بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران-ایرناپلاس- مسیر هنر هفتم در چهل ساله انقلاب را با رضا درستکار، یکی از منتقدین سینما بررسی کرده‌ایم؛ مسیری که به گفته این منتقد پیشرفتش غیرقابل کتمان است.

رضا درستکار، منتقد سینما درباره 40 سال سینمای کشور و مسیر حرکتش در این چند دهه، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: پیشرفت سینمای ایران در سال‌های بعد از انقلاب غیرقابل کتمان است. این پیشرفت نه در یک موضوع، بلکه در تمام موضوعات و چند رشته فنی و در چندین شاخه سینمایی وجود دارد. سینمای حال حاضر غیرقابل مقایسه با سینمای قبل از انقلاب است و اگر الان بخواهیم یک نگاه منصفانه داشته باشیم، می‌بینیم که به‌طور کل، پیمانه طرف بعد از انقلاب از پیمانه قبل انقلاب بیشتر است.
**حرکت رو به جلوی سینما و پشتوانه‌اش در این 40 سال
وی در پاسخ به این پرسش که هر یک از دهه‌های گذشته چه دستاوردی برای سینمای داخلی داشته است، عنوان کرد: اگر بخواهیم سینما را به دهه‌های مختلف تقسیم کنیم، دهه شصت، دهه بازنگری و ساختاربندی جدید در سینما بوده است. جاهایی را می‌شود به آن نقد وارد کرد، اما در جاهای دیگر کارهای خیلی خوبی صورت گرفته است. در دهه هفتاد مسئولان یک مقدار تلاش کردند سینما را از وضعیت مراقبت‌های ویژه درآورند و با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی که حاکم شد فضای بازتری را تجربه کرد. دهه هشتاد و دهه نود چون در دوران تثبیت جمهوری اسلامی ایران هستیم، به‌طور کامل کشمکش‌های نظری در حوزه سینما چه به لحاظ نظری و چه به لحاظ اجرایی زیاده بوده و فکر می‌کنم ما روز به روز حداقل از منظر مناسبات فنی سینما پیشرفت داشته‌ایم و رو به جلو رفته‌ایم. درک و دریافت و عمق نگاهمان نسبت به سینما فرق کرده است. خیل عظیم تماشاگران و مخاطبانی که به‌وجود آمده‌اند همه این‌ها یک پشتوانه خیلی بزرگی برای سینمای ایران شدند. فکر می‌کنم این منصفانه‌ترین نگاهی است که می‌توانیم به سینما داشته باشیم.
**در مدیریت فرهنگی دچار مشکل بوده‌ایم
«اما نسبت به مدیریت فرهنگی به‌طور کلان و خاص و به شکل ویژه‌تر به مدیریت سینما اعتراض‌هایی دارم. فکر می‌کنم هر اندازه که از جنبه سینمایی و هنری در یک جاهایی سینماگران رشد کرده‌اند، اما در جاهایی آن استراتژی‌ها و برنامه‌هایی که نیاز داشته‌ایم در سینما وجود داشته باشد در مدیریت فرهنگی دچار مشکل بوده‌ایم.»
** مختصات فرهنگی ما قالب‌های گونه‌ای را حاکم نمی‌کند
این منتقد درباره اینکه چه ژانری توانسته به‌عنوان نماینده سینمای ایران خود را به جهانیان معرفی کند، خاطر نشان کرد: سینمای ما به‌طور کلی سینمای ژانر یا گونه سینمایی به مفهوم اخص کلمه‌اش نیست. در سینمای هالیوود یا دیگر جاهای دنیا این تقسیم‌بندی‌ها خیلی درست و دقیق است، اما اینجا به این شکل نیست. مختصات فرهنگی ما به‌گونه‌ای است که خیلی قالب‌های گونه‌ای یا ژانر را حاکم نمی‌کند. به همین دلیل ما در خیلی از ژانرهای سینمایی وارد نمی‌شویم. مثلاً ژانر فانتزی، ژانر علمی تخیلی یا هارور و ترور، ما اصلاً به این ژانرها وارد نمی‌شویم. قالب فیلم‌های ما بیشتر روی ملودرام و فیلم‌های اجتماعی است که با ذائقه تماشاگر ایرانی هم سازگارتر‌ند. معمولاً روی این دو رویکرد کار می‌کنیم؛ یکی ژانر ملودرام که ژانر خانواده است، اما سینمای اجتماعی در سینما یک رویکرد است.
** شاخص‌ترین فیلمساز ایرانی در 40 سال گذشته
«در سینمای بین‌الملل در هیچ ژانری حرفی برای گفتن نداشته‌ایم، اما اگر بخواهیم انتخاب کنیم، فیلم‌های اجتماعی بیشتر دیده شده‌اند. به هر حال، فیلم اجتماعی تا حدودی زندگی مردم را سند می‌کند و به‌خاطر آن، هویت‌بخشی و سند کردن سینمای اجتماعی، مقبولیت و پذیرش بیشتری داشته است. ضمن اینکه ما یک سینمای نسبتاً هنری هم داشته‌ایم. به نظر من شاخص‌ترین فیلمساز ایرانی در 40 سال گذشته، آقای عباس کیارستمی و بعد از آن هم اصغر فرهادی بوده است .رویکردی که کیارستمی در سینما داشته، آن شکل طبع‌آزمایی در سبک‌های مختلف هنری باعث شده که سینماگر شاخصی باشد و آثارش را هم در داخل و هم در خارج کشور بپسندند. سینمای ایران بیشتر به‌واسطه فیلم‌های ایشان شناخته می‌شود که آن هم یک رویکرد خاصی در سینما است که با آن فرم‌های بیانی مطرح می‌شود. در این شاخه یک تعداد فیلم بوده‌اند، اما خیلی مقبولیت داخلی نداشته‌اند و بیشتر مقبولیت خارجی داشته‌اند.»
**فیلم‌هایی محصول رنج و ممارست فیلمسازان، نه نظام سینمایی
درستکار با اعلام اینکه جشنواره امسال یک جشنواره متوسط است، درباره آثار حاضر در جشنواره سی و هفت که در آستانه 40 سالگی انقلاب نمایش داده شده‌اند، افزود: جشنواره امسال یک جشنواره متوسط است. اگر نگوییم متوسط به پایین می‌توانیم بگوییم یک جشنواره متوسط رو به متوسط است که بیشتر این فیلم‌ها محصول رنج و ممارست و قریحه خود فیلمسازان است تا نظام سینمایی. ما نظام سینمایی نداریم، اصلاً مدیر فرهنگی نداریم و به‌تبع آن، مدیر سینمایی نداریم که با یک چشم‌اندازی بیاید و وارد شود و کسانی هم که می‌آیند انگار مأموریت دارند که ترمز شوند.
**مدیرانی که تحت گرایش‌های سیاسی هستند
« در 40 سالگی که ممکن است ربطی هم به 40 سالگی انقلاب نداشته باشد به هر حال سینمای ما بعد از دوران گذشته حیات خود را سپری می‌کند، تعدادی فیلمساز و هنرمند فنی خیلی خوب و تعدادی فیلم خیلی خوب داریم، اما مطلقاً مدیر خوب نداریم و نقص بزرگ ما است. حتی تعدادی نویسنده و منتقد خوب هم به‌تبع نسبتی که در سینما وجود دارد، داریم. یک نسبت وجود دارد و در آن نسبت، به همان تعداد شاید نویسندگان و منتقدان خوب هم وجود داشته باشد، ولی اتفاقاً یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما داشتن مدیر خوب است. مدیران ما متأسفانه تحت گرایش‌های سیاسی قرار می‌گیرند و دچار افراط و تفریط می‌شوند و همیشه هم مستقل‌ها قربانی می‌شوند.»
گفت‌وگو از هنگامه ملکی
* اداره کل اخبار چند رسانه ای*
انتهای پیام /*