توسعه گردشگری فقط با «ترین»ها ممکن نیست
اقتصادی
بزرگنمایی:
تبسم مهر - ظرفیت قابل توجهی در گردشگری وجود دارد که می تواند در خدمت توسعه کشور به ویژه مناطق محروم قرار گرفته و آثار عمیق و ماندگاری در فرهنگ و معیشت مردم برجای گذارد. با این حال طی چند دهه گذشته این موضوع در حاشیه برنامه های توسعه قرار داشته است.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، روزگاری و گاهی هنوز مدیران کشور به دنبال رقم زدن «ترین»ها بوده و هستند. بزرگترین کارخانه فولاد کشور، بزرگترین سد کشور، بزرگترین نیروگاه و ده ها و بلکه صدها مورد از این «ترین» ها مایه فخر و مباهات مدیران، نمایندگان مجلس و حتی نخبگان و روشنفکران و نماد پیشرفت و توسعه کشور به شمار می رفت. هر مدیری و هر نماینده ای تلاش می کرد که در منطقه مدیریتی و در حوزه نمایندگی خود اگر نمی تواند روبان افتتاح این پروژه ها را قیچی کند، دست کم کلنگ یک یا چند مورد از آنها را بر زمین بزند.
در ماراتن کلنگ زنی و افتتاح «ترین»ها، برخی مناطق کشور جلو افتادند و دود کارخانه ها و نیروگاه ها در آسمان آنها به پرواز درآمد و آب رودخانه ها برای سیراب کردن آنها پشت سدها به بند کشیده شد، غافل از اینکه این مارتن توسعه می تواند توان محیط زیست، رودخانه ها و سفره های آب زیرزمینی، آسمان آبی و زمین پاک، گونه های گیاهی و جانوری را فرسوده سازد و ضمن توسعه نوعی از مادیگرایی، گاه به احساس تبعیض و نابرابری دامن زند.
امروزه که خشکسالی و تغییرات اقلیمی بیش از هر زمان دیگری گریبانگیر ما شده، تازه فهمیده ایم که شتاب ما گاه بیراهه فرسایش و لرزش را در پیش گرفته است. در توسعه چیزی را که فراموش کردیم و یا هرگز به آن فکر نکردیم پایداری بود. پایداری آب، هوا، گیاهان، جانوران و باز مهمتر از همه پایداری فرهنگ و زندگی و به زبان جامعه شناسان پایداری اجتماعی چیزهایی است که هرگز در هیچ برنامه ای یا نوشته نشد یا در حاشیه قرار گرفت.
اکنون اگرچه کمی دیر شده اما دست کم در حرف و در برنامه، نگاه ها تغییر کرده است. مناطقی از کشور در محرومیت به سر می برند یا توسعه نیافته و کمتر توسعه یافته به شمار می روند. برای توسعه آنها نیازی نیست راه هایی را برویم که مقصدشان جز فرسایش نیست. مسیرهای هموارتری نیز وجود دارد که می توان امیدوار بود به پایداری ختم شود. گردشکری یکی از این مسیرها است؛ راهی که خیلی از کشورهای دنیا رفته اند و کشور ما نیز از نظر استعداد گردشگری دست کمی از آنها ندارد. به گواهی آمار، ایران از نظر جاذبه های گردشگری جزو 10 کشور اول دنیا است. اما در مورد امکانات و زیرساخت های لازم برای توسعه گردشگری چه؟آیا جایگاه مناسبی بین کشورهای دنیا داریم. مشکل بتوان چنین ادعایی کرد.
گردشگری چه در معنای جذب گردشگر خارجی و چه به مفهوم گردشگری داخلی، فرایندی مفید و شایسته توجه است. اگرچه جذب گردشگر خارجی می تواند درآمدهای زیادی نصیب کشور کند اما نباید از گردشگری داخلی و مزایای اقتصادی و اجتماعی آن غافل شد.
به گفته مورخان، تاریخ کشور ما همچون بسیاری از کشورهای دنیا شاهد جنگ های داخلی و تضادهای قومی و مذهبی بوده است. امروزه این تضادها بسیار کم رنگ شده اما هنوز نمی توان با قاطعیت از وجود ارتباطی ارگانیک و از نوعی هم افزایی بین منطقه ای، بین قومی و ... سخن گفت. زمانی اروپاییانِ خسته از جنگ های صد ساله و سی ساله و جنگ های جهانی راه اتحاد و هم افزایی را در گردشگری یافتند. شاید باورش کمی سخت باشد اما توسعه گردشگری بین اقوام و ملت های مختلف یکی از بنیان های اصلی شکل گیری اتحادیه اروپا است.
گردشگری می تواند از نظر تقویت انسجام اجتماعی و همبستگی ملی معجزه کند. راز این اعجاز در ذات ما آدم ها نهفته است، در اینکه نیاز به ارتباط یکی از نیازهای اساسی انسان است و اینکه ارتباط موجب آشنایی می شود و آشنایی نیز به ما احساس امنیت و آرامش می دهد.
گردشگری می تواند کلیشه های قومی را که مانع ارتباط سازنده و هم افزا بین اقوام و مذاهب مختلف شده از اذهان پاک کند. گردشگری باعث می شود تا یاد بگیریم که این سرزمین چقدر زیبا است و راز این این زیبایی در این تنوع ها و تفاوت ها نهفته است. پایداری سیاسی یکی از مهمترین نتایج تقویت احساس همبستگی است که این مهم نیز نه با تبلیغات رسانه ای که با دیدارهای گردشگرانه حاصل می شود.
برای توسعه گردشگری نیاز به تقویت زیرساخت های ارتباطی و رفاهی به شدت احساس می شود. برخی از مراکز گردشگری مانند مشهد و اصفهان و شیراز از دیرباز شناخته شده اند و از نظر امکانات در مقایسه با بسیاری از شهرهای کشور از وضعیت نسبتا خوبی برخوردارند. وقت آن رسیده است که در گردشگری تمرکز زدایی شود. هرجا امکان و ظرفیت گردشگری وجود دارد برایش امکانات فراهم کنیم و دسترسی به آنجا را آسان تر سازیم تا وقتی کسی خواست به مسافرت و گردش برود گزینه هایی به وسعت تمام کشور در برابرش ظاهر شود نه صرفاً چند شهر محدود.
باید همگام با جهان پیش برویم و تلاش کنیم ضمن افزایش سهم خود از اقتصاد گردشگری دردنیا، سهم گردشگری از اقتصاد ملی را نیز بالا ببریم. بر اساس جدیدترین گزارش های بین المللی در سال 2017، میزان تولید ناخالص داخلی ایران که مستقیماً ناشی از گردشگری بوده به 39 هزار میلیارد تومان می رسد. پیش بینی می شود این رقم در سال 2018 به 42 هزار میلیار تومان برسد. درواقع 2.8 درصد از کل تولید ناخالص ملی متعلق به گردشگری بوده است. این رقم برای اقتصاد جهان 3.2 درصد است. لازم به توضیح است که GDP کل سفر و گردشگری برای ایران 7.3 درصد یعنی معادل 102 هزار میلیارد تومان است. این در حالی است که رقم جهانی آن 10.4 درصد یعنی 8300 میلیارد دلار است.
چهارشنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۷ - ۱۵:۴۴:۳۵
منبع: ایرنا