بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران - ایرنا - روزنامه "فایننشال تایمز" در گزارشی نوشت: اتحادیه اروپا با راه اندازی "ساز وکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا"(اینستکس - INSTEX)، اشتیاق خود را برای بهره مندی ایران از مزایای برجام نشان داد.

به گزارش ایرنا، در گزارش این روزنامه اقتصادی که به قلم "مایکل پیل" رئیس دفتر فایننشال تایمز در بروکسل نوشته شده، آمده است: سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس که اصطلاحا از آنها به عنوان "E3" یاد می‌شود، یک کانال ویژه مالی درست کرده اند تا اروپا بتواند علی رغم تحریم‌های آمریکا به تجارت خود با ایران ادامه بدهند.
این ساز و کار جدید مالی هفته گذشته رونمایی شد و هدف غایی آن حفظ توافق هسته ای ایران موسوم به "برجام" است. "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا از این توافق کنار کشیده است.
در اینجا به مرور این مکانیسم مالی جدید می‌نشینیم تا ببینیم در این حرکت جدید چیست؟ چه مخاطراتی بدنبال دارد؟ آیا اروپا در این قدرت نمایی جدید موفق می‌شود یا نه؟ آیا این سه قدرت اروپایی دقیقا چه کرده اند؟
این گروه سه کشور یاد شده اروپایی، یک مکانیسمی با عنوان " خودرویی با هدف ویژه" با نام اختصاری "SPV" راه اندازی کرده اند تا راه تجارت با ایران را از راه تحریم‌های آمریکا جدا کنند.
تحریم‌های آمریکا همه جانبه است و همه چیز ایران را شامل می‌شود، از صنعت نفت گرفته تا بانک مرکزی.
"SPV" که نام اختصاری عبارت "special purpose vehicle" است، به یک شرکت ثبت شده با مسوولیت محدود در فرانسه اشاره دارد که "اینستکس
"(Instex) نامیده می‌شود.
ریاست این شرکت را یک بانکدار آلمانی به نام "پر فیشر" برعهده دارد. سه کشور آلمان فرانسه و انگلیس سهامداران این شرکت هستند.
ایده کلی این طرح به گفته دیپلمات‌های اروپایی این است که ایران و همه کشورهایی که با آنها تجارت دارد بتوانند به دور از تحریم‌ها بطور فرا مرزی پرداختهای خود را فیمابین انجام بدهند.
این سازوکار مالی از مجرای یک سیستم کاملا شفاف مالی در اروپا و در ایران جریان می‌گیرد و اساسا یک سیستم تهاتری است. طبق قراردادهای این سیستم تهاتری، به عنوان مثال ایران نفت می‌فروشد و در ازای آن ماشین آلات صنعتی وارد می‌کند.
اروپا خیلی دست به عصا وارد این مکانیسم شده است و جانب احتیاط را کاملا رعایت می‌کند. اروپا گام اولیه را با ارسال کالاهای اساسی نظیر دارو و غذا برداشته است.
این اقلام جزء اقلام بشردوستانه حساب می‌شوند و از تحریم‌های آمریکا مستثنی هستند.
اما هنوز جزییات طرح مشخص نیست. معلوم نیست "اینستکس" چگونه کار خواهد کرد.
"E3" اعلام کرده که لازم است بر روی یک بستر فنی و حقوقی کار کنیم تا "SPV" قابل اجرا باشد.
این پروسه احتمالا ماه‌ها طول خواهد کشید. اگر این مکانیسم ثابت کند که قابل کار کردن است، در آینده می‌تواند کشورهای خارج از محدوده اتحادیه اروپا را هم شامل بشود.
- چرا اروپا اینستکس را اختراع کرد؟
تمام این تلاش‌ها برای این است که ایران در توافق هسته ای بماند، ولو اینکه آمریکا از آن خارج شده است.
اتحادیه اروپا مشتاق است که ایران از مزایای اقتصادی برجام بهره مند شود، چون ایران حاضر شده در ازاء آن، برنامه هسته خود را محدود کند.
اتحادیه اروپا پارسال یک قانون موضوعه وضع کرد به نام "قانون انسداد" و شرکت‌های اروپایی را قدغن کرد که حق ندارند از تحریم‌های آمریکا علیه ایران تمکین کنند.
این اتحادیه تهدید کرد هر شرکتی که از این قانون موضوعه تخطی کند، اقدام قانونی علیه آن انجام خواهد داد.
اما دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که دیگر دیر شده است. "SPV" دیر آمده است و توفیقی نخواهد داشت چون غالب شرکت‌های بزرگ اروپایی تجارت‌های پرسودی با آمریکا دارند و ابدا نمی‌خواهند آمریکا را از خود برنجانند.
فقط شرکت‌های کوچک اروپایی که مناسبات تجاری چندان چشمگیری با آمریکا ندارند ظاهرا از "اینستکس" استقبال خواهند کرد.
با همه این اوصاف، "اینستکس" اگر مزیت اقتصادی چندان دلچسبی نداشته باشد، دست کم دستاورد سیاسی که دارد و ثابت می‌کند اروپا به برجام وفادار است.
اهمیت اینستکس برای جمهوری اسلامی چقدر است؟
ایران از "اینستکس" استقبال کرده و آن را "گام اولیه اما خیلی دیر" اروپا برای زنده نگهداشتن مزایای اقتصادی برجام توصیف کرده است.
این اقدام اروپا به جمهوری اسلامی قوت قلب داد. تهران اینک با یک روحیه قوی در توافق هسته ای می‌ماند و به آمریکا که از توافق خارج شده است، دهن کجی می‌کند.
دامنه اثرگذاری "اینستکس" در داخل ایران چگونه است؟
در داخل ایران ماجرا از زاویه ای دیگر قابل بحث است.
اصولا در داخل ایران، "اینستکس" و یا هر اقدام دیگری که اروپا برای نجات برجام انجام می‌دهد، یک میدان جدید رقابت در دعوای قدرت است.
"حسن روحانی" رئیس جمهوری ایران و یاران او همه آبروی خود را بر سر برجام گذاردند تا مزایای اقتصادی آن به کشور بازگردد. به هم خوردن توافق و یا کنار کشیدن از آن، به نفع تندروهای دشمن روحانی تمام خواهد شد. این جناح از همان ابتدای کار مخالف برجام بود.
واکنش آمریکا به "اینستکس" چیست؟
واشنگتن ماههاست که مکانیسم پیشنهادی "E3" را محکوم می‌کند.
آمریکا هفته گذشته موثر بودن "اینستکس" را زیر سووال برد و اعلام کرد که این کانال ظاهرا تاثیری بر روی سیاست فشار حداکثری بر اقتصاد ایران نخواهد داشت.
منتها آمریکا هنوز علامت نداده که آیا "اینستکس" را و همه اشخاص مرتبط با آن را تحریم خواهد کرد یا نه.
اما اگر کشورهای اروپایی تصمیم بگیرند دامنه دسترسی "اینستکس" را وسعت داده و اجازه بدهند که یک کشور ثالث هم از این سازوکار استفاده کند، به خصوص کشورهای هند، چین و روسیه، آنگاه مسلما قضیه فرق خواهد کرد.
پکن و دهلی نو از خریداران تاریخی نفت ایران هستند. مسکو هم به ایران کمک می‌کند نفت خود را بفروشد. چین و روسیه از امضا کنندگان توافق هسته ای هستند.
آنگاه اروپایی‌ها هم در فکر خواهند افتاد تا بنشینند و همه جوانب و زوایای مزیت مالی و سیاسی "اینستکس" را خوب بسنجند و ببینند آیا یک چنین مکانیسمی ارزش عصبانی کردن واشنگتن را دارد یا نه.
اگر این سه کشور سوار بر کار باشند، آمریکا نخواهد توانست تهران را از حیث مالی در فشاری سخت قرار بدهد. از این گذشته، این موضوع بر تنش‌های فزاینده میان واشنگتن و مسکو و پکن هم اثرگذار خواهد بود.
آیا اینستکس به اهداف خود خواهد رسید یا نه؟
این مکانیسم تا به حال چیزی جز یک بیانیه سیاسی نبوده است. معلوم نیست آیا خاصیت تجاری هم خواهد داشت یا نه.
هر تصمیمی که اتحادیه اروپا در مورد شامل ساختن دیگر کشورها مانند چین و روسیه در این سازوکار بگیرد موکول به آن است که رابطه اش با این کشورها به چه ترتیبی است.
و اما مساله مهم دیگر در این روال جدید، موضوع دعوای اروپا با جمهوری اسلامی بر سر موضوعاتی غیر از برنامه هسته ای از جمله ادعای تلاش ایران برای حذف مخالفان خود در اروپا، تلاش برای تولید موشک بالستیک و نیز دخالت ایران در منازعات منطقه ای از جمله سوریه و یمن است.
اروپا قرار است بزودی بیانیه ای صادر و نظر خود را در این حیطه‌ها بیان کند.
اروپام ** 1591 ** 1071
انتهای پیام /*