بزرگنمایی:
یازدهمین نشست مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه اوپک و غیراوپک (JMMC) حامل پیامهای مهمی برای بازار نفت بود؛ از جمله تغییر موضع عربستان نسبت به عرضه نفت. برای آنکه تحلیل درستی از آن داشته باشیم، قاعدتاً باید ابتدا به نقش تکتک تولیدکنندگان در کاهش قیمتها توجه داشته باشیم و سپس بررسی کنیم که چرا عربستان نسبت به این مسأله تغییر موضع داشته است.
تبسم مهر به نقل از ایسنا، سیدمهدی حسینی کارشناس ارشد انرژی با این مقدمه در روزنامه
«ایران» نوشت: بارها به این موضوع اشاره کردهام که عربستان هیچگاه به
اندازهای که به آمریکا وعده افزایش تولید داده بود، توان و ظرفیت نداشت و
این ادعا تنها یک بلوف بود. این کشور الان در حال تولید و صادرات حداکثری
است و نمیتواند به میزان 2 میلیون بشکه در روز تولیدش را افزایش دهد.
اما در مورد اینکه چه کشورهایی مسبب ورود
بیشتر نفت خام به بازار و برهم زدن تعادل آن به نفع عرضه و کاهش قیمت نفت
شدند، به اعتقاد من اولین کشور آمریکا بود. دولت آمریکا علاقهمند به این
بود که در انتخابات میاندورهای این کشور جمهوریخواهان برنده میدان شوند و
به همین خاطر به دنبال مدیریت قیمت نفت و جلوگیری از پرش آن و به تبع قیمت
بنزین بودند. از این رو به دنبال آن بودند که عرضه را در بازار افزایش
دهند. این کشور نمیتوانست بیشتر از ظرفیت موجود در این مدت محدود تولید را
افزایش دهد، اما با استفاده از ذخایر استراتژیک و بازرگانی عرضه به بازار
را افزایش داد.
اما همیشه گفتهام که از دو گروه بیشتر از
عربستان و آمریکا باید هراس داشت؛ نخست، روسیه که تولیدش را به 11.54
میلیون بشکه در روز رسانده و نقش تعیین کنندهای در عرضه فعلی داشته است؛
نقشی که از معاملهگر بودن آن نشأت میگیرد. روسیه همواره در طول تاریخ
معاملهگر بوده و امروز هم با نفت در حال معامله با آمریکاست. دوم، کشور
عراق است. عراق بسرعت در حال توسعه صنعت نفت خود است و در حال حاضر به
اندازه کل تولید نفت ایران، صادرات دارد. اما از عوامل که عبور کنیم تغییر
موضع عربستان در یازدهمین نشست JMMC جالب توجه بود و این موضوع توجه
رسانهها را هم جلب کرد. از این طریق عربستان میخواهد یک معامله جدید با
آمریکا انجام دهد. این کشور تاکنون در خصوص کاهش نفوذ ایران در منطقه همراه
آمریکا بود اما الآن به سه مشکل برخورده است.
موضوع اول، ترور خاشقجی و بحران
بینالمللی علیه این کشور است و آمریکا در جایی قرار دارد که با وجود فروش
110 میلیارد دلار اسلحه به سعودیها میخواهد با تبری جستن از موضوع خاشقجی
ارزشهای آمریکایی را در ظاهر حفظ کند و بگوید که از تروریسم حمایت
نمیکند. این ادعا برای عربستان قابل تحمل نیست.
نکته دوم بحث قیمت است. آمریکا برای اینکه
بتواند سطح تولید نفت غیرمتعارف و گران خود را بالا و دکلهای حفاری را
فعال نگه دارد نیاز به قیمتهای بالای نفت خام دارد. اگر قیمتها به همین
ترتیب پایین رود برای تولید نفت این کشور مشکل ایجاد خواهد شد. اما نفت 70
دلاری را قبول دارد و نمیخواهد با قیمت بالاتر هم دچار مشکلات داخلی شود.
از این ابزار عربستان میخواهد برای فشار بر آمریکا استفاده کند.
موضوع سوم به جنگ عربستان در یمن
بازمیگردد. آمریکا در حال موضعگیری نسبت به این موضوع است و فشار آورده که
باید عربستان به جنگ خاتمه دهد اما عربستان میخواهد پیروزمندانه از این
کشور خارج شود. لذا عربستان میخواهد نشان دهد که میتواند مواضعی غیر از
آنچه تا کنون گرفته و انجام داده داشته باشد و اگر آمریکا با این کشور
همراهی نکند، باید منتظر قیمتهای بالای نفت باشد. طبیعتاً راه افزایش
قیمتها هم کاهش عرضه یک میلیون بشکه در روز تمام تولیدکنندگان است و
عربستان با این ادعا میخواهد به آمریکا بگوید باید عرضه مازاد از محل
ذخایرش را کاهش دهد. این موضوع برای ایران مثبت ارزیابی میشود و در این
راه باید نکات مهم را بررسی و تحلیل و از آن استفاده کنیم. نظیر پیشنهادی
که برای حضور ایران در کمیته JMMC داده شده است. البته تصمیمگیری در مورد
این موضوع به عهده وزارت نفت است. البته ایران هم از قیمتهای پایین نفت
خام و افزایش عرضه برخی تولیدکنندگان در بازار حمایت نمیکند و باید از
تمام فرصتها برای دستیابی به اهداف ملی استفاده کند؛ فرصتهایی نظیر حکم
دیوان دادگستری لاهه، جنگ اروپا و آمریکا و جنگ تجاری آمریکا با
ابراقتصادهای دنیا و حتی ادعایی که عربستان در مورد مازاد عرضه و قیمت
پایین نفت خام میکند.