بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران- ایرناپلاس- وزیر ارتباطات می‌گوید: بحران عدم توزیع متناسب امکانات کشور در راستای دستیابی به اهداف داریم. یعنی آن حوزه‌ای که می‌توانیم توانمند باشیم، به موقع امکانات و بودجه در اختیارش قرار نمی‌گیرد.

به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی با محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات گفت‌وگویی انجام دادیم. وزیر جوان کابینه از الزامات سیاستگذاری اقتصادی در گام دوم انقلاب اسلامی می‌گوید و اینکه باید در حوزه‌های مشخصی از اقتصاد متمرکز شویم و استراتژی داشته باشیم.
ایرناپلاس: وقتی به چهل سال گذشته نگاه می‌کنیم، تجربیات زیادی را این کشور و این نظام از سر گذرانده است. در هر حوزه‌ای که وارد شویم، می‌توان داستان مفصلی را تعریف کرد. اگر بخواهیم برای آینده برنامه‌ریزی کنیم که عبارت باشد از بایدها و نبایدهای نظام جمهوری اسلامی برای آینده، برای حکمرانی مطلوب برآمده از انقلاب 57 این برنامه شامل چیست؟
آذری جهرمی: در این چهل‌ساله، تجربه‌های بسیار ارزشمندی داریم. تجربه‌ای که شاید به دست آوردنش برای سایر کشورها، خیلی سخت باشد، مردم ما و حاکمیت ما آن را به دست آورد، به خاطر اینکه در معرض فشارهای متعددی بوده است. این تجربه، کوله باری از دانش برای مدیریت کشور به وجود آورده است. اما کشور ما جنگ را پشت سر گذاشته، با تحریم مواجه بوده، با ریزش و رویش‌های داخلی مواجه بوده است.
اصل موضوع اینکه بخواهیم در ادامه فرایند چه‌کار کنیم، باید به یک سؤال روشن جواب دهیم؛ اینکه می‌خواهیم جمهوری اسلامی در اذهان دنیا و در ذهن مردم خودمان، به چه چیزی شناخته شود؛ این بیشتر برمی‌گردد به حوزه اقتصاد کشور. بناست ما کشوری باشیم که مثل برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس یا برخی کشورهای دیگر در دنیا، از زیر زمین نفت درآوریم و در امورات مختلف کشور هزینه کنیم؟ قرار است کشوری باشیم که اقتصادمان را مبتنی بر گردشگری پیش ببریم؟ قرار است کشوری باشیم که بنا بر غنی‌سازی علمی و غنی‌سازی دانشی که وجود دارد، دستاوردهای علمی داشته باشیم و اقتصادمان را بر اساس دستاوردهای علمی رشد دهیم؟ البته کار کردن در همه این حوزه‌ها، ایجاد محدودیتی نخواهد کرد که اگر قرار است یکی باشد، نباید بر مابقی کار شود.
واقعاً آن چیزی که تا الان دیده شده، این است که ما در عرصه تفکر، همواره آرمانگرایی بسیار بالایی را در همه حوزه‌ها در نظر گرفته‌ایم. یعنی علاقه‌مند بودیم در همه حوزه‌ها به همه چیز برسیم. در واقعیت، چون پتانسیل‌هایمان را جمع نکردیم و روی یک مأموریت تمرکز خاص نکردیم، به دستاوردهای قابل توجه بسیار بزرگ که مردم آن را حس کنند و برای آنها ملموس باشد، نرسیدیم. این مسئله‌ای است که در ادامه راه، باید یک بار تصمیم بگیریم.
**بحران توزیع نکردن متناسب امکانات
ایرناپلاس: شما معتقد هستید که ما بحران دستاورد داریم؟
آذری جهرمی: نمی‌توانم اسمش را بحران دستاورد بگذارم. اما بحران عدم توزیع متناسب امکانات کشور در راستای دستیابی به اهداف داریم. یعنی آن حوزه‌ای که می‌توانیم توانمند باشیم، به‌موقع امکانات و بودجه در اختیارش قرار نمی‌گیرد. به حوزه‌هایی برویم که در دنیا نامبر وان بودیم، مثل پسته و فرش و زعفران. این‌ها محصولات ماست. وضعیت ما چگونه است و چند درصد بازار دنیا را داریم؟ اگر قرار است حوزه‌ای، جایگزین درآمد نفت شود و ثروت ملی ما را بسازد و وقتی به شما می‌گویند ایران، آن کلمه در ذهن شما شکل بگیرد، باید این‌گونه عمل کرد.
**نقش پررنگ خدمات در اقتصاد امروز
ایرناپلاس: ما باید به‌طور مشخص چه‌کار کنیم؟ اگر قرار باشد از شما بخواهند که آقای دکتر آذری جهرمی، برای 40 سال آینده برنامه‌ریزی کنید، چه می‌کنید؟ البته اسناد بالادستی طراحی شده و آمال و آرزوهایی را آورده است.
آذری جهرمی: بله اسناد بالادستی هستند و مثلاً چشم‌اندازهای مختلف داریم. اما در سند چشم‌اندازهای مختلف می‌خواهیم در همه چیز، همه چیز عالی باشد. این نکته‌ای است که واقعاً نمی‌توان در همه چیز عالی بود. مثلاً وقتی در برخی دستاوردهای می‌گویید که ما می‌خواهیم خودکفا شویم، باید در این حوزه خودکفا شویم، خودکفایی در آن حوزه، قرار است با چه هزینه‌ای انجام شود؟ اثرش روی سایر بخش‌های چیست؟ دیدگاه اصلی من بر این است که باید مأموریت اصلی کشور در حوزه اقتصادی، با جایگزینی حوزه نفت و ایجاد یک تصویر مناسب در اقتصاد بین‌المللی که ما قطب چه هستیم، باید روشن شود در همان محورها...، ممکن است یک محور نباشد، دو یا سه محور باشد، متمرکز شویم و تمام تلاش کشور را روی آن بگذاریم.
الان بزرگ‌ترین مشکل کشور ما در حوزه اشتغال است. بحران اجتماعی ما، بحران اشتغال است چون دهه شصتی‌هایی که هم‌سن و سال ما بودند یا دهه هفتادی‌ها که بخش بزرگی از جامعه را شکل می‌دهند، به سنی رسیدند که الان نیاز به کار دارند. این اشتغال در دنیا در حوزه کشاورزی، رو به افول است. چون اشتغال در کشاورزی با استفاده از فناوری، مکانیزه می‌شود. نیروی کار زیادی نمی‌خواهد. در صنعت با استفاده از فناوری رشد می‌کند، اقتصادش رشد می‌کند، اما اشتغالش افت می‌کند. سراغ خدمات می‌رویم. خدمات، حوزه‌ای است که هم اشتغالش رشد می‌کند، هم اقتصادش رشد می‌کند. ما منابع مالی کشور را به اشتغال اختصاص می‌دهیم. 1.5 میلیارد یورو از صندوق ذخیره می‌گیریم، 1.5 میلیارد را هم می‌گوییم که منابع بانکی بگذارند، می‌شود سه میلیارد. با نرخ ارز، تسعیر می‌شود، با هر عددی. می‌گوییم این را به حوزه اشتغال کمک کنیم. بعد که آمار پرداخت‌ها برای حوزه اشتغال را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که 92 درصد وام‌هایی که پرداخت شده به حوزه صنایع و کشاورزی رفته است، 8 درصدش به حوزه خدمات رفته است. یعنی برعکس مدل جهانی. چون چیزی که الان در بین مردم جاری است که در اشتغال به آن فکر می‌کنند، کسی که می‌خواهد شغل ایجاد کند، برای خودش درآمدی ایجاد کند، اولین چیزی که به ذهنش می‌رسد این است که کشاورزی کند یا در حوزه صنایع در جایی مشغول شود، در صنایع میانی یا صنایع بالادستی یا پایین‌دستی، فرقی نمی‌کند. عملاً نمی‌توانیم توفیق لازم را به دست آوریم که مشکل اشتغال را با خدمات حل کنیم.
اصلاً می‌خواهیم خدمات راه بیندازیم. ما در کشور، چه خدماتی می‌توانیم بدهیم؟ یک نگاه به بازار داخل و یک نگاه به بازار بین‌المللی است. در چه حوزه‌ای ما را به اسم خدمات می‌شناسند و ما چه سهمی از خدمات دنیا باید بگیریم؟ ما در اسناد بالادستی همواره به این فکر می‌کنیم که در همه عرصه‌ها باید رتبه یک به دست آوریم، آرمان خیلی خوبی است و طبیعتاً آرمان همه است، اما طبیعتاً روی چند حوزه باید متمرکز شویم، با تمرکز بر منابع و پتانسیل‌هایی که در کشور داریم و استعدادهایی که در کشور داریم.
ما صنعتی به اسم صنعت حلال داریم. جمهوری اسلامی ایران در صنعت حلال، چه سهمی توانسته در دنیا بگیرد؟ ما که تمام تولیدات مواد غذایی‌مان در درون کشور، حلال است. صد درصد تولیدات مواد غذایی ما حلال است، چقدر از سهم تولید دنیا را توانسته‌ایم بگیریم؟ این نکته است که با تمام این چارچوب‌ها می‌توانیم در صنعت حلال فعال باشیم. تمرکزمان را بر این گذاشتیم که موانعش را برطرف کنیم، برندسازی جهانی آن، دسترسی به بازار جهانی برای این عرصه‌ها، مذاکره با کشورهای حوزه مسلمان که نیاز به این منابع دارند. آن وقت باید همه چیز ما در این راستا شکل بگیرد. باید سیاست خارجی ما شکل بگیرد، سیاست‌های داخلی ما، نظام اقتصادی ما، منابع بانکی ما. الان همه چیز، فلت در همه حوزه‌ها تقسیم می‌شود.
**تولید داخلی هدفمند و با استراتژی
ایرناپلاس: این صحبت یک صدای جدید یا صدای متفاوتی از درون نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور است. قبلاً تقریباً یا اگر کسی چنین اعتقادی داشت بیان نمی‌کرد، یا اگر هم می‌گفت چندان گوش شنوایی برای آن نبود. از یک انسجام در برنامه‌ای، تصمیم و اجرا صحبت می‌کنید که مقداری تا الان با هر چه شنیده‌ایم متفاوت است.
آذری جهرمی: ما باید فرهنگ‌سازی کنیم. وقتی جامعه و افکارعمومی ما طالب کمال و آرمان‌گرایی هستند، کسانی که می‌خواهند سر کار بیایند، طبیعتاً در نظام قانونگذاری کشور در مجلس یا نظام اجرایی کشور در دولت، طبیعتاً همه شعارهای خود را به سمتی می‌برند که آرمان‌گرایی را در همه حوزه‌ها پاسخ دهند. در همین حوزه ارتباطات که ما فعال هستیم، در سند پیوست اقتصاد مقاومتی، مطالعه خیلی مهمی را در یک سال اول انجام دادیم و به این دستاورد رسیدیم که در برخی حوزه‌ها اصلاً منطقی و مقرون به‌صرفه نیست که ما صنایع داخلی داشته باشیم. ولی اگر لازم است به‌عنوان بخشی از حوزه استراتژیک کشور، نیازمندی‌های استراتژیک کشور به آن قلم کار شود، در همان حوزه و همان حدود نگه داشته شود. نه اینکه آن را به کل کشور تعمیم دهیم. مثلاً نیروهای مسلح ما در سیستم خدماتی ارتباطی خود نیاز به لاین ویژه دارند. آن لاین ویژه به اندازه خودشان تولید شود. ولی اینکه بخواهد بازار ما را بگیرد، اگر قرار باشد تبدیل به یک صنعت شود، آن صنعت، قیمت تمام شده‌ای دارد. نیاز به دسترسی به بازار جهانی دارد. وقتی نگاه می‌کنیم، این دسترسی به بازار جهانی و فضای رقابتی که وجود دارد برای شرکت‌های داخلی، در کوتاه‌مدت میسر نیست. ما همه انرژی بخش ارتباطات و همه منابع‌مان را هم که بیاوریم، نمی‌توانیم این تجهیز و این حوزه را به عرصه کل کشور ببریم و بگنجانیم.
ممکن است مطرح شود که این‌ها اعتقادی به تولید داخلی ندارند. ولی واقعاً باید ظرفیت‌هایمان را ببینیم و برنامه‌ریزی کنیم. ما اعتقاد به تولید داخلی داریم، ولی در این حوزه که می‌توانیم موفق باشیم، می‌توانیم بازار بین‌المللی به دست آوریم. این را باید با مردم صحبت کرد، باید گفت‌وگو کرد. باید به لحاظ نظام فرهنگی و کمال طلبی، آنها را توجیه کرد.
به بلوغی که امروز در همه حوزه‌ها رسیده‌ایم و مجموعه تجربیاتی که داشته‌ایم، مهم‌ترین نکته این است که ما ادامه مسیر و جهت خودمان را شفاف روشن کنیم، با توجه به همه محدودیت‌هایی که داریم و همه توان‌هایی که داریم، در حوزه‌های خاص، سرمایه‌گذاری کنیم، برنامه‌ریزی کنیم برای جایگزینی اقتصاد نفتی کشور. در حوزه ویژه‌ای که می‌توانیم برنامه‌ریزی کنیم، ساختار کشور را برای موفقیت در آن هدف بچینیم و متناسب با آن پیش برویم. طبیعتاً این هدفگذاری باعث می‌شود که ساختار اداره کشور، ساختار اجرای کشور و ساختار حکمرانی کشور، متناسب با این اهداف ساخته شود، بهبود پیدا کند و مسیر را بتواند پیش برد.
**مسئولان تعارض گفتار و کردار نداشته باشند
ایرناپلاس: مجموع کمبودها بخشی از رقبای جمهوری اسلامی را به طمع انداخته است. فکر می‌کنید که آن طمع‌ورزی، جایی برای اعتنا دارد یا نه؟
آذری جهرمی: یک حاشیه بزنم. هر چه ما سن داریم می‌بینیم که این طمع‌ورزی بوده است، چیز جدیدی نیست که به وجود آمده باشد. همواره محلی از اعراب داشته است. هیچ‌گاه دشمنی آنها نسبت به ما کم نشده است. طمعی که به جمهوری اسلامی داشتند، هیچ‌گاه کم نشده است. در برهه‌های مختلف تاریخی می‌بینید که همین وضعیت بوده، افزایش پیدا کرده است. این مسئله‌ای است که کشور همواره با آن مواجه بوده است. بالأخره حرف مردم ما در سال 1357 که انقلاب اسلامی رخ داد و حاصل آن جمهوری اسلامی شد و امروز، مسیر اجرایی و نظام اداری کشور را پیش می‌برد، دشمنی‌های ویژه‌ای با آن بوده است. آن نگاه، دستاوردهایی داشته که باعث ناراحتی بیشتر کسانی شده که به دنبال حذف جمهوری اسلامی بودند. تا زمانی که مسیر استقلال و آزادی و جمهوری اسلامی که مردم در آن زمان مطرح کردند، کنار گذاشته نشود، آنها با ما کنار نخواهند آمد. ما باید در اتمسفری حرکت کنیم که متناسب با اراده مردم است، تصمیم بگیریم. این یک مسئله است.
دو گروه قدرت به جان هم می‌افتند، دستاوردهای هم را نفی می‌کنند. علیه هم اقدام می‌کنند؛ اقدام‌هایی که گاهی دشمن در بیرون نمی‌تواند علیه داخل انجام دهد. مراجع امید مردم، برای نظام‌های دسترسی هم‌حزبی‌های خودشان، سایر بخش‌ها را زیر سؤال می‌برند. این یک فضاست. یک فضا هم فضای اشتباهاتی است که رخ داده است. مردم امروز می‌بینند که در ابتدای انقلاب با چه مکانیزم‌های انتقادی، حکومت پهلوی کنار گذاشته شده است، امروز با چه چارچوبی، مجدد رخ می‌دهد و اشرافی‌گری و فساد کجاست.
شکاف‌های درونی، برای برخی امید ایجاد کرده که بتوانند روی آن سوار شوند و سرمایه‌گذاری کنند. این باید اصلاح شود. این هم در درون خود ماست، بدون توجه به اینکه در بیرون چه اتفاقی رخ می‌دهد. ما باید در درون، این را اصلاح کنیم. باید اول شیوه‌ها را اصلاح کنیم، دوم اختلاف‌ها را کنار بگذاریم. سوم به خواست مردم، به خواست عمومی مردم توجه بیشتری شود. در مقاطع مختلفی که فضای فشار بین‌المللی و فشارهای مختلف بوده است، مردم ادامه مسیر این نظام را تضمین کرده‌اند. این‌ها اتفاق‌های بسیار زیادی است که می‌توان در رابطه با آن صحبت کرد. بنابراین این شکاف که باعث ایجاد امید در آنها شده است، باید به دست خود ما پر شود، باید شیوه تقابل‌های داخلی اصلاح شود. مردم احساس کنند اگر مشکلی هست، مسئولشان هم با همان مشکل مواجه است. نه اینکه بگوییم مرگ بر آمریکا و بچه‌های ما در آمریکا باشند. این برای آنها تعارض است.
**اداره کل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**
انتهای پیام /*