بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران- ایرنا- «پالتو شتری» داستان دو دوست به نام‌های کوهیار و فرید است که اولی دانشجوی دکترای فلسفه و دومی یک دیپلم ردی است که مطالعه فراوانی دارد و در کلاس‌های مستمع آزاد دانشگاه هم شرکت می‌کند.

کوهیار در «پالتو شتری» نویسنده است و به تازگی جایزه ادبی هم برده و از این بابت به خودش می‌بالد و این موضوع را دائما توی سر فرید و اطرافیانش می‌زند. رفتار و منش کوهیار بسیار عجیب و غریب است و از همه عجیب‌تر ضد زن بودن اوست.
کوهیار عاشق نیچه بوده و تا حد زیادی باورهای نیچه درباره زنان رویش اثر گذاشته و زنان را به مثابه یک برده می‌بیند و همین موضوع باعث شده که بسیاری از اطرافیانش از او آزرده خاطر شوند تا اینکه در گیری‌های او با فرید اتفاقاتی را رقم می‌زند.
مهدی علی میرزایی که پیش از این نامش را به عنوان نویسنده فیلمنامه فیلم‌هایی همچون «گشت ارشاد» و «در مدت معلوم» دیده بودیم دست به کار ساختن نخستین فیلم خود با عنوان پالتو شتری با فیلمنامه ای از خودش زده است و البته در این فیلم هم مفاهیم و رگه هایی از فلسفه به شکل پر رنگ‌تری مشاهده می‌شود.
«پالتو شتری» در زیر متن قصه خود به مسائل مبتلا به و متنوع جامعه امروز اشاره می‌کند. بیکاری قشر تحصیلکرده ای که از دفتر تحقیق و پژوهش در حوزه علوم انسانی به کافی شاپ داری می‌رسند.
مساله فقر اقتصادی که سبب می‌شود تا برای دستیابی به پول، نقشه‌های خطرناکی کشیده شود، مبحث مدرک گرایی، کارکرد دانشگاه‌ها در دهه‌های اخیر، همه و همه در قالب هجویه‌ای زیبا به مخاطب داستان ارائه می‌شود.
نکته مهم اما در خصوص فیلمنامه کمدی پالتو شتری این است که شوخی‌های روشنفکرانه نویسنده که تلاش کرده از هزل و ابتذال فاصله بگیرد و آن را با شوخی‌هایی در هم آمیزد که شاید برای تماشاگر عام به شکل کامل، قابل دریافت نباشد چرا که در طول داستان، مدام کدهایی از این موضع داده می‌شود که این کدها برای مخاطب سینمای بدنه و تجاری قابل درک نیست.
اما این مساله در ساختار فیلم جبران شده و علی میرزایی با بهره گیری از ساختار جذاب و ریتم مناسب و همچنین بیانی مطلوب توانسته نگاه خود را بر روی تماشاگران عام نیز بگشاید.
شاید مهم‌ترین نکته فیلمنامه «پالتو شتری» در این زمینه نیز همین مساله دوری از ابتذال کلامی و حرکتی رایج در به اصطلاح کمدی‌های این روزهای سینمای ایران باشد که تلاش می‌کند تا یک هجویه سالم را به مخاطب خود ارائه دهد که شاید در برخی لحظات نمونه ایرانی شده کمدی‌های «مل بروکس» آمریکایی به نظر آید، که البته این حرکت ارزشمند و ستودنی است و می‌تواند زمینه لازم را برای آشنایی مخاطب عام با اینگونه کمدی‌ها فراهم سازد.
داستان با یک فلاش بک و توسط فرید که خود راوی قصه است شروع می‌شود و در این مدت مخاطب و تماشاگر شاهد مرور یک دوره یکساله از رخدادهایی است که در نهایت با بازگشت به زمان کنونی دلیل رفتار فرید را در ابتدای فیلم آشکار می‌کند. در این میان داستان که در زمان گذشته در جریان است در دل خود نیز مجددا رجعتی به گذشته پیشتر از آن دارد.
همین شیوه فلاش بک که دردل بیان روایی قصه شکل می‌گیرد از جمله نکات ارزشمند اثر به شمار می‌رود که مخاطب و تماشاچی می‌توانند با مرتب کردن پازل هایی که هر تکه آن لحظه به لحظه در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد به مفهوم کلی فیلم دست یابند و اگر چنین شود علی میرزایی به موفقیت خوبی دست یافته است.
ساختار نیز متاثر از متن و البته همپای آن حرکت می‌کند. انتخاب صحیح بازیگران و استفاده درست از آنها در جای خود به ویژه نقش آفرینی خیره کننده بانیپال شومون (در نقش کوهیار)، علیرضا مهران (در نقش موسی) و تا حدی نیز سام درخشانی (در نقش فرید) از جمله مهمترین نقاط قوت فیلم به شمار می‌رود.
موسیقی مناسب، استفاده و توجه به جذابیت رنگ و بهره گیری از نماهایی شاد و زنده نوعی انرژی را به تماشاچی منتقل می‌کند تا لحظه به لحظه فیلم با حال خوبی قصه را دنبال کند اگرچه در اواسط فیلم، هم ساختار و هم قصه دچار زیاده گویی شده و در نتیجه از ریتم می‌افتد، اما علی میرزایی با نگاه درست بلافاصله به ریتم مناسب در بیان و ساختار بازمی‌گردد. البته باید یادآوری کرد که فیلم به ویژه در بخش گفت‌وگوی دو نفره فرید و همسر سابق کوهیار نیاز به تدوین مجدد دارد و این همان بخشی است که فیلم از ریتم می‌افتد.
از طرف دیگر روح حاکم بر ساختار فیلم، نوعی شیطنت پنهان را نیز القا می‌کند و سبب می‌شود تا مخاطبان مختلفی که در شرایط مشابه با داستان و رخدادهای فیلم قرار گرفته اند ناخود آگاه با دیدن فضاها و شنیدن دیالوگ‌های متنوع و جذاب فیلم، خود، رفتار و تجربه هایشان را یکبار دیگر روی پرده ببینند و مرور کنند.
در مجموع باید اذعان داشت که وجود کمدی‌هایی همچون پالتو شتری می‌تواند یکبار دیگر وضعیت آشفته آثاری که این روزها و سالهای اخیر به نام سینمای کمدی روی پرده هستند را ساماندهی کند و اگر در زمان اکران عمومی این فیلم، مردم استقبال خوبی از آن بعمل آورند شاید بتوان متر و معیار جدیدی را در عرصه ساخت فیلم‌های کمدی در سینمای ایران تعریف کرد.
لیلا محمودی شرق - عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران
فراهنگ**9246** 9053
انتهای پیام /*