بزرگنمایی:

تبسم مهر به نقل از ایسنا، محمود عباسی در نشست تخصصی شبکه یاری کودکان کار که به مناسبت روز جهانی پیشگیری از کودک‌آزاری و تصویب پیمان‌نامه حقوق کودک برگزار شد، با تأکید بر اینکه کودکان آینده سازان جامعه هستند، گفت: کودکان نیز مانند همه انسان‌ها دارای حقوق و کرامت هستند. گاهی در جامعه تفکرات غالب مذهبی در برخی ایام ظهور پیدا می‌کند و افراد را به جنب و جوش وا می‌دارد برای مثال در ایام محرم شاهد توجه ویژه به کودکان هستیم، اما باید از این ظرفیت برای پرداختن به حقوق کودکان استفاده شود.

وی با تأکید بر اینکه کودکی که آزار می‌بیند فردا خودش تبدیل به آزارگر می‌شود توضیح داد: از کل جمعیت جهان دو میلیارد نفر در معرص خشونت‌های مختلف کلامی تا جنسی هستند که عمق فاجعه جامعه بشری را نشان می‌دهد.

عباسی اظهار کرد: قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار دارد تا به ایرادات شورای نگهبان رسیدگی شود.

دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک ادامه داد: یکی از انتقادات به این قانون این است که قوه قضاییه که باید در انتهای راه باشد، به جای سازمان‌های مردم نهاد در ابتدای مسیر قرار گرفته است. با اینکه باید کمیته‌ای بر اساس این لایحه در قوه قضاییه شکل بگیرد، اما تجربه ثابت کرده هرگاه ساختار اینگونه تعریف شده، موفقیتی به دست نیامده است.

عباسی با اشاره به آنکه باید کار مردم را به مردم واگذار کرد، تصریح کرد: هر زمان که کار مردم را به مردم سپردیم، نقش‌آفرینی آنها چشمگیر بوده است. کودکان برای رشد شکوفایی، بیشتر از سایرین نیاز به محیطی امن دارند و هرگونه آسیب جسمی، روانی و عدم تامین نیازهای کودکان نوعی کودک‌آزاری محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه یکی از دلایل ظهور و بروز آسیب‌های اجتماعی فعالیت برخی شبکه‌های مجازی است، گفت: از منظر جرم‌شناسی معتقدم نباید برخی اتفاقات همچون کودک آزاریها را اینگونه در فضای مجازی مطرح کنیم چرا که آنها جرم‌زا هستند. همانطور که اعدام علنی بستر جرم‌زایی را افزایش می‌دهد، بسیاری از مباحث رسانه‌ها هم خشونت آفرین و بسترساز رفتارهای غیر مدنی هستند.

عباسی با بیان اینکه گاهی نیز بی‌توجهی خانواده‌ها، کودکان را به رفتارهای غیر مدنی سوق می‌دهد، تصریح کرد: وقتی کودکان را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که آموزش در بخش کودکان تا چه حد مهم است. برخی نحله‌های فکری، کودکان را از حداقلِ آموزشهای خودمراقبتی محروم می‌کند و با این حال آموزش خود مراقبتی که برخی افراد آن را مورد تهاجم قرار دادند امروزه مورد توجه است به طوریکه امروز آیین‌نامه‌ای در حال آماده شدن است که آموزش خود مراقبتی باید در مدارس به طور جدی پیگیری و دنبال شود.


سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران نیز در مورد سیاست‌گذاری در حوزه کودکان نیز گفت: زمانی که ایران امروز را با 20 سال گذشته مقایسه می‌کنیم متوجه می‌شویم که وضعیت حوزه کودکان تفاوت کرده است. قطعاً شرایط حال حاضر مطلوب نیست، اما نباید فراموش کرد که حوزه اجتماعی در کشور همواره مغفول بوده است.

وی با بیان اینکه غفلت از حوزه اجتماعی در مورد کودکان خود را بیشتر نشان می‌دهد افزود: همزمان با آغاز به کار خانه کودک شوش، اورژانس اجتماعی نیز تازه شروع به کار کرده بود و آن زمان با توجه به حوزه مسئولیتم در سازمان بهزیستی از نزدیک شاهد روزهای سختی بودم که سازمان‌های مردم نهاد مشغول رسیدگی به حوزه کودکان بودند. فعالیت و موفقیت سازمان‌های مردم نهاد نشان می‌داد که آنها چقدر جلوتر از بخش دولتی هستند.

وی با اشاره به پیشرفت‌های رخ داده در عرصه سیاست‌گذاری حوزه کودکان نیز اظهار کرد: حدود ده سال پیش بود که برخی از مقام‌های دولتی معتقد بودند "کودک‌آزاری" در کشور وجود ندارد، اما امروز این طور نیست. با این حال کار کردن در حوزه کودکان، گاهی شائبه‌های سیاسی و امنیتی به همراه دارد.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد در حوزه سیاستگذاری، هوشمندی لازم را نداشتیم تصریح کرد: طی دو دهه اخیر به دلیل فشار سازمان‌های مردم نهاد و مطالبه‌گری رسانه‌ها این مطالب مطرح شده است؛ همچنین طی یکی دو دهه اخیر اورژانس اجتماعی نیز تشکیل شده است درحالی که از همان ابتدا برخی با شائبه، به فعالیت‌های اورژانس نگاه می‌کردند اما حداقل طی مدت اخیر در کشور چند سیاست‌گذاری خوب انجام شده است.

موسوی چلک در ادامه تصریح کرد: سال 78 آیین‌نامه شورای عالی اداری در مورد ساماندهی متکدیان و ولگردان تنظیم شد، اما در این آیین‌نامه بین یک ولگرد 5ساله با یک ولگرد پنجاه سال تفاوتی وجود نداشت. همان سال اصلاحیه‌ای در نظر گرفته شد که بین بچه های زیر 18 سال و بچه‌های بالای 18 سال تفاوت در نظر گرفته شود اما 8 ماه طول کشید تا این اصلاحیه پذیرفته شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر با قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان روبه‌رو هستیم که مراحل آخر خود را در شورای نگهبان طی می‌کند، گفت: این قانون یک بار در سال 91 با جرح و تعدیل شورای نگهبان به تصویب رسید. به این ترتیب از بین 19 ماده آن، تنها چند ماده باقی ماند، اما با این حال در همین قانون از کودک‌آزاری یک جرم عمومی محسوب می‌شود، اگرچه مدعی العموم خود دادستانی است.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی توضیح داد: وجود این قانون یک گام رو به جلو در سیستم قضایی کشور محسوب می‌شد. تشکیل دفاتر حمایت از کودکان در قوه قضائیه نیز در زمان آقای شاهرودی انجام شد.

موسوی چلک درمورد قانون کودکان بی سرپرست نیز اظهار کرد: در سال 53 قانون کودکان بی سرپرست در کشور تصویب شد، اما بعد از 40 سال و در واقع در سال 92 این قانون اصلاح شد. بی شک جنس آسیب‌های اجتماعی از جنس قانون نیست، بلکه نیازمند حمایت‌های اجتماعی است.

وی با بیان اینکه در قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان -با تمام انتقاداتی که به آن وارد است- به نقش مددکاران اجتماعی به طور ویژه پرداخته شده است، تصریح کرد: همچنین در این قانون رویکرد محله محوری وجود دارد. اگرچه گفته می‌شود در این قانون به نقش سازمان‌های مردم نهاد به اندازه کافی توجه نشده اما از آنجایی که بیش از 90 درصد از وظایف بهزیستی برون سپاری شده به نظر می‌رسد توجه به سازمان‌های مردم‌نهاد در این قانون نیز گنجانده شده است.

وی با شاره به اینکه پذیرش مساله آزار کودکان نیز گامی رو به جلو در سال‌های اخیر بوده است، تصریح کرد: نکته مهم در حوزه کودکان مطالبه‌گری است و این در حالیست که در حوزه اجتماعی هنوز مطالبه‌گر نیستیم، اما سازمان‌های مردم‌نهاد نباید از مطالبه‌گری بترسند. زمانی که سیاستگذاری را به کمک شبکه های اجتماعی انجام دهیم، آن چیزی که نیاز جامعه است به تصویب خواهد رسید.

مهرنوش ابوذری، فعال حقوق کودک نیز با اشاره به ابعاد خشونت علیه کودکان در قوانین داخلی و بین‌المللی گفت: اعلامیه حقوق بشر 1948 در بند 2 ماده 25 مطرح می‌کند که مادران و کودکان باید مورد کمک ویژه قرار بگیرند و همه کودکان حق دارند تا از حمایت اجتماعی برخوردار شوند.

وی در ادامه گفت: کنوانسیون ژنو در سال 1949 نیز موضوع حمایت از کودکان در مخصمات و جنگ‌ها را مطرح می‌کند به طوریکه بر اساس این کنوانسیون ورود افراد به جنگ‌ها، زیر 15 سالگی به طور کلی ممنوع است و در بازه سنی 15 تا 18 سال با ضوابط خاص امکان پذیر است. درحالیکه در کشور ما هنوز این موضوع پذیرفته نشده است و در این حوزه شکلی از کودک آزاری در ایران وجود دارد. وقتی که در دروس دبیرستان درسی به نام «آمادگی دفاعی» وجود دارد که به بچه‌ها نحوه دست گرفتن اسلحه نحوه برخورد با دشمن آموزش داده می‌شود، ذهن کودک نیز با مفهوم "خشونت" آشنا می‌شود.

این حقوق دان در ادامه گفت: در اعلامیه جهانی حقوق کودک مساله کار کودک مطرح شده که در اصل 9 آن محدودیت‌هایی برای کار کودک قبل از سن قانونی در نظر گرفته شده در سن قانونی هم باید ضوابط و محدودیت‌هایی وجود داشته باشد.

ابوذری گفت: محتواها و مفاد تلویزیون در ساعاتی که کودکان به تماشای آن می‌نشینند نباید محتوای منحرفانه و مجرمانه را نشان دهد و زمینه بزهکاری کودکان را فراهم نکند. چیزی که هنوز در رسانه‌های گروهی، فضای مجازی و حتی سینماهای ما این ضوابط و محدودیت‌ها هنوز برای کودکان در نظر گرفته نشده است. می‌بینید که سریال های کمدی و طنز بیشترین محتواهای ضد اخلاقی برای کودکان را دارد اما همواره مدرسه یا خانواده‌ها آنها را به تماشای آنها می‌برند.

وی با اشاره به مقاوله نامه سازمان بین‌الملی کار درباره بدترین اشکال کار کودک اظهارکرد: این مقاوله نامه حداقل سن کار کودک و شرایط آن را مطرح می‌کند، به طوریکه کار کودک زیر 15 را به کلی ممنوع دانسته و بین 15 تا 18 سال نیز کار نباید طاقت فرسا، برای سلامت جسمی، روانی و اخلاقی کودک مضرر و به گونه‌ای سخت یا خلاف قواعد اخلاقی یا مزاحم ساعات آموزشی کودک باشد.

 پرفسور حسن عشایری عصب‌شناس نیز با بیان اینکه حتی نرسیدن شیر مادر به کودک نوعی کودک آزاری است، گفت: حتی قبل از تولد کودک نیز می‌توانیم از کودک آزاری صحبت کنیم، برای مثال یک صدای ناهنجار در دوران بارداری مادر که منجر به تحرک مغزی کودک می‌شود، نوعی کودک آزاری است.

وی با بیان اینکه بسیاری از افرادی که در دوران کودکی دچار مشکل شده‌اند، در سنین بالاتر نیز روان‌رنجوری یا رفتارهای ضد اجتماعی از خود بروز می‌دهد، افزود: برخی از این افراد نیز رفتارهای خودتخریبی یا دیگر آزاری از خود بروز می‌دهند. حتی محبت زیاد به کودک نیز ممکن است نوعی کودک‌آزاری به حساب بیاید.

این عصب شناس با تاکید بر اینکه هرگونه آزار و آسیب به هیجانات کودک نوعی کودک‌آزاری است که باعث آسیب دیدن عقلانیت در وی می‌شود، اظهار کرد: جامعه خردمند، جامعه‌ای است که به هیجانات و عواطف کودک توجه می‌کند. حتی صدای عصبی یا چهره درهم نیز بر سیستم اعصاب و روان کودکان اثر گذار است.

عشایری با اشاره به اینکه پیام علوم اعصاب این است که کودک‌آزاری موجب عدم خردگرایی در کودک می‌شود و ضایعات روانی و اجتماعی برای فرد ایجاد می‌کند، تصریح کرد: اگر چه فرد آسیب‌دیده بزرگ می‌شود، اما حافظه پنهان وی در یادگیری ارتباط بین فردی و اجتماعی دچار مشکل می‌شود.

به گفته وی کودک‌آزاری فقط کتک‌ زدن یا مسائل جنسی نیست، بلکه حتی نوع نگاه کردن به کودک نیز می‌تواند مصداق کودک آزاری باشد.