بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران- ایرنا- تلویزیون، جایگاه مهمی در رشد شخصیتِ روحی و اجتماعی کودکان دارد و به همین خاطر به جای جناح بندی‌های سیاسی باید تمرکز خود را به ظرافت و حساسیت‌های تولید برنامه و محتوا برای این گروه سنی معطوف سازد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، خاطرات دوران کودکی خیلی از ما سرشار است از شخصیت‌های مختلف کارتونی. «ایکیوسان» به ما یاد می‌داد که برای حل مسائل از فکر و ذهنمان استفاده کنیم، «پینوکیو» عواقب دروغگویی را به ما هشدار می‌داد و همکاری و همیاری را از «پسرشجاع» و دوستانش یاد می‌گرفتیم. البته امروز کارتون هایی که از تلویزیون و دیگر رسانه‌ها پخش می‌شود متفاوت از نمونه‌های گذشته است. با این حال شکی نیست که همین کارتون و انیمیشن‌های جدید نیز بخشی از زندگی کودکان ما را شکل می‌دهد و الگوی بسیاری از افکار، گفتار و رفتار آنها می‌شود.
دنیای کودک و نوجوان بدون تلویزیون معنا ندارد. امروزه کمتر کسی می‌تواند نقش بی بدیل رسانه‌ها در رشد و نمو شخصیت اجتماعی کودکان را منکر شود. تلویزیون و به ویژه برنامه هایی همچون انواع کارتون و انیمیشن که مخاطب شان را اغلب قشر کودک و نوجوان تشکیل می‌دهد، در فرایند جامعه پذیری آنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. کودکان روزانه بخش قابل توجهی از وقت و زمان خود را صرف تماشای برنامه‌های مرتبط تلویزیونی می‌کنند و نمی‌توان اهمیت این امر را در تربیت آنها نادیده گرفت.
بنابر این، حوزه کودک و نوجوان نیازمند سیاستگذاری‌های درست فرهنگی است. محتوا و کیفیت برنامه‌ها باید متناسب با نیاز روز کودکان و نوجوانان باشد. در این راه باید ملاحظات فرهنگیِ ملی و محلی را در نظر گرفت. همچنین باید تلاش کرد تا برابر سیل خروشان کارتون و انیمیشن‌های جهانی که پیوسته در شبکه‌های مختلف ماهواره ای دوبله و پخش می‌شود، نمونه‌های مناسب داخلی تولید و عرضه کرد.
مهمتر اینکه جریان تربیتی و رشد شخصیتی کودکان آماج جناح بندی‌های سیاسی نشود. نباید اجازه داد که سیاست و دسته بندی‌های سیاسی وارد دنیای بی غل و غش و ساده کودکانه شود. اخیراً شبکه پویای صدا و سیما تلاش می‌کند چهره‌های نزدیک و تحت لوای جریانی خاص را با پویانمایی و به بهانه سالگرد تولدشان به کودکان و نوجوانان بشناساند.
شبکه پویا پیش از نمونه آیت الله «مصباح یزدی»، شرح و تصاویر مرحوم «حبیب‌الله عسگراولادی» و حجت الاسلام «محسن قرائتی» را در یکی از برنامه‌های کودک که در آن بچه‌ها نقاشی و تصاویرشان را به بهانه سالگرد تولد می‌فرستند، پخش کرده بود. در میان این تصاویر، معمولاً یک قهرمان ملی نظیر شهدای دفاع مقدس نیز برای چند ثانیه نشان داده می‌شود تا به نوعی برای کودکان از این سن، الگوسازی صورت پذیرد. ادبیات برنامه نیز متناسب با درجه سنی جامعه هدفش، کودکانه است.
با این حال، نشان دادن چهره‌های سیاسی و ناملموس برای کودکان که اغلب نزدیک به یک جریان سیاسی خاص بوده و در میان آن‌ها اثری از مسوولان ارشد و منتخب کشور یا سایر چهره‌های شناخته شده ملی نیست، نمایانگر نوعی رفتار سلیقه ای و سیاسی است.
به گواهی آمار، حدود 30 درصد از جمعیت کشور را کودکان و نوجوان تشکیل می‌دهند. رقم بزرگی که غفلت از آن در برنامه ریزی‌ها و سیاستگذاری‌های فرهنگی به هیچ عنوان جایز نیست. از نظر کمی صدا و سیما به این مهم توجه ویژه داشته است.
نگاهی به کلیت برنامه‌های سیما بیانگر آن است که چهار شبکه برای چهار رده سنی وجود دارد؛ پویا برای خردسالان، نهال برای کودکان، امید برای نوجوانان 12 تا 18 سال و شبکه سه برای جوانان.
مهمتر از کمیت برنامه‌ها توجه به محتوای آنها است. به نظر می‌رسد هر برنامه ای برای هر رده سنی مناسب نیست. به همین خاطر است که رده بندی سنی را در کلیت برنامه‌ها و شبکه‌های صدا و سیما مشاهده می‌کنیم.
طبق نظر کارشناسان و صاحبنظران، پرداختن به جناح بندی‌های سیاسی در برنامه‌های کودکان از چند جهت درست نیست؛ نخست اینکه کودکان قشر حساسی هستند و تولید محتوا برای آنها به همان اندازه حساس بوده و از ظرافت‌های خاصی برخوردار است. بنابر این مسوولان و مدیران مربوطه باید این حساسیت و ظرافت‌ها را در تولید هرگونه محتوایی برای کودکان در نظر بگیرند.
دوم اینکه سازمان صداوسیما دارای ماهیتی ملی است و بنابر این نباید اصولاً در ارائه برنامه‌های مختلف از خبر گرفته تا انواع فیلم و سریال، برنامه‌های سرگرمی، سیاسی، میزگرد و... جهت گیری جناحی و سیاسی داشته باشد. بنابر این، اگر هدف ارائه الگوهای ایثار، گذشت، مقاومت و... برای کودکان است باید از شخصیت هایی استفاده شود که فراجناحی و ملی هستند.
سوم اینکه اساساً پخش چنین برنامه هایی دست کم نباید برای رده‌های سنی کودکان و نونهالان باشد. در این رده سنی بیش از آنکه موضوع قهرمان سازی و الگوسازی مطرح باشد در کنار بازی و سرگرمی، یادگیری مهارت‌های اولیه ارتباطی و اجتماعی مهم است. بنابر این اگر بنا بر معرفی و شناسایی چهره‌های ملی باشد این کار بیشتر متناسب با رده سنی نوجوانان و جوانان است تا کودکان. مخاطبان هدف شبکه ای مثل پویا اساساً از نظر سنی و میزان رشد شخصیتی توان درک چنین مسائلی را ندارند.
مورد چهارم به ایجاد دوگانگی تربیتی بین خانواده و نهادهای آموزشی مثل صدا و سیما مربوط است. خانواده به عنوان نخستین نهاد اجتماعی بیشترین اثرگذاری را در تربیت کودکان دارد. باید کلیه برنامه‌های آموزشی ملی از مهد کودک‌ها و پیش دبستانی‌ها و مدارس گرفته تا صدا و سیما و حتی سازمان‌های مردم نهاد و غیردولتی در هماهنگی و هم افزایی با نهاد خانواده اجرا شود. گسست و شکاف بین نهاد خانواده و سایر نهادها در موضوع تربیت کودکان به نوعی آنها را با سردرگمی و دوگانگی و حتی چندگانگی تربیتی مواجه می‌کند.
مورد پنجم به واکنش خانواده‌ها بر می‌گردد. از آنجایی که جهت گیری و موضع گیری‌های شخصیت‌های سیاسی برای پدر و مادرها تا حدودی مشخص و روشن است، در برابر چنین مواردی واکنش نشان می‌دهند. هرچند ممکن است عده ای از خانواده‌ها از دیدن چهره‌های سیاسی محبوب خود در برنامه‌های کوکان خوشحال شوند اما به همان میزان و بلکه بیشتر، هستند کسانی که کودکان خود را از تماشای آن منع کرده و حتی احتمال دارد به طور کل از صدا و سیما رویگردان شده و به کانال‌های ماهواره ای مخصوص کودکان رجوع کنند. در حال حاضر بیشتر خانواده‌ها برای جلوگیری از اثرات سوء فرهنگی و تربیتی بسیاری از برنامه‌های ماهواره ای کودکانشان را به شبکه هایی همچون پویا سپرده اند. صدا و سیما نباید با چنین برنامه هایی باعث فراهم شدن زمینه‌های ریزش مخاطبان خود در قشر کودکان شود.
علاوه بر همه موارد یاد شده، ورود تلفن‌های هوشمند و انواع تبلت به درون خانواده‌ها و گسترش فضای مجازی از یک طرف و پایین آمدن سن استفاده از این ابزار‌ها حاوی این پیام است که رقیبی جدی برای صدا و سیما پیدا شده و نباید اجازه داد اشتباهاتی از این دست باعث شود که از یک سو فضای مجازی که به گواه صاحبنظران کنترل آن سخت‌تر است، روز به روز کودکان ما را به خود مجذوب‌تر کرده و از سوی دیگر از تلویزیون که خانواده‌ها کنترل بیشتری روی آن دارند دور کند.
پژوهش**9456**9279
انتهای پیام /*