بزرگنمایی:

تبسم مهر - نماینده جمهوری اسلامی ایران در دادگاه شکایت ایران از آمریکا در دیوان بین المللی دادگستری در خصوص رای امروز دیوان توضیحاتی ارائه داد.


به گزارش حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان ، بنا به گفته محسن محبی نماینده کشورمان در دیوان بین المللی دادگستری، دولت جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 25 خرداد 1395 در پی توقیف و ضبط و مصادره حدود 2 میلیارد دلار از اموال بانک مرکزی و اموال سایر شرکت‌ها و موسسات ایرانی به موجب احکام واهی صادره از دادگاه‌های آمریکا که با موازین حقوق بین الملل به ویژه معاهده بین دو کشور موسوم به عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و کنسولی سال 1955 مغایر است، از اقدامات دولت آمریکا نزد دیوان بین المللی دادگستری لاهه شکایت کرد.
ایران در دادخواست خود به اقدامات تقنینی، قضایی و اجرایی ایالات متحده اشاره کرده است که اعمال آن‌ها منجر به صدور احکام متعددی از محاکم آمریکا در دعاوی به اصطلاح ضدّ تروریستی علیه دولت ایران و موسسات ایرانی شده و به موجب آن‌ها اموال و دارایی‌های بانک مرکزی و برخی دیگر از شرکت‌های ایرانی به بهانه‌های واهی ضبط گردیده است. همچنین در دادخواست ارائه شده به دیوان، ایران تعهدات ایالات متحده به موجب معاهده 1955 را تشریح کرده و نشان داده است که اقدامات مذکور نقض و تخلف آشکار از معاهده مذکور و موازین حقوق بین الملل است.
درخواست ایران از دیوان بین المللی دادگستری در این پرونده عبارت است از محکومیت ایالات متحده به ارتکاب اعمال متخلفانه بین المللی و نقض عهدنامه مودت، الزام آن دولت به توقف این اقدامات و همچنین جبران خسارات وارده از جمله استرداد قریب دو میلیارد دلار مبالغ ضبط شده می‌باشد. پس از ثبت دادخواست، ایران لایحه تکمیلی و مستندات خود را در چهار جلد و در تبیین مبانی حقوقی و موضوعی شکایت مطروحه، در تاریخ 13 بهمن 1395 به دیوان بین المللی دادگستری تقدیم کرد. در مقابل، اما ایالات متحده به جای پاسخگویی به شکایت ایران در ماهیت دعوی، در تاریخ 11 اردیبهشت 1396 با طرح ایراد مقدماتی، دعوای ایران را غیر قابل استماع تلقی کرده و نسبت به صلاحیت دیوان بین المللی دادگستری نیز اعتراض نمود. ایالات متحده از جمله مدعی شده بود که به علت فقد رابطه تجاری و سیاسی مستمر بین دو کشور، عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و کنسولی قابلیت اجرایی ندارد. بعلاوه، امریکا برا‌ی مقابله با تروریسم اجازه داده دعاوی علیه ایران در دادگاه‌های امریکا رسیدگی شود و خلاصه اقدامات مورد شکایت ایران، در راستای حفاظت از منافع امنیتی اساسی ایالات متحده صورت گرفته و از قلمرو عهدنامه مذکور خارج است. علاوه بر این دولت ایالات متحده ادعا کرده بود که هدف عهدنامه، حمایت از فعالیت‌های تجاری اتباع و شرکت‌های دو طرف بوده و بانک مرکزی با توجه به وظایف و ماهیت حاکمیتی آن، نمی‌تواند از حمایت‌های مقرر در عهدنامه بهره‌مند شود. ایالات متحده از دیوان خواسته بود که دعوی ایران را مردود اعلام نماید.
به گفته نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران در دیوان بین المللی دادگستری به این ایرادات ایالات متحده در باره غیر قابل استماع بودن دعوای ایران و نیز ایراد عدم صلاحیت دیوان، به تفصیل و بطور مستدل پاسخ داد و لایحه جوابیه ایران در تاریخ 10 شهریور 1396 نزد دیوان ثبت شد. در این پاسخ، ضمن رد ادعا‌ها و اتهامات بی اساس ایالات متحده به ایران، بر اعتبار عهدنامه 1955 که قبلا بار‌ها مورد تأیید دیوان بین المللی دادگستری نیز قرار گرفته و در سایر پرونده‌ها توسط دولت و اتباع ایالات متحده به آن استناد شده بود، تأکید گردید. افزون بر این، ایرادات ایالات متحده تنها مربوط به بخشی از موارد شکایت ایران می‌شود و قسمت‌های دیگر دادخواست مصون از هرگونه اعتراض مقدماتی باقی مانده اند. دولت جمهوری اسلامی ایران از دیوان تقاضا نمود که تمام ایرادات ایالات متحده را رد کند و با احراز صلاحیت وارد رسیدگی به ماهیت پرونده شود.
دیوان بین المللی دادگستری روز‌های 16 الی 20 مهر 1397 را به برگزاری جلسات استماع مدافعات شفاهی طرفین در باره ایرادات مقدماتی و صلاحیتی آمریکا اختصاص داد. در این جلسات که در کاخ صلح لاهه برگزار شد، نمایندگان رابط دولتین و وکلای ایشان دفاعیات خود را به قضات دیوان ارائه نمودند و دیوان پس از گذشت حدود 4 ماه شور و بررسی مواضع و ادله طرفین، بالاخره امروز در تاریخ 24 بهمن 1397 در جلسه‌ای با حضور نمایندگان رابط دو طرف در دیوان وبعضی از وکلا و مقامات دولتین، تصمیم خود در خصوص اعتراض ایالات متحده به صلاحیت دیوان برای رسیدگی به پرونده را اعلام نمود. بموجب این رای، ایرادات مقدماتی و صلاحیتی امریکا رد شد و دعوای ایران مسموع دانسته شد و پرونده وارد مرحله رسیدگی ماهوی گردید.
رای دیوان توسط آقای عبدالقوی یوسف رییس سومالیایی دیوان و باحضور قضات دیوان (منجمله قاضی اختصاصی ایران و قاضی اختصاصی امریکا) قرائت و منتشر شد. در این رای دیوان به اکثریت 11 در مقابل 4 آرا اعلام کرد که ایراد امریکا در باره قابل استماع نبودن ادعای ایران و عدم صلاحیت دیوان، وارد نمی‌باشد و مبنای حقوقی معتبری ندارد. به عقیده دیوان عهدنامه مودت و روابط کنسولی و اقتصادی که در سال 1334 منعقد و امضا شده، در تاریخ طرح دعوی معتبر و لازم الاجرا بوده و رسیدگی به اقدامات امریکا در باره ضبط و مصادره اموال و وجوه نقد بانک مرکزی و سایر بانک‌ها یا دستگاه‌های دولتی ایران که طبق دادخواست موجب تضییع حقوق ایران تحت آن عهدنامه گردیده، در صلاحیت دیوان می‌باشد.
در باره جنبه‌های ماهوی موضوع و ابعاد مسئولیت‌های امریکا و خصوصا مبلغ غرامت، دیوان متعاقباً وارد رسیدگی ماهوی می‌شود و از طرفین می‌خواهد که لوایح خود در ماهیت و ابعاد حقوقی موضوع را به دیوان تسلیم کنند. طبعا ایران به عنوان خواهان باید ابتدا ادعا‌های خود را تفصیلا بیان کند و سپس امریکا لایحه دفاعیه خود را ارایه نماید. احیاناً دیوان جلسه استماع را مقرر خواهد نمود و سپس مبادرت به صدور رای ماهوی می‌کند.
این روند رسیدگی ماهوی ممکن است یک سال یا بیشتر طول کشد.
انتهای پیام/