بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران- ایرنا- «غلامعباس فاضلی» منتقد سینما و مجری و تهیه کننده برنامه تلویزیونی «سینما یک» در گفت وگو با ایرنا، فیلم‌های حاضر در سی و هفتمین جشنواره فجر را غافلگیرکننده و نشان از ظرفیت بالای سینمای ایران دانست. به گفته وی در جشنواره امسال فیلمسازان برای مخاطب احترام بیشتری قائل بودند.

پایان سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر فرصت مناسبی است برای بازبینی و ارزیابی آنچه در این جشنواره سینمایی گذشت؛ جشنواره ای که امسال نسبت به گذشته با حاشیه‌های کمتری همراه شد و به گفته کارشناسان آثار حاضر در آن از کیفیت قابل قبولی برخوردار بود.
گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، به منظور ارزیابی کیفی جشنواره سی و هفتم و نگاه عمقی به آنچه در این رویداد سینمایی گذشت، به گفت و گوی تفصیلی با غلامعباس فاضلی منتقد سینما و مجری، کارگردان و تهیه کننده برنامه سینما یک پرداخت؛ برنامه ای که هر پنجشنبه ساعت 22:15 از شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شود.
فاضلی در این گفت وگو، کیفیت آثار جشنواره سی و هفتم را غافلگیر کننده و بسیاری از فیلمسازان حاضر در این جشنواره را دغدغه مند توصیف کرد. فاضلی همچنین فیلمسازان جوان را میداندار جشنواره سی و هفتم دانست. در ادامه متن کامل گفت وگو با فاضلی آمده است:
** ایرنا: آثار حاضر در جشنواره فیلم فجر امسال را چگونه دیدید؟ آیا این آثار پیشرفت چشمگیری نسبت به تولیدات سینمایی چند سال اخیر داشته اند؟
*** فاضلی: فیلم‌های خیلی خوب و حتی غافلگیرکننده ای در جشنواره سی و هفتم حضور داشتند که این جای خوشوقتی بسیار دارد. جشنواره سی و هفتم ثابت کرد هنوز ظرفیت‌های کشف نشده فراوانی در سینمای ایران وجود دارد. امسال شاهد پیشرفت‌های تکنیکی خوبی هم در سینمای ایران بودیم. سال‌ها یکی از مشکلات سینمای ایران وضعیت نظام تهیه و تولید فیلم بوده است. طبیعتا کاستی هایی که در این زمینه وجود داشته، روی ساختار و محتوای فیلم‌ها تاثیر منفی می‌گذاشت. اما امسال شاهد ارتقای قابل توجهی در عرصه تهیه و تولید فیلم‌ها بودیم. حتی در فیلم هایی که در رده فیلم‌های «هنری»‌تر قرار داشتند، حضور تیم تولید خیلی خوب حس می‌شد.
البته اینها به این معنی نیست که در جشنواره امسال فیلم بد نداشتیم. به هرحال فیلم بد و ضعیف هم جزئی از سینما است. فیلمساز و تهیه کننده ای که فیلم بد می‌سازد همواره تلاش می‌کند با حاشیه سازی فیلمش را نجات دهد. این حاشیه سازی از حمله به منتقدان تا انتقاد از داوران را شامل می‌شود. اما امسال ما با حاشیه‌های خیلی کمی در جشنواره مواجه بودیم. که این نکته هم دلالت بر حضور فیلم‌ها و فیلمسازان خوب در جشنواره سی و هفتم دارد.
** ایرنا: تمرکز فیمسازان حاضر در جشنواره امسال، چه میزان متمرکز بر گیشه و چه میزان معطوف به مخاطب بوده است؟
*** فاضلی: به نظر من در جشنواره امسال فیلمسازان برای مخاطب احترام بیشتری قائل بودند. البته ما در جشنواره سی و هفتم فیلم هایی هم داشتیم که به گیشه توجه داشتند، اما کمیت چنین فیلم هایی قابل توجه نبود و حتی در آنها هم احترام به تماشاگر حس می‌شد. امسال دست کم 10 فیلم در جشنواره حضور داشت که تلاش برای ارتقای سطح سلیقه تماشاگران در آنها حس می‌شد. این موضوع چشم انداز روشنی را پیش روی ما قرار می‌دهد.
** ایرنا: از نگاه شما آیا فیلمسازان حاضر در جشنواره امسال چالش‌ها و دغدغه‌های اجتماعی را به اندازه کافی بازتاب دادند؟
*** فاضلی: چالش‌ها و دغدغه‌های اجتماعی همواره برای فیلمسازان ما مهم بوده؛ طبیعتا چنین اهمیتی را در فیلم‌های امسال هم می‌شد حس کرد. اما تفاوتی که در فیلم‌های امسال قابل مشاهده بود، اولا پختگی و کمالگرایی در بیان این مسائل، ثانیا درصد بالای مسائل اجتماعی در کلیت فیلم‌های جشنواره امسال بود. نه تنها فیلم هایی نظیر «متری شش و نیم»، «غلامرضا تختی»، «شبی که ماه کامل شد»، «طلا»، «درخونگاه»، «قصر شیرین»، «قسم»، «جاندار»، «دیدن این فیلم جرم است»، «روزهای نارنجی»، «جمشیدیه»، و... دغدغه اجتماعی داشتند، بلکه ما حتی در فیلم هایی با وجوه «هنری»‌تر مثل «ناگهان درخت» و «سرخ پوست» هم توجه به مسائل اجتماعی را حس می‌کردیم.
امسال به طور مشخص ما شاهد توجه جدی فیلمسازان به مسائل قضایی حقوقی بودیم. مساله «جرم» و «جزا» و تصویر «قاضی» و «زندان» موتیف تکرار شونده در فیلم‌های زیادی مانند «قسم»، «جاندار»، «جمشیدیه»، «یلدا»، «متری شش و نیم» و حتی آثار خواص پسندانه‌تری مثل «ناگهان درخت»، «سرخپوست»، «مردی بدون سایه» بود. چنین کمیتی در سینمای ایران بی سابقه است.
** ایرنا: در دوره‌های اخیر جشنواره فیلم فجر، برخی فیلمسازان جوان خوش درخشیدند و توانستند علی رغم حضور فیلمسازان قدیمی با نمایش توانایی و استعدادهای خود جوایز این جشنواره را درو کنند. حضور فیلمسازان جوان در این دور از جشنواره را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
*** فاضلی: اگرچه امسال مانند دو- سه سال گذشته شاهد درخشش فیلمسازان فیلم اولی نبودیم، اما به هر حال این فیلمساران جوان‌تر بودند که میدان دار سینمای پیشرو و موفق شدند. در طول سی و هفت جشنواره گذشته ثابت شده سرمایه گذاری روی جوان‌ها همیشه ثمر خوبی برای سینما دارد. بهترین فیلم‌های جشنواره امسال را کارگردانانی ساخته اند که اگرچه فیلم اولی نبودند، اما جوان و تازه نفس بودند و فکر و سلیقه پرطراوت داشتند.
** ایرنا: به نظر شما چرا فیلمسازان نسل قبل که در طول سال‌ها همواره شاهد درخشش آثارشان بودیم در سال‌های اخیر تا اندازه ای دچار افول شده اند؟
*** فاضلی: سینمای ایران همیشه از پدرسالاری ضربه خورده است. آدم هایی که دوران آنها تمام شده اما وقتی پا به جشنواره می‌گذارند نه تنها سهم خواهی می‌کنند، بلکه تمام سهم را هم می‌خواهند!
در هیچ جای دنیا به کارگردانی که دورانش تمام شده، اجازه چنین کاری را نمی‌دهند. مسیر شکوفایی سینمایی همیشه از طرف جوان‌ها باز می‌شود. به هرحال هر آدمی ظرفیتی برای ثمردهی دارد و توقع دیگران از او که همیشه فیلم خوب بسازد و توقع او از دیگران که همیشه تحسین اش کنند و جایزه‌ها را به او بدهند ناپسند است. جشنواره فجر از ابتدا تا امروز هر وقت به فیلمسازان جوان اعتماد کرده، برنده شده است.
** ایرنا: بسیاری بر این باورند که سینمای ایران بویژه در چند سال اخیر از چالشی با عنوان ضعف فیلمنامه رنج می‌برد. علت این موضوع چیست؟ آیا ورود کارگردانان در عرصه فیلمنامه نویسی به گونه ای که کارگردانی و نویسندگی بسیاری از فیلم‌ها برعهده یک نفر است، بر این چالش دامن نزده است؟
*** فاضلی: سالها است مشکل اساسی سینمای ایران فیلمنامه است. ولی این نکته را فراموش نکنیم که ما اصولا در سینمای ایران فیلمنامه نویس حرفه ای خیلی کم داریم. به عبارت دیگر فیلمنامه نویسانی که فقط کار آنها فیلمنامه نویسی باشد در سینمای ایران انگشت شمار بوده اند و روز به روز کمتر هم می‌شوند. در دهه 1360 و 1370 ما چنین افرادی داشتیم، اما در حال حاضر چنین ظرفیتی در سینمای ایران وجود ندارد. فیلمنامه نویسی اگرچه یک کار تکنیکی و پرظرافت هم هست، اما آنقدر تکنیکی نیست که بشود مثل سایر رشته‌ها مهارت‌های فنی آن را در زمان نسبتا کوتاهی آموزش داد و ظرف یکی دو سال فیلمنامه نویس تولید کرد. بنابراین ما در شرایط فعلی گریزی از وضعیت موجود نداریم. این کار برنامه ریزی بلندمدتی لازم دارد.
از سوی دیگر مشکل اساسی بیشتر فیلم‌های سال‌های اخیر، «پایان» آنها است. متاسفانه ما در سینمای این سال‌ها به ندرت با «پایان راضی کننده» مواجه بوده ایم. چیزی که در دنیا به عنوان «پایان باز» از آن یاد می‌شود، در سینمای ایران با تعبیر غلط به «پایان نارس» یا حتی «پایان ناقص» تبدیل شده است.
** ایرنا: به طور کلی آیا جشنواره فیلم فجر تاکنون توانسته انگیزه ای برای تولید آثار سینمایی فاخر برای سینماگران باشد یا رفته رفته به آوردگاهی نه چندان موفق برای گردهمایی سینماگران تبدیل شده است؟
*** فاضلی: کار جشنواره فجر تولید فیلم نیست اما این جشنواره می‌تواند نقش مهمی در جهت دهی و سیاست گذاری ایجاد کند. در طول دو دهه گذشته جشنواره فجر برخلاف سال‌های دورتر، متاسفانه چشم خود را بر کشف استعدادهای جوان بست و به این ترتیب خیلی از کارگردانان جوان ما که می‌توانستند از طریق جشنواره فجر بیشتر مورد توجه قرار گیرند و شکوفا شوند، به انزوا رفتند. اما خوشبختانه در دو سه سال اخیر خیزش جدیدی در جشنواره فجر در توجه به فیلمساران جوان شکل گرفته که امیدوارم جدی‌تر شود.
** ایرنا: سوال آخر اینکه برای رفع کاستی‌های جشنواره و تبدیل آن به رویدادی که حقیقتا به رشد و پویایی سینمای کشور کمک کند، چه دیدگاهی بهتر است بر آن حاکم شود؟
*** فاضلی: جوان گرایی. از نظر من جوان گرایی تنها چیزی است که می‌تواند به جشنواره فیلم فجر کمک کند و آن را ارتقا دهد. کاستی، آفت و آسیب جشنواره فجر همواره پدرسالاری بوده است. اگر جشنواره فجر مانند سال‌های دور، با جسارت به جوان گرایی روی آورد قطعا سهم مهمی در رشد و پویایی سینمای ایران ایفا خواهد کرد.
پژوهشم**9282**9279
انتهای پیام /*