر حرفهای برای ارتقا دانش و تجربه عملی عکاسان در ارتباط مستقیم با شرایط زیستی و اقلیمی زندگی اقشار مختلف مردم ایران به ویژه در مناطق محروم طراحی و با همراهی و حمایت مالی و معنوی کمیته امداد از سال 1394 آغاز شده است.»
در بخشی از آثار این گالری تصاویر کودکان مناطق محروم جنوب کشور را میبینیم که در زمین خاکی و با حداقل امکانات در حال بازی کردن هستند. در ادامه تصاویر دیگری از شرایط تحصیل دانشآموزان نمایش داده شده است. فقر مردم این مناطق محروم به وضوح در عکسها قابل رؤیت است. مردمی را میبینیم که به خاطر بیماری و از کار افتادگی سرپرست خانواده دچار بحران مالی شده و برای ادامه زندگی با تنگنا مواجه شدهاند.
تصویری سیاه و سفید از یک دختر در خانهای کاهگِلی را میبینیم که در کنار یک آینه قرار گرفته و نیمرخ او در آینه به چشم میخورد؛ دختر در تصویر به آئینه نگاهی نمیاندازد چراکه صورت او در آتش سوخته است.
در این تصاویر طبیعتی خشک و بیجان به چشم میخورد که به حس اندوه برانگیز کارها دامن میزند.
پایانبخش نمایشگاه تصویر سال، گالری نامی است. در این بخش 275 عکس موبایلی به نمایش گذاشته است که برخی از آنها توسط چهرههایی چون محمود کلاری، امیرحسین کیارستمی، رضا کیانیان، بابک چمن آرا و… به تصویر کشیده است.