فریبا یوسفی:
شاعر می‌تواند تعریف‌های شعر را تغییر دهد
فرهنگی و هنری
بزرگنمایی:
تبسم مهر - فریبا یوسفی می‌گوید: شاعر می‌تواند با دخالت خود تعریف‌های شعر را تغییر دهد.
تبسم مهر - به گزارش ایسنا به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، در نخستین روز از برگزاری مهرواره شعر آفرینش طی دو کارگاه جداگانه با حضور فریبا یوسفی و سودابه امینی، نوجوانان شاعر دختر از سراسر کشور با سبک‌های مختلف شعری آشنا شدند و این فرصت را داشتند تا ضمن آشنایی با مباحث تئوری، از نقد مربیان ادبی و کارشناسان بهره ببرند.
فریبا یوسفی که در جمع مربیان، کارشناسان ادبی و شاعران راه‌یافته به این مهرواره حضور داشت به بررسی تغییرات شعر فارسی از کلاسیک تا سپید پرداخت.
این کارشناس زبان و ادبیات فارسی گفت: «همه می‌دانیم که در دوره معاصر وزن صرفا نمی‌تواند نشانه‌ای برای شعر باشد. سرودن شعر از مقطعی به بعد مبتنی بر موزون بودن نبوده است و عوامل دیگری این گونه ادبی را برجسته کردند. بنابراین آنچه سبب می‌شود اثری را شعر بنامیم ویژگی «خیال‌انگیزی» آن است. متنی که خود را از گزارش جدا می‌کند، متنی است که مولفه خیال را همراه خود دارد.»
او ویژگی جلسه‌های ادبی را بهره‌مندی افراد از لحظه حال دانست و با این مقدمه از اعضای نوجوان و ارشد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خواست تا کارگاه را تبدیل به بحثی تعاملی کنند: «همه ما می‌نویسیم و شعر را دوست داریم. این حال و احوال مشترک می‌تواند ما را از لحظه جدا کند. ما در لحظه زندگی می‌کنیم و با دقت به جزییات توجه می‌کنیم.»
شاعر آثاری همچون «حالا تو» و «تا روح تنهای تنها» ادامه داد: «مطالعه دائمی یکی از ویژگی‌های شاعران است. اما این مطالعه در کتابخانه صورت نمی‌گیرد. بلکه در خیابان و در هر لحظه رخ می‌دهد. مطالعه در شیوه نگرش شاعر به دنیا و مسائل آن است.»
در ادامه این کارگاه نوجوانان حاضر تعاریفی از شعر ارائه دادند. یوسفی در این باره گفت: «آنچه در تعاریف مختلف شعر دیده می‌شود، عواملی است که شاعر در آن دخیل است. در واقع شاعر می‌تواند با دخالت خود تعاریف شعر را تغییر دهد.»
این کارشناس با تمرکز بر تاثیر نیما یوشیج بر شعر پارسی سخنان خود را این‌طور ادامه داد: «تا زمانی که تحول ادبی در شعر رخ نداده بود، اشعار همگی موزون بودند و تصوری از شعر خارج از این چارچوب وجود نداشت. اما با تغییراتی که یک شاعر ایجاد کرد قانون تغییر کرد. نیما عناصر مهمی را تغییر داد و در واقع به نسل بعد از خود نشان داد که می‌توانند در عنصرهای بنیادین تغییر ایجاد کنند.»
او ادامه داد: «باید بدانیم که تغییرات، زاده یک شخص نیست. وقتی شعر می‌گوییم امکان ایجاد تغییرات را داریم اما اطلاعات و دانش کافی در این مسیر موثر است. نیما یوشیج این امکانات را داشت، اما آنچه سبب پذیرش تغییرات شد بستر اجتماعی نیز بود. اجتماع با او همراه بود، در حالیکه پیش از نیما نیز کسانی حرکت‌هایی را برای تغییر در شعر فارسی شروع کرده بودند.»
فریبا یوسفی پس از این مقدمه کوتاه، شعر حاضران را شنید و با همراهی دیگر شاعران به نقد و بحث روی این آثار پرداخت. او در حین این بررسی‌ها به بیان نکته‌های فنی برای تقویت کیفی گونه‌های شعر پرداخت.
همچنین سودابه امینی در بخش زیادی از گفت‌وگوی خود با نوجوانان و جوانان شاعر، بر موضوع تاثیر احساسات و عواطف بر خلق شعر تاکید کرد. او بازی با کلمات و تصنع را آسیبی برای شعر خواند و از شاعران حاضر خواست تا از این ترفندها دوری کنند.
مدیرکل آفرینش‌های ادبی و هنری کانون گفت: «اگر بخواهیم مبدع سبک در شعر باشیم باید بسامد حس‌آمیزی را در اثر خود بالا ببریم. اگر قبل از ما شاعری تا 60 درصد از آرایه حس‌انگیزی استفاده کرده است و ما از این آرایه 70 درصد استفاده کنیم در واقع سبکی ایجاد کرده‌ایم. در کنار این ما می‌گوییم سبک فروغ فرخزاد به گفتار نزدیک است، پس او نیز سبکی را ایجاد کرده است که متکی بر همین حس‌انگیزی است.»
این شاعر ادامه داد: «بازی با کلمات و تصنع در این تغییرات زیاد دیده می‌شود. با این حال با این روش شعر ساخته نمی‌شود. آنچه مخاطب در شعر جست‌وجو می‌کند احساسات و عواطف است و همین احساسات و عواطف است که سبب دوباره‌خوانی یک اثر از سوی او می‌شود.»
امینی تاکید کرد: «شعر شما باید در عواطف شما ریشه داشته باشد و بر مخاطب شما تاثیر بگذارد. بعضی از شعرها ساختگی است اما یک شاعر با اثر بدیع خود گریه می‌کند یا می‌خندد و همین حس‌ها در مخاطب او برانگیخته می‌شود. بنابراین شعری ماندگار است که از زندگی شما جوشیده باشد و بر احساسات مخاطب تاثیر بگذارد.»
این مدرس ادامه داد: «شعر پیوند عالی خودآگاه و ناخودآگاه است. شما شعر می‌خوانید و لذت می‌برید. شما بعضی فیلم‌ها را می‌بینید و لذت می‌برید. نمایشگاه عکس یا نقاشی‌ای می‌بینید و لذت می‌برید. جدا از ابعاد فنی هر اثر چیزی بر ناخودآگاه شما تاثیر می‌گذارد و مرتب ذهن شما را پر و انباشته می‌کند.»
دبیر نخستین مهرواره شعر آفرینش در بخش دوم سخنان خود به بیان نکته‌های تکنیکی در خلق شعر پرداخت و گفت: «پس از سرودن شعر آن را رها نکنید. بعد از جوشش، کوشش شکل می‌گیرد. بنابراین ممکن است شما شعری بسرایید که مادر شعرهای دیگر باشد. شعرهایی مستقل از شعر نخست. به همین دلیل است که حتما باید تاریخ سرایش شعر را بنویسید تا بعدها تکامل را در اثر خود جست‌وجو کنید و تحلیل اثر برای شما ممکن باشد.»
این شاعر همچنین در بخشی از صحبت‌های خود به بیان شیوه‌های مطالعاتی پرداخت و یادآور شد: «موازی‌خوانی که می‌تواند متکی بر خوانش آثار قدما و آثار معاصر باشد سبب ایجاد خلاقیت می‌شود. بنابراین ضروری است به عنوان یک دوست‌دار شعر آثار دوره‌های مختلف را بخوانید و در کنار آن خواندن رمان را آغاز کنید.»
این کارگاه همراه با آموزش‌هایی در حوزه شعر کلاسیک، سپید، آزاد و... بود. همچنین حاضران به خوانش جدیدترین آثار خود پرداختند.
در نخستین دوره از برگزاری مهرواره شعر آفرینش نوجوانان و جوانانی از 26 استان کشور حضور دارند.
انتهای پیام
