بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران - ایرنا- فرض کنید فردی میلیاردها تومان دارایی دارد اما اعضای خانواده اش برای رفع نیازهای اولیه دچار مشکل باشند که طبعا از آن فرد انتظار می‌رود با استفاده از آن دارایی، سرمایه گذاری کند و فعالیتش را توسعه دهد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، این یک مثال در سطح خرد است. اما آیا چنین اتفاقی در سطح کلان مثلا در سطح یک کشور رخ می‌دهد؟ مثلا آیا می‌توانیم بگوییم که شهروندان یک کشور ممکن است در نیازمندی باشند اما در کشوری احساس نیاز می‌کنند که آن کشور، ثروتمند است.
امیر ساکی، مدیر کل توسعه منابع فیزیکی و امور عمرانی وزارت بهداشت روز دوشنبه در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا در خصوص این سوال، پاسخ مثبت می‌دهد.
وی می‌گوید: به جرات می‌گویم و با آمار هم می‌گویم، ایران یکی از ثروتمند‌ترین کشورهای دنیا از نظر دارایی‌های عمومی است. این در حالی است که با وجود این ثروت، در رفع نیازهای روزانه، مشکلات جدی داریم که یکی از همین نیازهای اولیه، سلامت است.
ساکی اظهار می‌دارد: الان می‌گویند، دولت، مشکلات مالی زیادی دارد و مثلا نمی‌تواند براساس انتظارات بیمارستان، جاده و خطوط ریلی بسازد. تامین منابع مالی برای ساخت بیمارستان و نحوه مدیریت آنها از موضوعات جدی دولت است. راهکار چیست؟ دنیا چه کرده است تا ما هم همان مسیر را برویم؟
این کارشناس حوزه سلامت، بیمارستان را یک دارایی عمومی می‌داند که در اختیار دولت است و دولت می‌تواند از آن در تولید ثروت استفاده کند. مساله این است که دارایی عمومی چیست و چگونه می‌توانیم از آن استفاده بهینه کنیم؟
قبل از اینکه بدانیم دارایی عمومی چیست بهتر است تکلیف تعریف دارایی را روش کنیم تا بعد به عمومی آن برسیم. می‌گویند؛ دارایی منابعی است که دارای ارزش اقتصادی است و افراد، شرکت‌ها یا دولت‌ها مالکیت آن را در اختیار دارند و انتظار است آن منابع در آینده، منافعی را برای آنها ایجاد کند.
اما دارایی عمومی چیست؟ در این میان، ساکی به دارایی عمومی که می‌رسد، می‌گوید؛ به دارایی هایی که در اختیار حکومت‌ها است، دارایی عمومی می‌گویند.
ساکی از آنجا که مقامی مسوول در وزارت بهداشت است و به عنوان مدیر کل دفتر توسعه منابع فیزیکی و امور عمرانی وزارت بهداشت در حال فعالیت است، طبیعی است اگر از دارایی عمومی سخن می‌گوید از نظر او یکی از مصادیق آن که به سلامت هم ربط مستقیم دارد، بیمارستان می‌تواند باشد که ساکی تصریح می‌کند باید از روش‌های مولد سازی دارایی‌های عمومی استفاده کنیم اما چگونه؟
** موقع استفاده از دارایی‌های عمومی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
ساکی، قبل از هر چیز اول از همه به مجموع دارایی‌های دنیا اشاره می‌کند و آن را 180 تریلیون دلار برآورد می‌کند که از این میزان، 75 تریلیون دلار در اختیار دولت‌ها است و جزو دارایی‌های عمومی به شمار می‌آید. اگر دولت‌ها تصمیم بگیرند یک درصد از بازدهی این دارایی‌ها را افزایش دهند، این یک درصد معادل درآمد کشور ثروتمندی مثل عربستان برای آن دولت‌ها سود دارد. اگر هم دو درصد بازدهی این دارایی‌ها را افزایش دهند، برابر کل مخارج تحقیقات و توسعه در دنیا است و اگر هم سه و نیم درصد نرخ بازدهی دارایی‌ها افزایش یابد، برابر با کل هزینه ای است که در کل دنیا برای توسعه زیر ساخت ها، انجام می‌شود.
او خاطرنشان می‌کند: با افزایش سه و نیم درصدی نرخ بازدهی دارایی‌های عمومی می‌توان امکانات ویژه ای را برای توسعه کشور فراهم کرد.
این مقام مسوول در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌افزاید: ما دارایی هایی مثل ساختمان، زمین، تجهیزات، دانش فنی و تخصص را داریم که می‌توان آنها را به ثروت تبدیل کرد. هزینه ساخت و تجهیز هر تخت بیمارستانی (بدون احتساب زمین) در حدود یک میلیارد تومان است و ارزش یک بیمارستان بزرگ حدود هزار میلیارد تومان است که می‌تواند یک دارایی مولد شود و تولید ثروت کند و از این ثروت برای رفع نیازهای حوزه سلامت استفاده کرد. در زمان حاضرهم بسیاری از کشورهای توسعه یافته، جهت تامین منابع مالی توسعه بخش‌های مختلف، خیلی از دارایی‌های غیر مولد را به دارایی‌های مالی و مولد تبدیل کرده اند.
وی به سوئد به عنوان کشور پیشرو در مولد سازی دارایی‌های عمومی اشاره می‌کند و می‌گوید: سوئد در زمانی این کار را شروع کرد که در بحران اقتصادی و مالی قرار داشت و تقریبا بانک هایش ورشکسته بودند. مسوولان مربوطه در این کشور با این شرایطی که کشورشان داشت، دارایی‌های دولت را ثبت و شناسایی کردند و سازوکار بهنیه سازی این دارایی‌ها را در دستور کار قرار دادند و ظرف مدت کوتاهی ارزش دارایی ها، دو برابر شد. مسوولان این کشور، برای هر بخش، یک صندوق تعریف کردند. سوئد، سهام این صندوق‌های توسعه را با مدیریت شبیه بخش خصوصی و با ادبیات بازار سرمایه، واگذار کرد و سرمایه‌های بدست آمده را برای توسعه بیشتر استفاده نمود.
**آیا می‌توانیم ما هم بیمارستان‌های سهامی داشته باشیم؟
ساکی در پاسخ به این سوال با اطمینان خاطر جواب مثبت می‌دهد و می‌گوید: مطمئنا بله. من به عنوان کارشناسی که 15 سال سابقه کار در این زمینه در بخش ساخت و اقتصاد سلامت دارم می‌گویم؛ بله می‌شود.
مدیر کل دفتر توسعه منابع فیزیکی و امور عمرانی وزارت بهداشت در عین حال به چگونگی واگذاری سهام‌های بیمارستان‌های خصوصی کشور اشاره و اظهار می‌کند: هنوز بیمارستان‌های خصوصی ما به صورت سنتی، سهام خود را واگذار می‌کنند. این در حالی است که واگذاری سهام نباید به صورت سنتی باشد. همین فعالیت سنتی است که دولت را با مشکلات مالی مواجه کرده. هم اکنون دو سوم سپرده هایی که نزد بانک‌ها است دارایی‌های خرد و کمتر از یک میلیارد تومان است که می‌توان با برنامه ریزی دقیق و تضمین مناسب از سوی بانک مرکزی و دولت این سرمایه ای عظیم حدود هزار، هزار میلیارد تومان را برای تامین مالی توسعه بخش‌های مختلف استفاده کرد.
ساکی برای راهکار و برون رفت از این مشکلات مالی دولت می‌گوید: یک مثال ساده می‌زنم تصور کنید کسی، صد میلیارد تومان دارایی دارد و در رفع نیازهای اولیه ناتوان است. مردم در مورد این شخص چه قضاوتی خواهند کرد؟ مطمئناً از او انتظار می‌رود با فروش بخشی از دارایی و سرمایه گذاری جدید نیازهای خود و خانواده را رفع کند و میزان دارایی‌های خود را افزایش دهد. من به جرات می‌گویم که ایران یکی از ثروتمند‌ترین کشورهای دنیا از نظر دارایی‌های عمومی است اما در رفع نیازهای کشور، مشکلات جدی دارد که یکی از این نیازهای اولیه، سلامت است و مهمترین راه آن مولدسازی دارایی‌های عمومی و افزایش بازدهی آن است.
**واگذاری سهام چگونه باید باشد؟
ساکی به بیمارستان‌های سهامی تاکید دارد اما در عین حال اظهار می‌دارد که بیمارستان‌های خصوصی به صورت سنتی، سهام خود را واگذار می‌کنند این یعنی، واگذاری مستقیم که مشکلاتی را در پی دارد.
او اظهار می‌دارد: وقتی واگذاری‌ها به صورت مستقیم باشد، پشت سر آن، رانت ایجاد می‌شود. وقتی یکی دارایی به شخص واگذار می‌شود، دلیلی ندارد که بعد از واگذاری، آن دارایی بهره وری درستی داشته باشد. تجربه در دنیا نشان داده است که دارایی هایی که مستقیم به شخص یا اشخاصی واگذار می‌شود، بعد از مدتی مشکلاتی برای مجموعه اقتصادی و پرسنل شاغل ایجاد می‌شود. این تجربه در ایران هم وجود دارد.
این کارشناس حوزه سلامت می‌گوید: ما یک بازار سرمایه داریم که ظرفیت واگذاری دارایی‌های عمومی را دارد و از طرفی نقدینگی و دارایی‌های خرد زیادی هست که به یکی از مشکلات کشور تبدیل شده است و کمبود منابع جدی برای رفع مسائل اقتصادی و توسعه زیر ساخت‌ها داریم. اگر واقعا سیستمی برای واگذاری‌های صحیح داشته باشیم و این چند حوزه را به هم وصل کنیم به نظر من بخش عمده مشکلات کشور حل خواهد شد و این کاری است که همه جای دنیا انجام شده است و می‌شود.
از نظر این مقام مسوول در وزارت بهداشت، وقتی واگذاری انجام شود باید همزمان با آن صندوق‌های ثروت ملی هم راه اندازی شود که اتفاقا یکی از مولفه‌های دموکراسی در دنیا همین است. یعنی شما دارایی‌های کشور و منافع آن را به دست عموم مردم می‌رسانید و فقط برای قشر خاصی از مردم نیست.
** ادبیات بازار سرمایه را بپذیریم
ساکی، البته به نکته ای دیگر هم اشاره می‌کند و آن اینکه فرض کنید بیمارستان‌های دولتی را می‌خواهیم وارد بورس کنیم، آیا بورس می‌تواند بیمارستان‌ها را قبول کند؟ مسلما خیر!
او اظهار می‌دارد: پر واضح است که بیمارستان‌ها اگر بخواهند هم وارد بورس شوند، نمی‌توانند، چراییش هم معلوم است و آن این است که این دارایی‌ها از نظر استانداردهای مدیریتی و مالی، قابل قبول نیستند و اگر امروز تصمیم بگیرند به بورس بپیوندند به دلیل نبود این استانداردها، بورس آنها را رد می‌کند؛ بنابراین باید بیمارستان‌های ما، ادبیات بازار سرمایه را بپذیرند. استقرار استانداردهای مالی و مدیریتی و ورود به بازار سرمایه وضع موجود را اصلاح خواهد کرد.
به گفته ساکی، وقتی بیمارستان وارد بازار سرمایه شود، خود به خود، سیستم‌های کنترلی بر آن حاکم می‌شود. مثلا اگر در بیمارستانی، عده ای سهام دار باشند، امروز اعلام شود که فلان پزشک، بر بالین بیمارش حاضر نشده است، درصدی از سهام همان پزشک افت می‌کند. برعکس این هم می‌تواند رخ دهد، مثلا جراحی یا تحقیقات جدیدی در بیمارستان انجام شده ، همین موضوع باعث افزایش ارزش سهام می‌شود.
**وزارت بهداشت چه قدم هایی برای ورود به بازار سرمایه برداشته است؟
مدیر کل توسعه منابع فیزیکی و امورعمرانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص این سوال پاسخ می‌دهد: وزارت بهداشت در حال انجام مذاکراتی با بورس، بخش‌های تخصصی اقتصادی، بانک مرکزی و بیمه است تا بتواند وارد بازار سرمایه شود و به نظر من مهم‌ترین راه نجات کشور و حوزه بهداشت و درمان هم همین است و به طور کلی باید ثروت‌های ملی را به صندوق ثروت ملی آورد و آنها را واگذار کرد. این در خصوص حوزه‌های دیگر هم صدق می‌کند. مثلا در زمان حاضر جنگل در کشور واگذار می‌شود و اما می‌بینیم بعد از واگذاری، از بین می‌رود یعنی بهره برداری از جنگل می‌شود اما تعهدی پشت این بهره برداری نیست؛ اما اگر تعهد داده شود که مثلا پنج درصد سطح جنگل را طی چند سال افزایش دهند و انجام هم بدهند، سهام آن شرکتی که جنگل را گرفته است، افزایش می‌یابد چرا که در مانیتور بورس است و کنترل می‌شود.
وی درباره وزارت بهداشت هم می‌گوید: در زمان حاضر دارایی‌های عمومی وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ارزش قابل توجهی دارند؛ اما باید با راهکارهای مناسب به بازار سرمایه راه یابد تا با روش‌های تامین مالی جدید عمده مشکلاتش حل شود و بهترین راه استفاده از دارایی‌های خرد و سپرده‌های بانکی ، افزایش بهره وری و واگذاری دارایی‌های عمومی از طریق بازار سرمایه است.
او خاطرنشان می‌کند که در زمان حاضر موسسات غیر مجاز مالی در جذب نقدینگی مردم از دولتی‌ها جلوتر هستند. در صورتیکه دولت با برنامه ریزی می‌تواند از این توان برای تامین مالی پروژه‌های کشور استفاده نماید.
ساکی در پایان می‌گوید: این ایده را بر اساس تجربیات بین المللی و ظرفیت‌های موجود بیان کردم. امیدوارم راهکارهای مربوطه را کارشناسان و مدیران بیمارستان در کنگره‌ها و نشست‌های آتی مورد بحث و تبادل نظر قرار دهند و نتایج به وزارت بهداشت منعکس شود.
لیلا خطیب زاده
پژوهشم ** 1776**1552
انتهای پیام /*