بزرگنمایی:

تبسم مهر - رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با بیان اینکه دوره کتاب به سرآمده و کتاب حالت موضعی پیدا کرده است، گفت: باید از کتاب حفاظت کنیم. موسسات، وزارتخانه و ناشران باید با هم متحد شوند.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موسسه خانه کتاب، آئین یادمان مرحوم محمد رمضانی، از ناشران و واقفان کتاب، با حضور نیکنام حسینی‌پور؛ مدیرعامل موسسه خانه‌کتاب، حجت‌الاسلام و المسلمین رسول جعفریان؛ رئیس کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران، سیدفرید قاسمی؛ پژوهشگر تاریخ مطبوعات ایران، محمود آموزگار؛ نائب‌رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی احمدی ابهری؛ معاون پژوهشی و دبیر شورای پژوهشی کتابخانه مجلس شورای اسلامی در سرای کتاب موسسه خانه کتاب برگزار شد.
در ابتدای این آیین نیکنام حسینی پور با قرائت این شعر که بعد از وفات، تربت ما در زمین مجوی/در سینه‌های مردم عارف مزار ماست، گفت: از زمانی که بشر توانسته است منویات خود را روی سنگ، پاپیروس، چوب و پارچه ثبت و نقش کند، سعی کرده طریقی به کار بندد که آثار خود را از گزند زمانه مصون دارد. تأسیس کتابخانه‌ها مربوط به همان دوره تاریخی است که بشر در صدد حفظ و انتقال آثار خود برآمده است. در ایران نیز کتابخانه‌های مهم و کاربردی از عهد کهن همواره برپا بوده است. با ورود ایران به عصر مدرن سر و شکل کتابخانه‌ها نیز تغییر پیدا کرد. در واقع در عصر مدرن کتابخانه صرفاً مخزن کتاب نیست و نحوه خدمات دهی کتابخانه‌ها تغییر می‌کند. در این اثنا البته سنّت حسنه وقف کتاب به همان شیوه مرضیه سابق در ایران به راه خود ادامه می‌دهد هرچند سازمانهای عریض و طویلی که در زمانه جدید این کار را می‌کنند علی رغم پی گیری ما روی خوش به کتاب نشان ندادند.
وی ادامه داد: در ایران نیز مردان بزرگی بوده اند که قدم‌های استواری در این حوزه برداشته اند و آسمان کتاب ایران در هر دوره ستاره‌های درخشانی داشته است که یک تنه کارنامه ای فراتر از انتظار و ظرفیت انسانی و زمانه خود برجای نهاده اند و به تنهایی کار خیلی از نهادها وسازمان‌های عریض و طویل امروزی و دیروزی را به سرانجام نیکو رسانده اند. یکی از شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار دنیای کتاب در عصر مدرن، مرحوم حاج محمد رمضانی بود که در حوزه کتاب شناسی و مجموعه پردازی همت بزرگی کرد و به قول آقای آذری یزدی او عاشق و واله کتاب بود. او با آگاهی از اهمیّت کتاب و درک جهان مدرن در دنیای کتاب با اتصال به تنه تناور سنّت، آثاری نیک از خود برجای گذاشت. تهیه کتاب‌های پر اهمیّت و سالنامه‌هایی که امروز فقط در کتابخانه اهدایی او یافت می‌شود نام نیکی از خود برجای گذاشته است.
مدیر عامل خانه کتاب بیان کرد: اهتمام مرحوم حاج محمد رمضانی به حفظ زبان فارسی و درک درست از فرهنگ ملّی موجب آن شده است که امروز تعداد پر شماری از کتاب‌ها به زبان‌های دیگر درباره نحوه آموزش زبان فارسی را در اختیار داشته باشیم. کتاب‌های درسی در مقاطع مختلف و نیز جزوات نظامی در ادوار قبل، نگاه خردمندانه و نیز نگرش جامع مرحوم رمضانی را نمایان می‌کند. ایشان علاوه بر نگهداری و محافظت از چاپکرده‌ها ازگزند زمانه و حفظ بخشی از هویت ایرانیان به دنبال پاسخگویی مراجعان و اطلاع رسانی با شیوه هاو محمل‌های گوناگون بوده است . حاج محمد رمضانی کتاب‌خانه خود را به مرجع عالیقدر شیعه تقدیم کرد تا طالبان، علم و ایمان را تؤامان فراگیرند و این دو اصل را از یکدیگر جدا ندانند.
وی افزود: در خانه کتاب سعی بر قدردانی از خدمت‌گزاران کتاب در همه چرخه حوزه کتاب بوده است. گمان می‌کنم شما نیز با ما هم‌داستان باشید که در شصت سالگی یک اتحادیه صنفی و در 52 سالگی درگذشت یکی از پایه گذاران و روسای اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران که خدمات قابل توجهی را برای این صنف قدیمی و موثر انجام داد حالا نوبت به مرد ایمان و عمل حاج محمد رمضانی رسیده بود. امیدوارم این بزرگداشت‌ها به ما یادآوری کند که مفاخر این سرزمین قدر دانسته و بر صدر بنشانیم که دیگران خاک بر صورت آنها نپاشند. عاشقی کنیم وملامت کشیم وخوش باشیم/که در طریقت ما کافریست رنجیدن.
حسینی پور در پایان گفت: در پایان وظیفه خود می‌دانم از استاد سید فرید قاسمی که همفکری و همکاری زیادی در به سرانجام رسیدن این برنامه داشتند تقدیر وتشکرکنم. استاد سید فرید قاسمی چند بار هم رنج سفر را تحمل کردند برای گردآوری کتابی که در این مراسم از آن رونمایی می‌شود. از مسولین کتابخانه مرجع عالیقدر حضرت آیت الله بروجردی که همراهی‌های همدلانه ای انجام دادند و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و به خصوص ریاست آن حضرت حجت الاسلام والمسلمین رسول جعفریان که ما را برای انجام این برنامه همراهی کردند. همچنین، اتحادیه ناشران وکتابفروشان تهران به خصوص رییس جدید و نایب رییس آن و همه اعضای آن که همدلانه دعوت ما را پذیرفتند وخودشان نیز قدم‌های خوبی برای بهتر برگزار شدن این برنامه برداشتند و از خانواده این مرحوم و انتشارات مرکز که کارهای خوبی انجام دادند و از همکاران خودم در خانه کتاب تقدیر وتشکر می‌کنم و امیدوارم قدم‌های بهتری برای معرفی واقفان کتاب و ناشران بزرگی که در ایران فعالیت می‌کنند برداریم.
مردی که شمع بود، روشنی بخشید ولی سوخت
در ادامه این آیین، سید فرید قاسمی ضمن تشکر از موسسه خانه کتاب، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و کتابخانه آیت الله عظمی بروجردی برای برگزاری این یادمان گفت: یکی از دردهای جامعه ما این است که بسیاری از مشاهیر ما مفاخر ما نیستند و خیل عظیمی از مفاخر ما در زمره مشاهیر ما قرار ندارند. بی تردید یکی از مفاخر سده حاضر زنده یاد محمد رمضانی است که شوربختانه چه در عرصه عمومی و گاهی هم در حیطه‌های تخصصی شناخته شده نیست و قدر زحمات این بزرگ مرد را نمی‌دانند. از همکاران آن مرحوم به ندرت ایشان را می‌شناسند و گاهی با هم صنفان ایشان که صحبت می‌کنیم ایشان را نمی‌شناسند. این درد بسیار بزرگی است که یکی از مفاخر سده حاضر شماری از هم صنفان هم او را نشناسند.
وی با خواندن بیت «مرا ز یاد تو برد و ترا ز دیده من/ ستم زمانه از این بیشتر چه خواهد کرد»، گفت: مظلومیت ایشان را در همین جا می‌توان درک کرد که پس از پنجاه و یک سال و هشت ماه این اولین مجلسی است که برای قدردانی از خدمات ایشان برگزار شده است. بسیاری از مفاخر ما این گونه مظلوم واقع شدند و آنهایی که طرف توجه بودند کار در خوری برای آنها انجام نشده یا خیابان به اسم آنها کرده اند یا بزرگراه یا اتوبان.
قاسمی مرحوم رمضانی را یک فرانهاد دانست و گفت: امروز چندین نهاد با هزاران کارمند می‌خواهند کاری که مرحوم رمضانی به تنهایی انجام داده، انجام دهند. مرحوم رمضانی به تنهایی با سرمایه شخصی از جیب و کیسه فتوت خود این کارها را انجام داده که در کشور ما اگر نگوییم بی سابقه است کم سابقه است و نمونه کارهایی که مرحوم رمضانی انجام داد نظیر آن را در تاریخ معاصر نمی‌بینیم و نمی‌شنویم.
این پژوهشگر عنوان کرد: کافی است سروده‌های علی اکبر دهخدا، ملک الشعرای بهار، غلامرضا رشید یاسمی، اقبال، بهمن‌یار و خاطرات سعید نفیسی و عباس مسعودی در ستایش مرحوم رمضانی در یک دفتر مدون شود تا دوستان بدانند معاصران چگونه مرحوم رمضانی را ستایش می‌کردند. رمضانی عمری نسبتا کوتاهی داشت و 63 سال عمر کرد. 63 سال عمر برای رمضانی نشان می‌دهد که در آن روزگار مرحوم رمضانی چه ناراحتی داشت که چنین عمر کوتاهی برای وی رغم خورد. 63 سال عمر با برکت او را می‌توان موضوع چندین مقاله و رساله قرار داد.
قاسمی با اشاره به ویژگی‌های مرحوم رمضانی گفت: رمضانی کتاب شناس است. او حدود سه دهه به تنهایی کارنامه نشر ایران، انتشارات ایران و کتابشناسی ایران را فراهم کرد و از طرف دیگر با نگاه به کتاب شناسی‌های موضوعی او در بعضی از زمینه‌ها پدیدآورنده اولین کتابشناسی است. یک نمونه آن کتاب «فهرست کلیه کتب رمان، افسانه، قصه و تئاتر» که خودش تدوین و در سال 1314 منتشر کرد. رمضانی ناشر است. او به تنهایی کار موسسه‌های بزرگ نشر را انجام می‌دهد و تشکل ساز بود. در زمانی که ناشر بود بیش از 750 عنوان کتاب چاپ کرد و در این عناوین مجموعه«افسانه» هنوز در تاریخ ادبیات ایران بی نظیر است. این کتاب 158 مجلد و به تعبیر مرحوم رمضانی 158 شماره است و آثار 62 نویسنده مشهور دنیا را در 210افسانه آورده است. در این مجموعه 39 مترجم و حدود 62 نویسنده در بخش نگارش با ایشان همکاری داشتند. در این شرایط بازار نشر اگر این مجموعه بازچاپ شود خواهان و خواننده خود را خواهد داشت.
وی ادامه داد: رمضانی احیاگر و مصصح متون بود. فهرست بلندبالایی از تصحیح متن مرحوم رمضانی می‌توان تهیه کرد. مرحوم ایرج افشار می‌گفتند«مثنوی، شاهنامه و چند متن مهمی که رمضانی چاپ کرد سال‌ها بی بدیل بود و مورد استفاده اهل علم این کشور بود». رمضانی مجله دار و مجله نگار است. از مجله‌های تجارت و شرق تا مجله کتاب. خوشبختانه مجله شرق را انتشارات اساطیر و مجله کتاب را نشر مرکز بازچاپ کرده است و من توفیق داشتم بر این دو مجموعه مقدمه بنویسم.
وی با ذکر خاطره ای از مهدی آذر یزدی عنوان کرد: زمانی که مرحوم آذریزدی کسالت داشتند طی تماس برای اطلاع از حال ایشان، در مورد کتاب صحبت کردیم. از اقای آذریزدی پرسیدم که سال 1325 میانه دهه 20وضعیت کشور وضع به خصوصی بود چطور شما و مرحوم مرتضی کیوان به فکر انتشار مجموعه راهنمای کتاب افتادید. ایشان با صداقت یزدی خود پاسخ داد که میخواستیم ادای محمد رمضانی را در بیاوریم. در مورد خدمات آذریزدی بسیار نوشتند اما کیوان کتاب شناس یک موضوع بر زمین مانده و مغفول در تاریخ معاصر است چرا که کم عمر کرد. مرتضی کیوان و بسیار کسانی دیگر که در 65 سال اخیر در حوزه کتاب و کتابشناسی نامور بود متاثر از مرتضی کیوان بودند و خود کیوان هم بنا بر گفته مرحوم آذریزدی متاثر از مرحوم رمضانی بود. رمضانی هم چنین، قرائت خانه دار، کتابخانه آفرین و مجموعه پرداز بود. از «قرائت خانه اتفاق» تا مقدمات تاسیس کتابخانه «صاحب الامر» در قم. اما به این آرزوی خود نرسید. بنابر گفته و نوشته خودش، نیت داشت دستگاهی مثل «دایره المعارف حیدرآباد دکن» در قم درست کند اما به این آرزوی خود نرسید. اما مجموعه غنی که فراهم کرد در قم و تهران بیش از 50 سال است که بدیل ندارد و همه اهل علم کشور از آن استفاده می‌کنند.
قاسمی بیان کرد: امیدوارم این مراسم نقطه و پایان نباشد بلکه سرسطر و آغازی برای سلسه کارهایی باشد که یاد و نام مرحوم رمضانی را زنده نگه دارد. امیدوارم مخزن هفتم دانشگاه تهران را به نام ایشان کنیم چرا که امهات و بیشتر این مجموعه و همچنین مخزن ششم گردآوری محمد رمضانی است. همچنین از آقای حسینی پور می‌خواهم طی نامه ای از آقای ضرغامی، رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران بخواهیم سردیس ایشان در خیابان ملت با پلاک شناخت نامه گذاشته شود تا هر رهگذری بداند این بزرگ مرد چه خدماتی بزرگی به فرهنگ کشور انجام داده است. چرا که این خیابان آخرین محل کار ایشان بود. او شمع بود که روشنی بخشید ولی سوخت.
رمضانی با دست خالی میراث مکتوب این آب و خاک را از گزند حوادث حفظ کرد
در ادامه این آیین، آیت الله علوی بروجردی در پیام تصویری گفت: توفیقی برای من است که ذکر و یادی داشته باشیم از یکی از شخصیت‌های بزرگی که در مقام حفظ میراث شیعی و میراث این مملکت تلاش‌های بسیار بزرگی کرده است. یاد و بزرگداشت نام و خاطره ایشان به تنهایی نشان دهنده این نیست که ما توان این را داشته باشیم که خدمت و رسالتی که ایشان در دوره زندگی برای خود قائل بود بیان و ترسیم کنیم. مرحوم رمضانی یکی از ناشران کتاب در مملکت بود و آثار زیادی طبع و نشر کردند؛ مثل بسیاری از بزرگان که در این مسیر تلاش و حرکت کردند. اما چیزی که ایشان را برجسته و به عنوان اسوه معرفی می‌کند این است که با دست خالی تلاش بسیار زیادی کرد تا میراث مکتوب شیعه و میراث مکتوب این آب و خاک را از گزند حوادث حفظ کند.
وی ادامه داد: در بین آثار و کتاب‌های چاپی و خطی که مرحوم رمضانی جمع آوری کرده است کتاب‌های چاپی دیده می‌شود که ارزشمند‌تر از کتاب‌های خطی است. او به زحمت این آثار را در طول عمر خود جمع آوری کرد فقط با این نیت که این میراث به دست بیگانه نیافتد و دلالانی که در کتابفروشی‌ها می‌گشتند تا این کتاب‌ها را خریداری کنند و به بیرون از مرزها منتقل کنند از آسیب آنها حفظ کند. ایشان مجموعه ای با تلاش زیادی فراهم کرد که امروزه یکی از مجموعه‌های نادر در کتابخانه‌های کشور است. مرحوم رمضانی غیر از کتب نفیس و خطی منحصر به فرد این مجموعه، جزواتی جمع آوری کرده که نشان دهنده تاریخ و حرکت اجتماعی، سیاسی و علمی در این آب و خاک است که ارزشمند است. امیدوارم آثار ایشان در ضمن فهرست هایی که در این کتابخانه است، متصدیان کتابخانه آیت الله بروجردی توفیق داشته باشند که مجموعه ایشان را فهرست نگاری کنند تا معلوم شود ایشان چه تلاشی کردند.
علوی بیان کرد: ایشان اهتمام داشتند کتاب به مردم معرفی شود و مردم کتابخوان شوند. ایشان فقط نشر دهنده یا فروشنده کتاب نبود بلکه با هزینه خود قرائت خانه درست کرد تا مردم در آنجا کتاب بخوانند. ایشان سعی می‌کرد کتاب هایی که چاپ می‌کند به نحوی باشد که از حوصله افراد خارج نباشد. بنا داشت کتابخانه معظمی تشکیل دهد اما موفق نشد. در نهایت این مجموعه در کتابخانه بروجردی جا گرفت و جا دارد از تلاش‌های بزرگانی که در این مسیر خدمت کردند تا این مجموعه به این کتابخانه منتقل و در اینجا محفوظ شود، تشکر کنیم. حجت الاسلام والمسلمین حاج مهدی گلپایگانی، مرحوم آیت الله العظمی علی صافی گلپایگانی و مرحوم حضرت آیت الله لطف الله صافی تلاش زیادی برای انتقال این کتابخانه به کتابخانه آیت الله عظمی بروجردی داشتند. نام مرحوم رمضانی به عنوان پدر کتاب و پدر نشر در ایران با نام آیت الله بروجردی گرده خورده است که ایشان یکی از میراث داران شیعه بودند و تلاش زیادی در حفظ این میراث داشتند و سعی می‌کردند اگر کسی از دنیا می‌رود و کتابخانه ای دارد این کتابخانه به دست بیگانه نیفتد و آنها را خریداری می‌کردند.
وی ادامه داد: در مدرسه نجف با اینکه صدام کتابخانه این مدرسه را تخریب کرده بود و کتاب‌ها را غارت کردند تاکنون نزدیک دو هزار نسخه خطی از این کتاب‌ها را به دست آوردیم و مشغول فهرست نگاری و عکاسی آنها هستیم. آیت الله بروجردی این کتاب‌ها را بین کتابخانه‌های مختلف تقسیم می‌کردند و هر کتابخانه ای مجموعه از آقای بروجردی دارد. ایشان میراث دار شیعه و میراث آب و خاک بودند. کار ایشان نشان می‌دهد چه زحمتی در این مسیر کشیدند و بزرگتر دیدگاهی است که ایشان به حفظ میراث داشتند. شاید حاصل مجموعه‌های بزرگی مانند کتابخانه ملی و مجموعه هایی که در حفظ میراث فعال هستند به اندازه حاصل کار مرحوم رمضانی نباشد.
آیت الله علوی بروجردی بیان کرد: جزواتی بین مجموعه ایشان است که از کتابخانه‌های بزرگ سراغ آن می‌آیند و از آنها عکس برداری می‌کنند. از خداوند برای ایشان طلب رحمت و مغفرت داریم و امیدواریم بتوانیم ایشان را به عنوان اسوه معرفی کنیم. هر کسی در هر مسیری که حرکت می‌کند می‌تواند در محدوده بسیار بالا تاثیرگذار باشد و در مسیر حفظ میراث، رمضانی یک رسالتی برای خود قائل بود این رسالت را به خوبی در دوران عمر انجام داد و نام ایشان به عنوان یکی از میراث داران آثار مکتوب باید برای همیشه محفوظ بماند.
وی در پایان گفت: از اصحاب فرهنگ و رسانه تقاضا دارم به این امور توجه کنند. باید مجسمه این افراد را در کتابخانه‌ها نصب کنیم و نام آنها را بر اماکن مربوط به حفظ میراث بگذاریم تا دیگران چیزی که در اختیار دارند از خاطر نبرند و بدانند میراثی که به آنها رسیده در حفظ آنها چه کسانی زحمت کشیدند تا نسل موجود بتواند بر همان اساس، تفکر و دیدگاه این رسالت را برای خود قائل باشد که هر صفحه ای که از مملکت خارج شود و هر نوع نسخه ای که جزو میراث ماست و در اختیار عموم قرار نگیرد. فرقی ندارد از ممکلت بیرون رود یا در کتابخانه‌ها محبوس بماند و قابل دسترسی محققان و اصحاب فرهنگ نباشد. بیاموزیم در این مسیر برای خودمان رسالت قائل باشیم و نسل جوان ما این مهم را بیاموزند.
تمدن ما یک تمدن کتاب محور است
همچنین در این مراسم رسول جعفریان رئیس کتابخانه دانشگاه تهران درباره یادبود مرحوم رمضانی گفت: ایشان از چهره‌های مهم حوزه کتاب بودند که جایشان در میان اصحاب فرهنگ خالی است. تمدن ما یک تمدن کتاب محور است و تمدن یونان نیز همینطور است. اما در فاصله بین این دو تمدن قدری به کتاب بیتوجهی شده است. در تمدن اسلامی کتاب در حد گسترده مورد توجه بود و قرن‌های سوم و چهارم جزو بهترین دوران ما به لحاظ توجه و اهمیت دادن به کتاب بود. در این دوران افرادی بودند که در تمدن اسلامی برای کتاب جایگاه و اهمیت ویژهای قائل بودند.
جعفریان ادامه داد: در جامعه و تمدن اسلامی کسانی که کتاب را به خاطر کتاب دوست داشته باشم کم داریم عده ای به کتاب به عنوان آینه نگاه می‌کنند. در این بین جماعتی کتابفروش و کاتب هستند. کسی که کتاب را به مثابه شی نگاه می‌کند ابن ندیم است. نسخه کامل کتاب الفهرست ابن ندیم به خاطر بی توجهی مسلمانان به دست ما نرسیده است. بعد از ابن ندیم، حاجی خلیفه را داریم. در فاصله بین این دو نفر، کسانی که به کتاب به عنوان شی تمدنی نگاه کنند کم داریم. حاجی خلیفه حتی نسبت به کتاب‌های شیعه حساس است. تمدن اسلامی یک تمدن کتاب محور است.
وی بیان کرد: در کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی مجموعه ای از کتاب‌ها جمع آوری شده که منبع تحقیقات زیادی قرار می‌گیرد. اینکه مرحوم رمضانی همه این کتاب‌ها را جمع آوری کند که شاید در تاریخ علم به درد کسی بخورد اهمیت دارد.کسانی که عاشق و اهل کتاب هستند و در تاریخ گم می‌شوند. مرحوم گلبن در کتابخانه خود همه چیز را جمع می‌کرد. این آدم‌ها حافظ میراثی هستند. رمضانی حق بزرگی بر کتابخانه مسجد اعظمی بروجردی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران دارد. ایشان تصمیم می‌گیرد کتابخانه ای هم تاسیس کند اما بعدها به دلایلی این کتاب‌ها را به کتابخانه مسجد اعظم اهدا می‌کند.
وی با بیان اینکه دوره کتاب به سرآمده و کتاب حالت موضعی پیدا کرده است، گفت: باید از کتاب حفاظت کنیم. موسسات، وزارتخانه و ناشران باید با هم متحد شوند. هنوز در قم حس کتاب و کتابخوانی است اما باید با کتاب خداحافظی کنیم و به سمت دنیای جدید برویم. کسی دیگر برای علم به کتابخانه‌ها نمی‌آید و کتابخانه برای رشته هایی مانند پزشکی حالت موضعی پیدا کرده است.
رمضانی بخشی از تمدن ما را در برهه ای از تاریخ بیان می‌کند
در ادامه این آیین، محمود آموزگار ضمن تشکر از موسسه خانه کتاب و همراهی اعضای اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان هم‌زمان با 60 سالگی این نهاد، گفت: مرحوم رمضانی از بنیان گذاران و روئسای اتحادیه بود. آقای جعفریان در صحبت‌های خود، کتاب را به عنوان عامل تمدنی مطرح کردند و من معتقدم این دسته از ناشران مانند مرحوم رمضانی دقیقا عامل تمدنی بودند و با نگاه به نگرش، افکار، تلاش‌ها و کوشش‌های آنها به این نتیجه می‌رسیم که بخشی از تمدن ما را در برهه ای از تاریخ بیان می‌کنند.
آموزگار ادامه داد: با نگاه به خاندان و خانواده مرحوم رمضانی می‌بینیم که به کار تجارت مشغول بودند و انگیزه‌های فرهنگی آنها به سمت فعالیت در حوزه کتاب سوق می‌دهد. مکاتبات منتشر شده مرحوم حسین رمضانی، عموی مرحوم محمد رمضانی که کتاب‌فروش بود، نشان‌دهنده دغدغه‌های فرهنگی این خانواده، از جمله در حوزه نشر و کتاب است. در این بستر فرهنگی، پدر مرحوم رمضانی تعدادی کتاب منتشر کرد و به شغل کتابفروشی مشغول بود. ابراهیم رمضانی برادر کوچکتر محمد رمضانی هم در حوزه کتاب فعالیت داشت.
نائب‌رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران ادامه داد: کتابخانه ابن‌سینا به‌همت محمود رمضانی تاسیس می‌شود و بعد از اقامت وی در خارج از کشور، سهم خود را به ابراهیم رمضانی واگذار می‌کند. این کتابخانه که سال 1309 تاسیس شد، دارای دو بخش کتاب‌های فارسی و خارجی بود. بخش فارسی این مجموعه ابتدا از سوی محمود رمضانی اداره می‌شد که بعدها مدیریت این بخش به ابراهیم رمضانی واگذار می‌شود. بخش انگلیسی این کتابخانه از سوی دیگران اداره می‌شد. وقتی به شخصیت مرحوم رمضانی نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم ایشان علاوه‌بر انتشار کتاب و کتابفروشی در زمینه انتشار مجله نیز فعالیت داشت. چاپ مجله «شرق» بعد از یک‌سال‌ونیم فعالیت متوقف می‌شود. دومین دوره نیز تنها بعد از انتشار یک شماره، متوقف می‌شود. زمانی که انتشار این مجله به سعید نفیسی سپرده می‌شود 12 شماره از آن منتشر می‌شود.
آموزگار بیان کرد: نباید شخصیت مرحوم رمضانی را در وقف کتاب خلاصه کنیم. جمع آوری 40هزار کتاب با این ذهنیت نبود که روزی آنها را وقف کند. او اکثر مجله‌ها و کتاب هایی را چاپ می‌شد پیدا و خریداری می‌کرد تا در کتابخانه نگه داری کند اما در جریان فهرست‌نویسی به دلیل اینکه به منابع دسترسی نداشت و براساس شنیده‌ها اطلاعات را جمع‌آوری می‌کرد، انگیزه‌ای برای جمع‌آوری هر نوع منبع پیدا کرد. به مرور اداره این مجموعه دشوار شد و مرحوم رمضانی به فکر ساماندهی کتاب‌ها افتاد. عمدتا در نظر داشت تا کتاب‌ها را در شهر قم در اختیار طلاب قرار دهد، چراکه معتقد بود، قم، مهد علم و دانش است. ساماندهی کتاب‌ها ایده وقف کتاب‌ها را شکل داد.
وی با بیان اینکه پنج سال از تاسیس هیات رسیدگی به تخلفات ناشران استان تهران می‌گذرد، گفت: 99 درصد از پرونده‌های در این هیات برای افرادی است که در حوزه خدمات نشر فعالیت می‌کنند. بسیاری از این افراد به پروانه نشر به‌عنوان جواز کاسبی نگاه می‌کنند. هفته گذشته فقط در یک روز، 360 پروانه نشر صادر شده است. باید پرسید که با توجه به وضعیت فعلی بازار کتاب دلیل این میزان تقاضا چیست.
رمضانی دو دهه دغدغه اشاعه فرهنگ داشته است
سیدمحمدعلی احمدی ابهری از دیگر سخنرانان این نشست، با بیان اینکه اهالی فرهنگ با مرحوم رمضانی آشنایی ندارند، گفت: باید موسسه خانه کتاب و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران که در این مسیر گام برداشتند و این مراسم یادبود را برگزار کردند، تشکر کنیم.
وی با بیان اینکه انعکاس این آیین در رسانه‌های جمعی موجب آشنایی نسل جدید با مرحوم رمضانی می‌شود، گفت: باید با برگزاری این مراسم ها، از خدمات افرادی مانند مرحوم رمضانی درس بگیریم و ذهن ما تلنگری بخورد. نگاه به زندگی رمضانی نشان می‌دهد او دو دهه دغدغه اشاعه فرهنگ داشته است. اگر بتوانیم با تعریف شبکه یک‌پارچه تمام دانسته‌ها در یک کتابخانه‌ها جمع کنیم و آنها را به هم متصل کنیم، این اتفاق به سرمایه یک شکور و ملت تبدیل خواهند شد. تحقق این امر از عده یک نفر خارج است چرا که دوره آقای رمضانی تمام شده است. ما باید از خدمات و تلاش‌های مرحوم رمضانی درس بگیریم و پا درگذشته با نگاه به آینده مطابق شرایط آتی جامعه، گام برداریم.
در پایان مراسم از کتاب «قباله کتاب، مطبوعات، چاپ؛ گزیده گنجینه موقوفه محمد رمضانی موجودی کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی» پژوهش و گزینش سید فرید قاسمی رونمایی و به خانواده مرحوم رمضانی اهدا شد.