بزرگنمایی:

تبسم مهر - ساری - ایرنا - «یاسمن» کودک کار است، با مادر خود از شهر نکا در شرق مازندران به ساری مرکز استان می‌آید تا گل بفروشد. میدان خزر، پاتوق این کودک کار است که می‌خواهد پزشک شود.

شادی عنصر گم شده در میان کودکان کار است، اضطراب، دلهره و ترس از وارد شدن به دنیای بزرگترهایی که شاید با آنها مهربان نباشند، شادی را از کودک می‌گیرد. احساس و کودکی در این گروه از افراد جامعه می‌میرد و جای خود را به سخت و خشن بودن می‌دهد، گاهی می‌شنویم که کودک کار مورد تعرض قرار گرفته و مشکلات اجتماعی از این دست، آسیب جدی برای کودکان کار است.
فقر، اعتیاد والدین و گاهی نبودن والدین یا به دلیل نداشتن یکی از آنها، کودکان را روانه بازار کار می‌کند که ممکن است راه بزه را هم برای این کودکان، هموار کند.
برخی کودکان از سوی پدر و مادر، رها شده و با مادربزرگ و پدربزرگ و یا برخی دیگر از اقوام درجه یک، زندگی می‌کنند. ازدواج مجدد والدین هم گاهی کودک را به تنهایی سوق می‌دهد که مجبور است نیازهایش را خودش تامین کند و می‌شود کودک کار.
پشت چراغ قرمز یا در کنار خیابان، گل می‌فروشند، گاهی واکس می‌زنند، ضایعات جمع می‌کنند و برخی از این کودکان هم به دور از هیاهوی شهر و فعالان حقوق کودک، در حاشیه شهرها، به عنوان شاگرد مکانیک و امثال آن کار می‌کنند و البته دستمزد ناچیزی دریافت می‌کنند.
در حالی که این کودکان باید مشغول به تحصیل باشند، اما بار زندگی را بر دوش کودکانه خود، حمل می‌کنند و قامت نحیف و کوچک آنها، در زیر بار سختی‌های زندگی، فشرده و ضعیف می‌شود.
یاسمن گل فروش با چشم‌های سبز روشن و صورت گندمی، با سرآستین‌های گلدار مانتویی که به تن دارد، فقط یک عروسک دارد و درآمد او از فروش گل ها، هرگز به رویای او پیوند نمی‌خورد.
** بهزیستی در رسیدگی به مسائل کودکان کار تنهاست
سراغ دستگاه هایی رفتیم که تصور کردیم شاید در زمینه کودکان کار، مسئولیت دارند، اما به هر کجا مراجعه کردیم متوجه شدیم که بهزیستی در رسیدگی به مسائل کودکان کار تنهاست.
موسسه همدلان نیکو اندیش از سازمان‌های مردم نهاد زیر نظر بهزیستی است که از سال 95 در زمینه کودکان کار فعالیت می‌کند.
مدیرمسئول موسسه همدلان نیکواندیش درباره فعالیت این مرکز گفت: عمده فعالیت ما شناسایی و پذیرش کودکان کار است، سال گذشته 103 کودک را شناسایی کردیم و امسال تا بهمن ماه، 77 کودک کار شناسایی شده است.
"راویه نیکو" با اشاره به اینکه کودکان کار تحت حمایت تحصیلی، مشاوره ای و دیگر خدمات قرار می‌گیرند، افزود: هر خدمتی را که خانواده نیاز دارد تا از کار کودک بی نیاز شود، تامین می‌کنیم چرا که توانمندی خانواده باعث کاهش ساعت کاری کودک می‌شود.
وی با بیان اینکه موسسه تحت مسئولیتش کودکان کار در رده پنج تا 17 سال را شناسایی می‌کند، توضیح داد: اغلب کسانی که پذیرش کردیم در رده سنی 12 تا 14 سال بودند.
نیکو با اشاره به اینکه از 60 کودک کار شناسایی شده در 9 ماهه امسال، 15 دختر و 45 نفر پسر هستند، افزود: این کودکان در سطح شهر، حومه شهر ساری و مناطق حاشیه نشین شناسایی می‌شوند.
مدیر مسئول موسسه همدلان نیکواندیش با بیان اینکه برخی کودکان کار، از شهرهای اطراف شهرستان ساری مانند شهر کارگری و دارای حاشیه نشین زیاد مانند نکا به مرکز استان می‌آیند، اظهار داشت: اغلب این کودکان در شهر گل فروشی می‌کنند و ما با گشت سیار در هفته که یک روز صبح و یک روز بعداز ظهر می‌باشد، این کودکان را شناسایی می‌کنیم.
وی افزود: بازرسان و کارشناسان ما در موسسه کودکانی را که به عنوان شاگرد در نانوایی‌ها یا مکانیکی‌ها و دیگر موارد مشغول به کار هستند هم مورد توجه قرار می‌دهند و حتی کودکانی که در روستاها به شکل کارگر فصلی در زمینه کشاورزی کار می‌کنند نیز مورد نظر ما قرار دارند.
نیکو مهم‌ترین مشخصه کودکان کار در مازندران را "تک سرپرست" بودن آنان برشمرد که بیشتر به دنبال طلاق والدین تبدیل به کودک کار می‌شوند.
وی گفت: جالب است بدانید از میان کودکان کار شناسایی شده از سوی کارشناسان و بازرسان موسسه همدلان نیکواندیش، کمتر کودکی است که سرپرست خود را از دست داده باشد.
** فعالیت شبکه ای کودکان کار نداریم
مدیر مسئول موسسه همدلان نیکواندیش درباره فعالیت شبکه ای کودکان کار هم گفت: در مازندران فعالیت این چنینی نداریم.
وی همچنین در زمینه تحصیل کودکان کار، اظهار داشت: کودکانی که نتوانستند در طول سال در کلاس درس حاضر شوند به شکل غیرحضوری، در مدارس ثبت نام می‌شوند.
مدیرکل بهزیستی مازندران نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بچه هایی که به عنوان کودک کار از آنها نام برده می‌شود در گروه‌های سنی مختلف با شرایط متفاوت هستند، گاهی شرایط سخت اقتصادی خانواده، این کودکان را وادار به کار کردن می‌کند و برخی هم ممکن است خانواده ای نداشته باشند.
"سعید آرام" با بیان اینکه آموزش و پرورش همکاری خوبی برای فراهم کردن زمینه تحصیلی کودکان کار دارد، افزود: کمیته امداد امام خمینی (ره) هم با زیر پوشش قرار دادن این کودکان، از آنها حمایت می‌کند.
وی با اشاره به اینکه در مورد کودکان کار که دارای خانواده هستند سعی ما بر این است تا شرایط مناسب زندگی برای خانواده مهیا شود تا کودکان از تحصیل باز نمانند، گفت: این کودکان عاملی هستند تا با خانواده آنها ارتباط برقرار کنیم و توانمندی خانواده باعث می‌شود کودک از چرخه کار خارج شود.
این مسئول با بیان اینکه یک مرکز مردم نهاد به شکل متمرکز در ساری مشغول به کار است، ادامه داد: در دیگر شهرها هم این فعالیت از طریق اورژانس اجتماعی انجام می‌شود و خدمات اولیه را دریافت می‌کنند و در صورتی که نیاز به حمایت بیشتر باشد به سطوح دیگر ارجاع داده می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه در مرکز حمایت از کودکان کار ساری، کودکان در روز یک وعده غذای گرم دریافت می‌کنند، گفت: تلاش ما بر توانمندسازی خانواده‌های این کودکان است تا مشکل به شکل ریشه ای حل شود و در این زمینه بر اشتغال خانگی تاکید داریم.
** جای خالی اداره کل امور بانوان و خانواده
کودک کار در شرح وظایف اداره کل امور بانوان و خانواده، جایگاهی ندارد و گویا جزو خانواده نیست که سیاستگذاران از ابتدا، برای این گروه از جامعه، جایی درنظر نگرفته اند و بهزیستی در این مسیر، به تنهایی کار می‌کند.
مدیرکل امور اجتماعی استانداری مازندران به خبرنگار ایرنا گفت: استانداری دستگاه حاکمیتی است و وظیفه هماهنگی و نظارتی دارد.
"عیسی قاسمی طوسی" تاکید کرد که نقش حمایتی دستگاه‌ها نسبت به این کودکان را ساماندهی می‌کنیم.
این مسئول با اشاره به اینکه بعد از 18 سالگی بحث بازتوانی و بیمه کودکان کار را هم زیر پوشش داریم، افزود: فعالیت‌های مربوط به کودکان کار در 2 مرکز در شهرهای ساری و آمل در حال انجام است.
طوسی با بیان اینکه حتما نواقصی در روند انجام کار وجود دارد، ادامه داد: آسیب‌های اجتماعی بسیار متعدد است و بحث کودکان کار هم یکی از موضوعات است که دولت اقداماتی در این زمینه انجام داده است.
کودکان کار، کودکانی رها شده و نیازمند به دریافت حمایت‌های گسترده‌تر هستند، کودکانی که نیاز به توجه بیشتر چه از بعد مادی و عاطفی دارند، احساس رها شدگی و بعد روانی آن، بدتر و سنگین‌تر از خود رها شدگی است، در جایی که فقط بهزیستی نسبت به کودکان کار، مسئولیت دارد، اداره کل کتابخانه‌های عمومی مازندران، گامی در راستای توجه به کودکان کار برداشته است.
** کودکان کتاب
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: از حدود یک و نیم سال قبل، طرحی را با عنوان " کودکان کتاب" اجرا کردیم و کودکان کار در این طرح جامعه هدف ما بودند.
"آرزو ولی پور" با اشاره به اینکه تعدادی از کودکانی را که اغلب در زمینه جمع آوری و فروش ضایعات، مشغول به کار بودند، جمع آوری کردیم، افزود: در این طرح، ساعت کاری کودکان کار را در ازای مطالعه کتاب، خریدیم.
وی توضیح داد: کودکان در ابتدا، اعتماد نمی‌کردند و می‌پرسیدند کتاب خواندن چه فایده ای برایشان دارد، اما با گذشت زمان، کودکان کار به ما اعتماد کردند و ما توانستیم این کودکان را از کوچه و خیابان‌های شهر، به کتابخانه‌ها بیاوریم و خیران کمک کردند تا به ازای هر ساعت مطالعه، درآمد آنها را تامین کنند.
ولی پور با اشاره به اینکه این طرح با 30 نفر از کودکان کار شروع شد، گفت: چند نفر که سن بیشتری داشتند و یا در آستانه کنکور بودند از طرح خارج شدند و امروز با 13 نفر کار را ادامه می‌دهیم.
وی با بیان اینکه برخی از کودکان کار، از محل خواندن کتاب، به اندازه قانون کار درآمد دارند، به عنوان نمونه توضیح داد: "مسلم" پسر 13 ساله ای است که اسفند ماه سال گذشته یک میلیون تومان درآمد داشت و انگیزه اش برای مطالعه کتاب بیشتر شده است در حالی که 2 سال مردود شده بود اما امسال روند تحصیلی او رو به رشد است.
این مسئول با اشاره به اینکه کودکان کار در طرح کودکان کتاب از محل مطالعه کتاب از مبلغ 400 هزار تومان تا یک میلیون و یکصد هزار تومان درآمد دارند، گفت: از شروع به کار طرح، حساب‌های بانکی برای این کودکان باز کردیم و ساعات مطالعه آنها را در اختیار خیران می‌گذاریم و خیران مبالغ را به شکل مستقیم به حساب این کودکان واریز می‌کنند.
ولی پور افزود: اسفند ماه نزدیک است و در این ایام تعداد کودکان کار، بیشتر می‌شود و به شغل‌های کاذب روی می‌آورند، همواره لازم نیست در زمینه ای، شرح مسئولیت وجود داشته باشد تا قدمی برداشته شود، کودکان کار، فرزندان این سرزمین هستند که به دلیل آسیب‌های اجتماعی، کودکی خود را بوسیده و کنار گذاشته اند و وارد دنیای بزرگترها شده اند، اگر حواسمان نباشد آسیب‌های اجتماعی اعم از اعتیاد و تجاوز، دامن این کودکان را می‌گیرد و معضلات بزرگتر به وجود می‌آورد.
گزارش از : کلثوم فلاحی
شبد* 9927/1654/1042**1455**9122
انتهای پیام /*