بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران- ایرنا- پیمودن مسیر پرسنگلاخ و ناهموار علم و فناوری دشوار است و گاه حمایت دستگاه‌های مختلف را می‌طلبد؛ روایت ناکامی یک گروه ایده پرداز هوافضا می‌تواند تلنگری در این زمینه باشد.

«حتی اگر یک اتاق داشتیم تا با هم کار کنیم و می‌دانستیم سازمان هواپیمایی کشوری در نهایت طرح کامل شده ما را می‌پذیرد گروه از هم نمی‌پاشید، اما از جایی به بعد خسته شدیم. دوستان باید برای سربازی اقدام می‌کردند و من هم درگیر مصاحبه دکتری و ثبت نام شدم...»
این بخشی از صحبت‌های محسن رمضانی است. رمضانی و محمد محمدی دانش آموخته فیزیک همراه با سیدصالح موسوی دانش آموخته برق، سه دانشجویی بودند که در مقطع کارشناسی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر تحصیل می‌کردند و سال گذشته توانستند با طرح یخ زدایی/deicing خودکار هواپیما، رتبه برتر رویداد ایده پردازی ایرآپ را کسب کنند.
رویداد ایرآپ از سال قبل توسط انجمن علمی دانشکده هوافضای دانشگاه صنعتی امیرکبیر و همکاری نهادهای مرتبط در حوزه‌های مختلف هوافضا برگزار می‌شود و هدف از آن شناسایی طرح‌های برتر، کاستن از فاصله بین دانشگاهیان و صنعت هوافضا، شناساندن بیشتر کاربردهای هوافضا به مردم و آوردن این علم به میان جامعه است.
طرح این گروه ایده پرداز به دلیل ارائه یک راهکار خودکار برای یخ زدایی هواپیما می‌تواند از خسارت کلان خطوط هوایی برای یخ زدایی دستی هواپیماها در فرودگاه‌ها و نیز غرامت تاخیر در پروازها جلوگیری کند.
طرح یخ زدایی در رویداد ایرآپ با استقبال داوران، اساتید دانشکده هوافضای دانشگاه امیرکبیر و حتی فعالان صنعت هوافضا روبرو شد و حتی عده ای از آنها می‌گفتند این طرح می‌تواند در صنعت هوافضای جهان و فرودگاه‌های مختلف به ویژه کشورهای سردسیر اجرا شود؛ اما گروه نتوانستند طرح خود را به تجاری سازی برسانند و این گونه روایتی دیگر از ناکامی نخبگان رقم خورد.
محسن رمضانی از اعضای این گروه است که اکنون در مقطع دکتری مکانیک در دانشگاه صنعتی شریف تحصیل می‌کند، محمد محمدی و صالح موسوی در حال انجام خدمت سربازی هستند و از این دو، نفر دوم در حال آماده شدن برای اخذ پذیرش از دانشگاهی خارجی است.
***یخ زدایی خودکار هواپیما چیست و به چه کار می‌آید؟
رمضانی در توضیح این طرح به خبرنگار علمی ایرنا گفت: وقتی در فرودگاهی برف می‌بارد و روی هواپیما می‌نشیند، هواپیما باید قبل از پرواز یخ زدایی شود و بعد از ضدیخ روی بدنه آن از جمله بال‌ها استفاده شود. یخ زدایی یک هواپیمای 747 معمولی به 50 متر مکعب آب حدودا 60 درجه نیاز دارد، اکنون در فرودگاه‌ها این کار را به صورت دستی و با یک ماشین آتش نشانی انجام می‌دهند که 20 دقیقه طول می‌کشد و بعد از آن به ضدیخ نیاز است؛ یعنی روی بال هواپیما ضدیخ می‌پاشند.
«در این حالت هواپیما باید تا 20 دقیقه بعد پرواز کند و در غیر اینصورت دوباره باید یخ زدایی بدنه آن انجام شود. همچنین وقتی فقط یک ماشین آتش نشانی وجود دارد، عملیات یخ زدایی طولانی شده و موجب تاخیر پروازها می‌شود».
بارقه حل مشکل یخ زدایی هواپیماها زمانی به ذهن رمضانی و دوستانش خطور کرد که برفی ناهنگام فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد را سفیدپوش کرده بود و چون فقط یک ماشین آتش نشانی در فرودگاه تدارک دیده شده بود، یخ زدایی هر هواپیما زمان زیادی به طول انجامیده و در نهایت پروازها با تاخیر زیاد مسافران را به مقصد رسانده بودند.
اما چطور می‌توان بدون کمک نیروی انسانی و ماشین آتش نشان و تنها با فشار آب شیلنگ که دمای 60 درجه دارد، بال‌های هواپیما را یخ زدایی کرد؟
***جادوی یک ایده؛ وقتی استفاده از فشار آب جای نیروی انسانی را می‌گیرد
رمضانی درباره ایده اش توضیح داد: از فشار آب خروجی ماشین آتش نشانی برای به پرواز درآمدن شیلنگ آب استفاده شود و با استفاده از کنترلری که به نوعی سرشیلنگ است، به صورت خودکار بال‌های هواپیما یخ زدایی و در پایان شیلنگ روی زمین جمع شود و در جای خود قرار گیرد؛ در این روند من و دوستم که فیزیک خوانده بودیم، محاسبات و طراحی‌های مکانیکی کار را انجام دادم و طراحی کنترلر با دوست ما بود که رشته برق خوانده بود.
این دانشجوی مقطع دکتری مکانیک افزود: مدل تامین مالی که برای این سیستم درنظر گرفته بودیم این بود که تاخیر در یک پرواز بین المللی هزینه زیادی برای خطوط هوایی دربر دارد، در صورتی که با استفاده از این سیستم تاخیر در پروازها کاهش یافته یا کلا از بین می‌رفت که جلوگیری از تاخیر در پروازها می‌توانست هزینه‌های ما را پوشش دهد.
وی افزود: این ایده را در رویداد ایرآپ ابتدا مطرح کردیم و طی دو ماه که وارد آن شدیم و به صورت یک استارتاپ در آن کار می‌کردیم پیشرفت دادیم، نکته مثبت این بود که در مدت دوماه مدل توسعه کانالیزه شد؛ زیرا اگر ایده ای را در حالت عادی بخواهید پیشرفت دهید نمی‌دانید از چه مسیری بروید و مدت توسعه ایده بسیار بیشتر طول می‌کشد ولی اینجا در مدت کوتاهی یاد گرفتیم چطور ایده را عملی کنیم.
**چرا این ایده به سرانجام نرسید؟
«مسابقه که تمام شد و جایزه را گرفتیم دو مشکل عمده برای ما پیش آمد؛ اول برای تامین فضای کار برای ثبت شرکت اقدام کردیم که فهمیدیم امکان ثبت شرکت دانش بنیان نیست و ابتدا باید یک پتنت (اختراع) ثبت کنیم که آن هم 6 یا 7 ماه طول می‌کشد و دوم اینکه دو عضو دیگر گروه باید سربازی می‌رفتند و یک نفر از آن دو نفر هم می‌خواست برای اخذ پذیرش از دانشگاهی اقدام کند».
رمضانی ادامه داد: برای تامین هزینه‌ها و فضای کار حتی با یک شرکت خط هوایی داخلی صحبت کردیم که گفتند یخ زدایی جزء خدمات فرودگاهی است و شرکت هواپیمایی کشوری در ایران آن را انجام می‌دهد؛ بنابراین خطوط هواپیمایی آن را نمی‌خواهند و بعضی خطوط هوایی فقط گفتند در حوزه نمونه سازی و مانند آن کمک می‌کنند ولی نمی‌توانیم سرمایه گذاری کنیم و کل ایده را بخریم.
وی معتقد است: اگر شتاب دهنده ای بود که سرمایه گذاری کند و کارهای اداری را انجام دهد با این سرانجام روبرو نمی‌شدیم. روند ثبت شرکت به قدری طول کشید که دو نفر از گروه خسته شدند و سربازی رفتند، من هم که در مقطع دکتری دانشگاه شریف قبول شده بودم درگیر مصاحبه و آغاز سال تحصیلی شدم و در نتیجه گروه کلا از هم پاشید و ایده ما جلو نرفت.
رمضانی که از سال گذشته بارها با افراد مختلف در صنعت هوافضا برای ایده خود رایزنی کرده و به نتیجه ای هم نرسیده است، می‌گوید: حلقه‌های صنعت باید با هم جفت و تکمیل شوند، اما دانشجوها به ناگزیر خود حلقه‌های زنجیره را می‌سازند و در مرحله بعد شتاب دهنده‌ها را شکل می‌دهند و در لایه بعدی با صنعت ارتباط می‌گیرند تا ایده آنها تولید صنعتی داشته باشد. در این دنیای سریع جدید زمانی برای شکل دادن به همه این حلقه‌ها وجود ندارد و وقتی ایده داریم باید به سرعت آن را محقق کنیم.
این دانشجوی دانشگاه شریف تمام خواسته‌های گروه را برای ادامه کار اینگونه خلاصه کرد و گفت: اگر این دو مورد وجود داشت ما می‌توانستیم به نتیجه برسیم؛ یکی اینکه یک فضای کار اشتراکی داشتیم که نیازی به ثبت شرکت نداشتیم یعنی فقط یک اتاق که بتوانیم با هم کار کنیم و دوم اینکه اگر تا حدی مطمئن بودیم شرکت هواپیمایی کشوری در نهایت این ایده را از ما می‌گیرد باز هم می‌توانستیم ایده را جلو ببریم.
«اما از یک نقطه به بعد خسته شدیم، دوستان باید برای خدمت سربازی اقدام می‌کردند. یک نفر می‌خواست برای سال آینده یعنی اکتبر 2019 از دانشگاه خارجی پذیرش بگیرد و من هم درگیر مصاحبه دکتری و ثبت نام شدم و در نهایت گروه از هم پاشید...»
تغییر رویکردها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دیگر وزارتخانه‌ها و نهادها برای حرکت به سمت کارآفرینی و ارزش دادن به فناوری موجب شده است که تعداد گروه‌های ایده پرداز زیاد شود اما نمی‌توان انتظار داشت شرایط برای همه آنها به آسانی فراهم باشد؛ شاید باید سازوکاری دقیق‌تر دستکم برای جذب ایده‌های برتر رویدادها و مسابقات علمی از سوی نهادهای مرتبط از جمله بنیاد ملی نخبگان یا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری طراحی شود تا این افراد بتوانند ایده خود را به محصول تبدیل کنند. در غیر اینصورت سوال مهم این است که چه نیازی به برگزاری مسابقه یا رویداد ایده پردازی یا هر عنوان دیگر از رقابت علمی در دانشگاه‌ها و دیگر مراکز تحقیقاتی هست وقتی رتبه‌های برتر آن رقابت نیز مانند بقیه دانشجویان یا باید به دنبال تهیه وام از صندوق‌های مختلف باشند یا یک اتاق برای جمع شدن و ادامه کار؟
علمی**9157*2017
انتهای پیام /*