بزرگنمایی:

تبسم مهر - نفوذ مخالفان شکار در یک رسانه اصولاً "ارزش" محسوب می‌شود نه اتهام! آنچه از دیدگاه جامعه ناپسند است، نفوذ مدافعان و ذی‌نفعان شکار در تنها نهاد متولی حفاظت از حیات وحش است، نهادی که مسئولانش بابت حفاظت از طبیعت از بیت‌المال حقوق دریافت می‌کنند.

- اخبار اجتماعی -
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ؛ در پی انتشار گزارشی تحت عنوان فعالیت آزادانه عقبه رسانه‌ای "مؤسسه میراث پارسیان" با تمرکز بر حمایت از "قرق‌های خصوصی" در این خبرگزاری، روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست جوابیه‌ای صادر کرد که به‌همراه پاسخ تسنیم در ادامه می‌خوانید:
آنچه تحت عنوان "قرق اختصاصی" شناخته می‌شود، موضوع ماده 6 قانون شکار صید (مصوب 1346) و ماده 9 آیین‌نامه اجرایی همین قانون (مصوب 1346 هیئت وزیران) است که از سال‌ها پیش، تکلیف قانونی تصویب آیین‌نامه‌های آن در شورای عالی حفاظت محیط زیست مسکوت مانده بود.
در ماده 9 آیین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید آمده است: "قرق‌های اختصاصی به محدوده‌ای از جنگل و مرتع و آب و آب‌بندان و کوهستان و زمین‌های بایر یا دایر اطلاق می‌شود که امتیاز شکار و صید در آن محدوده، با رعایت حقوق اشخاص و مقررات مربوط به حفظ و تکثیر و بهره‌برداری از حیوانات قابل شکار و صید پس از موافقت مقامات صلاحیت‌دار وزارت منابع طبیعی از طرف سازمان حفاظت محیط زیست برای مدت معین به اشخاص حقوقی و حقیقی واگذار می‌شود".
پس با توجه به پیشینه قرق‌های اختصاصی در قوانین کشور، راه‌اندازی این مناطق، طرح یک مؤسسه غیردولتی در دهه 1390 نیست. هرچند که با اندکی مطالعه "قانون" می‌توان به‌سرعت این نکته را دریافت اما به‌نظر می‌رسد آن رسانه محترم، دریافت‌های ذهنی و شنیده‌های بدون پشتوانه خود را بر متون قانونی مقدم می‌دانند.
در بخشی از این گزارش ادعا شده که "قرق‌های اختصاصی حاصلی به‌جز آسیب جبران‌ناپذیر به طبیعت ندارد " که البته این ادعا نیز همانند سایر ادعاها، بدون هیچ دلیل و مدرک علمی و منطقی بیان شده است. آیا حفاظت یک منطقه توسط مردم و به مشارکت طلبیدن جامعه محلی که با افزایش امنیت در منطقه و افزایش جمعیت حیات وحش همراه بوده و در عین حفاظت از زیستگاه و حیات وحش برای مردم محلی فواید اقتصادی دارد، از نظر تسنیم آسیب جبران‌ناپذیر به طبیعت محسوب می‌شود؟ آیا متن قانون و دستورالعمل‌های مصوب شورای عالی که همگی تأکید بر حفظ حقوق عرفی و قانونی ذی‌نفعان اراضی ملی و مراتع این محدوده‌ها دارد قرار نیست یک بار هم که شده توسط کارشناسان آن رسانه محترم مطالعه گردد؟! آیا قرار است دروغ بزرگ واگذاری اراضی ملی به متقاضیان قرق‌های اختصاصی علی‌رغم وجود دستورالعمل‌های شفاف در این زمینه همچنان تکرار شود؟ آیا نبود برنامه حفاظت در یک زیستگاه، تقابل دولت و مردم بر سر حفاظت حیات وحش (که گاه منجر به کشته و زخمی شدن افرادی از دو طرف می‌شود)، افزایش شکار غیرمجاز و بدون ضابطه حیات وحش (که عمدتاً بر اثر مسائل اقتصادی رخ می‌دهد) از نظر خبرگزاری مورد قبول است؟
شواهد موجود از وضعیت حیات وحش در قرق‌های اختصاصی در همین چند سال نشان از بهبود جمعیت حیات وحش در قرق‌ها و مناطق حفاظت‌شده همجوار دارد که بارهای بار توسط این سازمان توضیح داده شده و گزارشات و آمارهای آن منتشر شده اما گویا گوش شنوایی برای این حقایق وجود ندارد، یا مخالفین شکار چنان اعتبار و نفوذی در آن مجموعه دارند که هیچ مستندی قرار نیست از سوی آن رسانه مورد توجه قرار گیرد و یا انتقاد از دولت برای آن رسانه چنان اولویتی دارد که هر مطلب انتقادی را بدون کوچکترین مداقّه‌ای منتشر می‌نماید.
از دیگر ادعاهای جالب تسنیم آن است که سازمان حفاظت محیط زیست به‌جای شفاف‌سازی و توضیح، اقدام به پذیرایی از خبرنگاران و برخی نمایندگان مجلس کرده است. روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست طی فراخوانی از خبرنگاران محترم رسانه‌ها دعوت کرد تا به‌منظور رفع شبهات ایجادشده توسط برخی رسانه‌ها، شرایط قرق‌ها را از نزدیک مشاهده کنند. همچنین با توجه به سؤالات برخی نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، جلساتی در خصوص عملکرد قرق‌های اختصاصی و شرایط این مناطق برگزار و مقرر شد به‌منظور راستی‌آزمایی مسائل مطرح‌شده، نمایندگان محترم بازدیدی از این مناطق به‌عمل آورند. جالب است که آن خبرگزاری که سعی دارد فرایند حفاظت در قرق‌های اختصاصی را به‌بهانه عدم شفافیت زیر سؤال ببرد، از اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای شفاف‌سازی و رفع شبهات انتقاد می‌کند و متأسفانه در این انتقاد نیز تلویحاً اصحاب رسانه و نمایندگان محترم مجلس را به بیان صحبت‌های غیرواقعی متهم می‌سازد! کاش آن رسانه محترم به‌جای آنکه دیگران را متهم کند، اندکی نیز این احتمال را بررسی کند که شاید در بیان نظرات خود دچار اشتباه و خطا شده است.
متأسفانه مدت‌هاست که تسنیم هرگونه نظر کارشناسی مخالف را با تهمت و برچسب می‌کوبد و تنها بر پایه نظرات عده‌ای معدود و بدون ارائه دلایل کارشناسی، سعی در خفه کردن هر صدای مخالف خود را دارد. نمونه همین رویکرد در نقد یکی از خبرنگاران حوزه محیط زیست و گزارش ایشان درباره قرق‌های اختصاصی مشهود است. در گزارش تسنیم، تلاش شده تا این خبرنگار به مؤسسه حیات وحش میراث پارسیان منسوب و بدون هیچ دلیل علمی، گزارش چاپ‌شده ایشان در یکی از روزنامه‌ها زیر سؤال برود. این نخستین بار نیست که چنین رفتاری از تسنیم و نویسنده آن مشاهده می‌شود و در چند ماه اخیر نیز هر بار اصحاب رسانه و کارشناسان حیات وحش و حتی نمایندگان مجلس درباره قرق‌های اختصاصی و مسائل مربوطه به حیات وحش اظهار نظری مخالف با نظرات تسنیم داشته‌اند، با برچسب‌های مختلف روبه‌رو شده‌اند.
در حالی تسنیم از صف طویل منتقدان سخن می‌گوید که اتفاقاً بخش زیادی از متخصصین حیات وحش معتقد به لزوم مشارکت مردم در حفاظت و بهره‌برداری پایدار از حیات وحش هستند و اندک منتقدان این طرح نیز با کلیات برنامه‌ریزی برای شکار پایدار، قرق‌های اختصاصی و مسایلی از این دست مشکلی ندارند و ممکن است در جزئیات اختلاف نظرهایی وجود داشته باشد.
خبرگزاری تسنیم در ادامه اتهام‌زنی‌های خود، معاون سازمان حفاظت محیط زیست را نیز به مماشات با متخلفان و عدم پایبندی به قانون متهم کرده است، حال آنکه وظیفه قانونی سازمان حفاظت محیط زیست برابر قانون شکار و صید و حفاظت و بهسازی محیط زیست خصوصاً ماده 6 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (مصوب 1353) انجام اقدامات مختلفی از جمله انجام مطالعات و اقدامات علمی و اقتصادی و حقوقی برای پایداری محیط زیست و کاهش آسیب‌های وارده به محیط زیست است. برخورد قضایی، تنها یکی از ابزارهاست نه هدف اصلی، با این حال تسنیم اصرار دارد که تنها راه حفاظت از حیات وحش، تقابل مستقیم و درگیری و مقابله قضایی است، حال آنکه تجربیات بین‌المللی و تجربه دوران پیش از انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که چنین برخوردهایی، حفاظت پایدار از حیات وحش را به‌همراه ندارد، چرا که با وقوع انقلاب و تغییرات ساختاری شکار غیرمجاز افزایش ناگهانی داشته و جمعیت حیات وحش کشور به‌شدت افت کرد. به‌نظر می‌رسد از دیدگاه تسنیم که داعیه انقلابی‌گری نیز دارد، نحوه حفاظت از زیستگاه‌ها توسط رژیم گذشته که بر پایه زور و فشار بر جامعه بومی بوده قابل قبول است اما در نظر گرفتن حقوق جامعه بومی و تلاش برای انتفاع آنها در منافع حفاظت، عملی غیرقانونی است! جالب‌تر این است که معاون سازمان حفاظت محیط زیست صراحتاً اعلام کرده روش مدیریت حیات وحش در پیش از انقلاب متکی به زورگویی و فشار و برخورد بوده است. با نگاهی به بخش "مسئولی که اجرای قانون را زورگویی می‌داند!" در گزارش منتشره توسط آن خبرگزاری هم به‌وضوح مشاهده می‌شود که عبارت زورگویی توسط معاون سازمان برای دوران قبل از انقلاب به‌کار رفته که امری بدیهی و آشکار و نتیجه آن شیوه ناپایدار حفاظت نیز مشخص است. این که خبرگزاری تسنیم چگونه از این جمله روشن و واضح که خود نیز آن را منتشر کرده، مفهوم عدم مقابله با متخلفان و قانون‌شکنان را برداشت و به خوانندگان القاء نموده را به ذهن بیدار جامعه واگذار می‌کنیم.
رویکرد سازمان حفاظت محیط زیست در حفاظت زیستگاه‌ها و حیات وحش، حفظ پایداری جمعیت‌های حیات وحش و جلوگیری از تخریب زیستگاه‌ها در عین در نظر گرفتن منافع تمامی ذی‌نفعان است، این به‌معنای آن نیست که متخلفان آزادانه می‌توانند اقدامات غیرقانونی خود را انجام دهند و از پیگرد قانونی در امان باشند، اما این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که ایجاد اعتماد متقابل، تأمین منافع جامعه و ایجاد شرایطی که تخلفات به حداقل برسد، از اولویت بالایی در برنامه‌ریزی علمی حفاظت زیستگاه‌ها و حیات وحش برخوردار است. آنچه در برنامه‌های نوین سازمان حفاظت محیط زیست در مدیریت حیات وحش دنبال می‌شود، تلاش برای تحقق همین اهداف است.
پاسخ تسنیم:
هرچند به‌نظر می‌رسد سازمان حفاظت محیط زیست طی ماه‌های گذشته برای مدیریت انتقادات روزافزون رسانه‌ها نسبت به عملکرد مسئولانش، رویه‌ای نامناسب در پیش گرفته و به‌جای تلاش برای رفع نقصان‌ها یا ارائه پاسخی قانع‌کننده، بخشی از نیروی خود را به جوابیه‌نویسی‌های طویل، مغلطه‌آمیز و اخیراً کودکانه اختصاص داده اما در ادامه به برخی از نکات طرح‌شده در جوابیه فوق پاسخ داده می‌شود:
ــ به‌خلاف آنچه در جوابیه سازمان حفاظت محیط زیست آمده، «آسیب جبران‌ناپذیر قرق‌های خصوصی به طبیعت» مسئله‌ای است که تسنیم و سایر رسانه‌ها در گفت‌وگو با کارشناسان، متخصصان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی با طرح استدلال‌های علمی و کارشناسی به جزئیات آن پرداخته‌اند.
بیشتر بخوانید:
قرق‌های اختصاصی، آفت زیستگاه‌های حیات وحش
صدور مجوز شکار، آتش تخلفات را شعله‌ورتر می‌کند
ــ به‌خلاف آنچه در جوابیه فوق هم مانند سایر جوابیه‌های سازمان حفاظت محیط زیست، قرق اختصاصی ابزاری برای بهره‌مندسازی جوامع بومی از طبیعت معرفی شده، شواهد و مستندات منتشرشده در رسانه‌ها از جمله تسنیم حکایت از آن دارد که جوامع بومی، نه‌تنها سهمی از قرق‌های خصوصی ندارند بلکه از زمان آغاز به کار این قرق‌ها، تردد بومیان به محوطه قرق‌ها که اراضی ملی محسوب می‌شوند، محدود یا با نصب دربند و پخش میخ توسط قرقداران به‌طور کامل قطع شده است؛ بومیانی که اعتراض خود را با امضای طوماری نسبت به راه‌اندازی قرق‌های خصوصی در استان یزد اعلام کردند.
بیشتر بخوانید:
پشت‌پرده قرق منصورآباد رفسنجان؛ از میخ‌پاشی تا کشف حجاب اشنایدر
ــ به‌خلاف آنچه در جوابیه فوق آمده، شکارفروشی در داخل و خارج از قرق‌های اختصاصی نه‌تنها به کاهش آمار تخلفات شکار منجر نشده بلکه سبب شده بومیانی که تاکنون شکار را تخلف می‌دانستند، حالا با مشاهده حضور شکارچیان متمول خارجی و داخلی در مناطق، انگیزه‌‌ای برای خودداری از تخلف نداشته باشند کما اینکه در استانی با بیشتر تعداد قرق اختصاصی مانند یزد، شاهد آویختن شاخ کل بر تابلوی منطقه شکارممنوع از سوی شکارچیان متخلف بودیم!
بیشتر بخوانید:
دهن‌کجی شکارچیان محلی به شکارفروشی‌ در قرق‌های یزد
ــ به‌خلاف آنچه در جوابیه فوق آمده، همان‌گونه که بارها در رسانه‌های مختلف تشریح شده، بر اساس نقطه‌نظرات علمی متخصصان حوزه محیط زیست، افزایش جمعیت در قرق‌های اختصاصی به‌معنای تولید جمعیت جدید در این قرق‌ها نیست و حاصل عملکرد تله‌مانند قرق‌هاست که با فراهم کردن علوفه و ساخت آبشخور، مانند یک دامگاه، وحوش را از زیستگاه‌های مجاور به‌سوی خود جذب می‌‌کنند و در نهایت با این توجیه که در افزایش جمعیت موفق بوده‌اند، مجوز شکار می‌فروشند!
ــ به‌خلاف آنچه در جوابیه سازمان حفاظت محیط زیست آمده، چهره‌های علمی و پیشکسوت حوزه محیط زیست کشور چون مجید مخدوم، اسماعیل کهرم، مرتضی شریفی، محمود کرمی، اکبر همدانیان، حسین آخانی و اصغر محمدی فاضل در زمره منتقدان شکارفروشی قرار گرفته‌اند که بارها با طرح استدلال علمی نقد خود را در اختیار رسانه‌ها گذشته‌اند همچنین بیش از 30 تن از نمایندگان مجلس از جمله اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی نسبت به این رویکرد منتقد شده‌اند در حالی که به‌جز ذی‌نفعان شکار و بنیانگذاران قرق‌های اختصاصی تا کنون کسی درصدد دفاع از شکارفروشی سازمان حفاظت محیط زیست چه در قرق‌ها و چه در خارج از آنها برنیامده است، با این حال، در این جوابیه سازمان حفاظت محیط زیست که علی‌رغم نادیده گرفتن این حجم از انتقادات و با پشت کردن به نظرات فنی کارشناسان، بر ادامه دادن به فروش مجوزهای شکار اصرار دارد، حالا تحمل انتقادات رسانه‌ها را هم ندارد و انتقاد رسانه را به «خفه کردن صدای مخالف» تعبیر می‌کند!
ــ نماینده مورد اشاره در جوابیه اخیر محیط زیست، تنها نماینده مدافع قرق اختصاصی در مجلس به‌شمار می‌رود که در زمان معاونت خود در این سازمان، بانی طرح قرق‌های اختصاصی بوده و طرح مذکور را با مشارکت مؤسسه خصوصی میراث پارسیان به‌اجرا درآورده است؛ خبرنگار مورد اشاره در این جوابیه‌ هم همان‌گونه که در گزارش تسنیم اشاره شده، همیار و همکار مؤسسه میراث پارسیان است و پیشتر هم در تبلیغ برای سیاست‌ها و عملکرد این مؤسسه در برخی رسانه‌ها گزارش‌هایی منتشر کرده است که دفاع از قرق‌های خصوصی از جمله آنها به‌شمار می‌رود؛ اینکه بنیانگذاری و دفاع از قرق‌های اختصاصی و همکاری با مؤسسه میراث پارسیان از دید روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست «برچسب» تعبیر می‌شود، عجیب و قابل تأمل است و عجیب‌تر آنکه سازمان محیط زیست از رسانه‌ها انتظار داشته باشد دفاعیات چنین افرادی از شکار را با نادیده گرفتن ارتباطشان با مقوله شکارفروشی بپذیرند!
بیشتر بخوانید:
سؤالات بی‌‌جواب از تنها نماینده مدافع شکار در قرق‌های خصوصی
مجلس خواهان خواهان ابطال مصوبه قرق‌های اختصاصی؟
ــ به‌خلاف آنچه در جوابیه فوق طرح شده، کاهش جمعیت وحوش، در برهه زمانی مورد اشاره، همان‌گونه که تاکنون بسیاری از متخصصان طرح کرده‌اند نه ناشی از عدم همراهی سازمان حفاظت محیط زیست با شکارچیان بلکه به‌دلیل خلع سلاح چندساله محیط‌بانان بوده است که سبب شد متخلفان آزادانه در زیستگاه‌ها به کشتار وحوش روی بیاورند.
ــ اگر بنا به فرافکنی و سوء‌استفاده از انقلاب و انقلابی‌گری به‌نفع متخلفان باشد، باید گفت این دقیقاً قرق‌بازی و شکارگاه‌داری است که اساس آن پیش از انقلاب و بر پایه روحیه اشرافیگری نهاده شده و حتی در بسیاری موارد به‌اجرا درآمده است؛ همان‌گونه که در جوابیه فوق هم آمده مصوبه‌ای که امروز سازمان حفاظت محیط زیست برای شکارفروشی در قرق‌های خصوصی به آن استناد می‌کند مربوط به سال 1346 و زمانی است که شکاردوستان از جمله مشاوران و اعضای هیئت مدیره مؤسسه میراث پارسیان که امروز هم در سازمان حفاظت محیط زیست از نفوذ بالایی برخوردارند در سازمان شکاربانی (که حالا نام سازمان حفاظت محیط زیست گرفته) جولان می‌دادند و برای گردشگری شکار برنامه‌ می‌ریختند.
ــ در این جوابیه، هدف از دعوت چند تن از نمایندگان مجلس و برخی خبرنگاران به قرق‌های اختصاصی، شفاف‌سازی عنوان شده! در حالی که همان‌گونه که در گزارش تسنیم اشاره شده، این بازدیدکنندگان، تنها با طبیعت زیبای منطقه مواجه شده‌اند نه با صحنه‌های شکار که چهره اصلی قرق‌هاست؛ در نتیجه در انعکاس خبرهای مربوط به این بازدیدها هم تنها روی خوش قرق‌های خصوصی به مخاطب نشان داده شده است و نه واقعیت این قرق‌ها؛ البته همین روی خوش قرق‌ها که جمعیت قابل توجهی از وحوش را به‌تصویر می‌کشد نه حاصل تولید جمعیت بیشتر بلکه همان‌طور که پیشتر اشاره شد حاصل جذب وحوش از زیستگاه‌های مجاور به این دامگاه‌ها بوده است.
تسنیم در پایان، قضاوت درباره سایر موارد طرح‌شده در جوابیه سازمان حفاظت محیط زیست را به مخاطبان واگذار می‌کند و درباره اتهاماتی که در این جوابیه به تسنیم وارد شده به روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست متذکر می‌شود، متهم کردن رسانه‌های منتقد به غرض‌ورزی سیاسی، شیوه‌ای نخ‌نما برای فرار از واقعیت‌هاست که نزد جامعه آگاه امروز جایگاهی ندارد.
اما درباره ادعای «نفوذ مخالفان شکار در تسنیم»، از آنجا که شکاردوستی و شکارفروشی اخیراً آن‌قدر با مسئولان این سازمان عجین شده که از دید این دسته از مسئولان در سازمان محیط زیست، مخالفت با شکار، اتهام به‌حساب می‌آید، باید یادآور شد "نفوذ مخالفان شکار در یک رسانه‌ اصولاً "ارزش" محسوب می‌شود نه یک اتهام! آنچه از دیدگاه جامعه ناپسند است، نفوذ مدافعان و ذی‌نفعان شکار در سازمانی است که تنها نهاد متولی حفاظت از حیات وحش در کشور به‌شمار می‌رود و مسئولانش بابت حفاظت از طبیعت از بیت‌المال حقوق دریافت می‌کنند.
در سایر رسانه‌ها بخوانید:
انتقاد نمایندگان مجلس نسبت به شکارفروشی در قرق‌های خصوصی
کلانتری محیط طبیعی را به شکاردوستان غیرمتخصص سپرده است
یک‌سوم استان یزد حیاط خلوت عده‌ای خاص شده‌ است
انتقاد دکتر مجید مخدوم از صدور مجوز شکار در قرق‌‌های اختصاصی
انتقاد دکتر اسماعیل کهرم از شکارفروشی و راه‌اندازی قرق‌های خصوصی
انتقاد نماینده یزد از قرق‌های خصوصی
تلاش سازمان حفاظت محیط زیست برای تشکیل لابی رسانه‌ای؟!
شکارچیانی با عنوان پوششی حامی محیط زیست
آیا وجداناً کسب درآمد برای قرق‌ها یک درآمد خرد است؟!
پشت‌صحنه‌ای که برای بازدیدکنندگان نمایش داده نشد! +فیلم
انتهای پیام/*